بهار هنر در خاورمیانه/ روایت سجاد مالمیر از سرمایه‌گذاری قطر، امارات و عربستان روی هنر
سجاد مالمیر روزنامه‌نگار به بررسی رونق هنر در کشورهای حوزه خلیج فارس پرداخته است.
سجاد مالمیر در روزنامه همدلی نوشت: در روزهای گذشته اخبار و تصاویری منتشر شد که نشان می‌داد تام کروز و عوامل قسمت هفتم فیلم «ماموریت ناممکن» برای افتتاحیه این فیلم به ابوظبی امارات سفر کرده و افتتاحیه‌ای پرشور برای این فیلم در امارات برگزار شده است. در همین حین ویدئویی منتشر شده که تام کروز را در حال بازدید از موزه لوور ابوظبی و آثار گرانبهای این موزه نشان می‌دهد.
لوور ابوظبی حاصل توافقی میان ابوظبی و پاریس است که طبق آن موزه ابوظبی تا سال ۲۰۳۷ می‌تواند از نام موزه لوور که مهمترین موزه هنری جهان است استفاده کند و همچنین موزه‌های معتبر فرانسه متعهد شده‌اند آثار هنری برجسته خود را به مدت ۱۰ تا ۱۵ سال به موزه لوور ابوظبی قرض بدهند. در نتیجه این توافق، آثاری از هنرمندان برجسته جهان از جمله لئوناردو داوینچی، ون گوگ، پل گوگن، پابلو پیکاسو، سای تومبلی و آی وی‌وی به موزه لوور منتقل شده و برای بازدیدکنندگان به نمایش درمی‌آید.
موزه در ۸ نوامبر ۲۰۱۷ توسط امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه گشایش یافت و حالا هر ساله هزاران بازدیدکننده به تماشای آثار هنری این موزه می‌روند. ساختمان لوور ابوظبی را ژان نوول، معمار برجسته فرانسوی، با الهام از معماری عربی در سال ۲۰۰۸ در سبک عربی- فوتوریستی طراحی کرده و منتقدان آن را یک اثر «مسحورکننده» هرچند کمی «پرزرق و برق» توصیف کرده‌اند.
موزه لوور ابوظبی که این روزها به واسطه حضور تام کروز در آن چشم کاربران ایرانی در فضای مجازی را گرفته یکی از چندین مراکز مهم هنری است که طی سال‌های اخیر در امارات تاسیس شده و تعداد این مراکز هر ساله در حال افزایش است. این بخشی از پروژه بزرگ اماراتی‌ها برای سرمایه گذاری در حوزه هنر و تغییر شیوه فرهنگی جامعه در میان جهانیان است.
سال گذشته میلادی اکسپو ۲۰۲۰ که به دلیل همه‌گیری کرونا به تعویق افتاده بود پس از دو سال تاخیر در دبی برگزار شد و ۱۹۲ کشور به مدت ۱۸۱ روز در این نمایشگاه بزرگ بین‌المللی حضور پیدا کردند. دبی برای نخستین بار به‌عنوان یک کشور خاورمیانه‌ای این رویداد را میزبانی کرد و برای به دست آوردن این مهم، گوی سبقت را از ازمیر ترکیه، سائوپائولو برزیل و یکاترینبورگ روسیه ربود. اکسپو دبی تأثیری شگرف روی صنعت گردشگری و اقتصاد دبی گذاشت به طوریکه کارشناسان گردشگری و اقتصادی از آن به عنوان «معجزه اکسپو» یاد می‌کنند.
علاوه‌بر این طی سال‌های اخیر رویدادهای هنری مهم دیگری در سراسر امارات آغاز به کار کرده و به طور مداوم در حال برگزاری هستند. آرت دبی رویداد بسیار مهمی است که در سال ۲۰۰۷ تأسیس شده و به سرعت به سکوی برجسته‌ای برای هنرمندان و هنر خاورمیانه، شمال آفریقا و آسیای جنوبی تبدیل شده است. بینال شارجه نیز در سال ۲۰۲۳ دوره شانزدهمش برگزار شد و در هر دوره به رونق و گستردگی آن افزوده می‌شود. دوسالانه شارجه یک نمایشگاه بزرگ در حوزه هنرهای معاصر است که هر دو سال یک بار در شارجه امارات برگزار می‌شود. اولین دور از این دوسالانه ۲۸ سال پیش توسط سازمان فرهنگ و اطلاعات امارات برگزار شد. گالریهای مهمی مثل XVA، Ayyam Gallery و Jameel Arts Centre و بسیاری دیگر از گالریهای السرکال اونیو نیز به سرعت در حال پیشرفت هستند و رویدادهای هنری آنها طبق برنامه‌های از پیش تعیین شده در حال برگزاری است و هر ساله هنرمندان مهمتری جذب این گالری‌ها می‌شوند.
در قطر نیز شرایط به خوبی امارات است. قطر در سال ۲۰۰۸ موزه هنرهای اسلامی قطر را در دوحه راه‌اندازی کرد که حالا تبدیل به یکی از مهمترین موزه‌های خاورمیانه شده است. آثار هنری از تاریخ اسلام و همچنین آثاری از هنرمندان معاصر مسلمان در این موزه به نمایش گذاشته می‌شود. این موزه در ابعاد هفت کیلومتر ساخته شده است و از لحاظ معماری هم بسیار چشم نواز است. همچنین موزه هنرهای مدرن عرب (متحف) نیز جلوه‌ای ویژه از هنر را به نمایش می‌گذارد. این موزه که در زمینی به مساحت ۵۵۰۰ مترمربع در محل سابق مدرسه‌ای در دوحه ساخته شده است، مجموعه‌ای عظیم از هنر مدرن و معاصر از جهان عرب را در خود جای می‌دهد و به برگزاری نمایشگاه‌های دائمی و موقتی اختصاص دارد.
در عربستان سعودی هنر به سرعت در حال پیشرفت است. این کشور هر ساله با فستیوال العلا شمار زیادی از گردشگران را جذب می‌کند و در دو سه سال اخیر گالریهای عربستان نیز رونق خاصی پیدا کرده‌اند. با توجه به رویکرد ویژه عربستان برای جذب گردشگر و تغییر چهره فرهنگی، بعید نیست که این کشور نیز به زودی موزه‌هایی به مهمی موزه لوور ابوظبی و موزه هنرهای اسلامی قطر راه‌اندازی کند.
در سایر کشورهای خاورمیانه از جمله عمان، لبنان و بحرین نیز موزه‌ها و گالریهای شناخته شده‌ای وجود دارد که کافی است به صفحات این گالری‌ها در فضای مجازی سر بزنید تا شاهد رونق هنر در این کشورها باشید.
نگاهی گذرا به وضعیت هنرهای تجسمی در خاورمیانه نشان می‌دهد که رقبا به صورت جدی روی هنر سرمایه‌گذاری کرده‌اند و ما در ایران غفلت کرده‌ایم. امروزه هنرمندان فراوانی در ایران سعی می‌کنند آثار خود را به آرت‌فرها، بینال‌ها و گالریهای ملل حوزه خلیج فارس برسانند تا به نمایش گذاشته شود در صورتیکه در تهران با چندین موزه و گالری، هنر گاه هست و گاه نیست.
طی سال‌های اخیر هنر در کشورمان تقریباً در وضعیت نیمه تعطیل قرار داشته است. در طول سال بارها به بهانه‌های مختلف، فعالیت گالری‌ها و موزه‌ها تعطیل می‌شود. کرونا به مدت دو سال بدترین ضربه‌ها را به هنر تجسمی ایران وارد کرد و پس از آن شرایط اقتصادی و اتفاقات اجتماعی باعث شد که بسیاری از گالری‌ها زیر بار فشارها کمر خم کنند و برخی از آنها تعطیل شوند.
