ترس لوکا بیگاتزی از همکاری با عباس کیارستمی
فیلمبردار ایتالیایی "کپی برابر اصل" میگوید عباس کیارستمی از پر احساسترین کارگردانانی است که در زندگیاش میشناسد و به همین خاطر میترسید با او همکاری کند.
ایران آرت: کارگاه تخصصی فیلمبرداری با حضور لوکا بیگاتزی در دومین روز از سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر در پردیس سینمایی چارسو برگزار شد.
بابک کریمی بازیگر سینما که اجرا و کارشناسی این کارگاه و ترجمه گفتههای بیگاتزی از زبان ایتالیایی به فارسی را بر عهده داشت، از این فیلمبردار دعوت به صحبت کرد.
بیگاتزی صحبتهای خود را با یک شوخی آغاز کرد و درباره نحوه شروع کارش گفت: خوشحالم که در جمعی جوان حضور دارم، اگر چنین جلسهای در ایتالیا برگزار میشد، قطعا با گروهی ۸۰ ساله روبهرو بودم! من نه دستیار بودم نه در مدرسهای سینمایی درس خواندهام اما در جوانی بسیار به سینما میرفتم زیرا این هنر را در درک موقعیتها بسیار مفید میدیدم؛ بسیار عکس میگرفتم و احتمال میدادم شاید تاریخدان شوم.
وی افزود: برای امرار معاش مدتی دستیار کارگردان برای ساخت تیزرهای تبلیغاتی بودم اما آن کار را اصلا دوست نداشتم. آن زمان امیدی به این که وارد سینما شوم نیز نداشتم اما بعد از سه سال یکی از همکلاسیهایم که دوره کارگردانی دیده بود، پیشنهاد داد فیلم کوتاهی بسازیم و چون عکاسی میکردم از من خواست فیلمبرداری اثر را برعهده بگیرم. این فیلم کوتاه به فیلمی بلند تبدیل و در جشنواره فیلم لوکارنو برگزیده شد، همچنین به دلیل این که مو نداشتم، همه در آن جشنواره میگفتند این فیلم با همراهی فیلمبرداری باسابقه ساخته شده است(با خنده)!
وی با بیان این که سینما یک هنر جمعی است، افزود: بسیار جالب است که گروهی از افراد در سینما گرد هم جمع میشوند تا ماحصل کارشان یک فیلم واحد باشد، در حالی که در سایر هنرها از جمله نقاشی فردیت مهمتر است. یکی از تجربیات جالب من رفتن به سینما در کشور هند بود، چیزی از زبان فیلم نمیفهمیدم اما میدیدم مردم با چه هیجانی فیلم را میبینند و واکنش نشان میدهند. این تجربهای بکر است تا بدانیم سینما به تنهایی معنا نمییابد.
وی درباره حضور جوانان در عرصه فیلمبرداری گفت: واقعیت این است که این شغل در حال تغییر است و ما نیز باید با آن هماهنگ شویم. متاسفانه مقاومت گروههای صنفی در برابر ورود جوانان در ایتالیا قوی است و مسائل اقتصادی سینما نیز به آن دامن میزند.
بیگاتزی در بخش بعدی به سوالات هنرجویان پاسخ داد. وی در پاسخ به پرسشی درباره همکاری اش با عباس کیارستمی کارگردان فقید ایرانی در فیلم «کپی برابر اصل» گفت: وقتی از سوی کیارستمی دعوت به کار شدم، واقعا ترسیدم! زیرا او برای من یکی از پر احساسترین فیلمسازانی بود که میشناختم و کارم از این نظر سخت بود. به دلیل این که سخت با یکدیگر انگلیسی صحبت میکردیم روزهای اول همکاری سخت گذشت. میدیدم که او میزانسنهای پیچیدهای دارد و وسواس زیادی به کار میبرد.
بیگاتزی ادامه داد: ابتدا فکر میکردم نگاه مستندگونه داشته باشد اما بعدها فهمیدم در واقع از او چیزی نمیدانم. بعد از چند روز به من گفت: «فهمیدم چرا حرف هم را نمیفهمیم، مشکلمان زبان انگلیسی نیست بلکه این است که تو از چپ به راست مینویسی و من از راست به چپ!» و این نظرش درست بود و در جایگذاری دوربین مساله ایجاد میکرد، اما به مرور به تفاهم رسیدیم و او را بسیار قبول داشتم.
این فیلمبردار همچنین خاطرنشان کرد: عباس کیارستمی کارهای عجیبی میکرد و با وجود این که فیلمش در دهکدههای مختلفی ساخته میشد، اما داستان یک روز را تعریف میکرد. به دلیل تفاوت دیوارهای سنگی و سیمانی یک روز عکسی از یک دیوار سنگی گرفت و در ابعاد بزرگ چاپ کرد و به دیوارهای روستای بعدی چسباند.، اگرچه این کار ریسک داشت، اما نتیجهاش خوب بود. عباس بسیار ریسک میکرد، هر شب به سالن تدوین میرفت و سوال گروه تولید همیشه این بود که آیا فردا صبح دوباره باید صحنه را تکرار کنیم؟! به طور کلی همکاری با او تجربه فوقالعادهای بود.
بیگاتزی در جواب این سوال که چرا به غیر از کیارستمی با هیچ فیلمساز غیر ایتالیایی همکاری نکرده است، عنوان کرد: پیشنهاداتی داشتم اما انتخابشان نکردم، زیرا زبان ارتباط با کارگردان در فیلمبرداری بسیار مهم است، اگرچه انگلیسی صحبت میکنم اما شاید نتوانم در ارتباط با کارگردان ظرافتها و جزئیات را به خوبی با این زبان ادا کنم.
در ادامه این کارگاه فیلمی کوتاه نمایش داده شد و بیگاتزی توضیحاتی را درباره آن ارائه کرد.