ببینید: تفاوت چنگیز خان مغول و پوتین به روایت آیدین آغداشلو/ تاریخ تکرار می‌شود یا ما؟

آیدین آغداشلو، هنر شناس و نقاش برجسته ایران با انتشار تصویرگری روی جلد کتاب که ۳۸ سال پیش خلق کرده است به ادامه حمله روسیه به اوکراین واکنش نشان داد.

ایران آرت: آیدین آغداشلو در صفحه شخصی اش نوشت:

چنگیز مغول در سال ۶۱۶ هجری به ایران حمله کرد و کمی بعد به شهر خوارزم، پایتخت خوارزمشاهیان رسید.

وقتی شهر را محاصره کردند − که طولانی شد − پیشنهاد «ایلی» شدن یا همان تسلیم شدن را برای اهالی فرستادند و بنابر روشی که مرسوم شان بود از صنعتگران و هنرمندان و علما و فضلا خواستند شهر را ترک کنند تا زنده بمانند.

شیخ نجم الدین کبری که از عرفای بزرگ دوران بود، چنین دعوتی را ناشایست دانست و در پاسخ به فرستاده‌ی چنگیز گفت «من سال‌های دراز با مردم خوارزم زندگی کرده و در خوشی‌ها و ناخوشی‌های آنان شریک بوده‌ام، انصاف نیست در بیچارگی و درماندگی ترکشان کنم و جان خود را به در ببرم» و ماند، و در هنگامه‌ی فتح و غارت و کشتار، به تیر مغولی از پا در آمد. می‌گویند به وقت درگیری، موی کاکل (یا به‌تعبیر خودشان «پرچم») قاتلش را چنان چسبید که فقط با بریدن پرچم، توانستند مغول را خلاص کنند - که وهن زیادی بود!

حالا در روزگار ما آقای ولادیمیر پوتین همان راه را دارد می رود، اما دالانی را هم برای ترک شهرها باقی نمی‌گذارد و تسلیم محض می‌خواهد و گمان می‌کند با ترساندن و کشتار می‌تواند سرزمینش را رو به غرب توسعه بدهد.

خب، بدهد! اما پرچم کاکلش بدجوری گیر افتاده است! کسی را هم دیگر به او اعتمادی نیست. چنگیز هم مثل او وعده های دروغ می‌داد، چون سالی بعد اهالی بلخ را که بی جنگیدن تسلیم شده بودند، قتل‌عام و شهر را از روی پهنه‌ی زمین حذف کرد.

تاریخ تکرار می‌شود؟ نه! این ماییم که تکرار می‌شویم.

جهان به سال ۶۱۶ هجری قمری بازگشته است و ما هم به‌همراه آن. و ولادیمیر پوتین دارد کابوسی هشتصد ساله را تکرار می‌کند و ما همه تبدیل به نویل چمبرلین توافق‌نامه‌ی مونیخ ۱۹۳۸ شده‌ایم که همه‌چیز را بی جنگیدن می‌دهیم… تا نجنگیم.

اما کاکل چنگیزی، همچنان بدجوری گیر افتاده است. خبر خوب تا اینجا همین است!

عکس: تصویرگری روی جلد کتاب «سفر زخم» اثر گرترود کلوگه، ۱۳۶۳

گواش روی کاغذ، ۲۰ در ۳۰ سانتیمتر