دیده نشده‌های جذاب مهدی سحابی تمام نشدنی در گالری مژده / قرمز پروست و پرسش‌های تازه
اتفاقی که افتاده است این است که با نمایشگاه و بزرگداشتی که برای مهدی سحابی برگزار شد نه تنها سوالات ما درباره شخصیت مهدی سحابی و کارهایش برطرف نشد، بلکه سوال‌های بی‌شمار دیگری در ذهن ما شکل گرفت و هر چه جلوتر می‌رویم این سوال‌ها افزایش پیدا می‌کند...
ایران آرت: یک هفته پس از آیین نکوداشت،این روزها گالری مژده میزبان مجموعه ای کم نظیر از آثار متنوع زنده یاد مهدی سحابی است؛ گنجینه ای چشمگیر که خانواده سحابی برای گرامی داشت دهمین سالروز سفر او به دیار باقی آن را به تماشا گذاشته اند. مجموعه ای بسیار متنوع با مدیوم های هنری مختلف که بازگو کننده روح تجربه گرای مهدی سحابی روزنامه‌نگار، نویسنده، مترجم، نقاش و مجسمه ساز است.
از درب ورودی گالری مژده که وارد می‌شوید اولین آثاری که به چشم می‌خورد تابلوهای ماشین‌های غراضه، ،معروف‌ترین آثار مهدی سحابی است.
پس از آن هم دیوار نوشته‌های زمان انقلاب دیده می‌شود که در ابعاد مختلف بر دیوارهای این نمایشگاه جا خوش کرده‌اند.
در گوشه‌ای دیگر از نمایشگاه مجسمه‌هایی از پرندگان مختلف دیده می‌شود که با چوب ساخته شده و در گوشه دیگری هم می‌توانید صنایع دستی مهدی سحابی را که با چرم ساخته شده ببینید.
رنگ موثرترین و جلوه‌گرترین عنصر در آثار مهدی سحابی است که آن را می‌توان به وضوح در تابلوهای این نمایشگاه دید.
گالری مژده هر لحظه پر و خالی می‌شود و با اینکه این نمایشگاه یک هفته بعد از مراسم بزرگداشت مهدی سحابی برپا شده اما همچنان مشتاقان زیادی برای دیدن آثار دیده نشده از مهدی سحابی از راه می رسند.
شخصیت پویای مهدی او را ماندگار کرده است
مجید سحابی، برادر مهدی سحابی یکی از مهمانان این نمایشگاه است. او در رابطه با پویایی آثار مهدی سحابی گفت: به نظر من پویایی شخصیت مهدی آنقدری است که می‌تواند هنر دوستان عصر حاضر را نیز جذب کند. او تقریباً در همه زمینه‌های هنری نوآوری داشت؛ از طرف دیگر توان ادبی بالا و همچنین ذهن خلاق هنری داشت. نقاش‌ها معمولاً یک یا دو سبک کار نقاشی انجام می‌دهند اما مهدی سحابی در سبک‌های زیادی فعالیت می‌کرد و این موضوع در کارهای او هم مشهود است. در همین نمایشگاه هم می‌توانید کارهای زیادی را در ابعاد مختلف مشاهده کنید که تنوع کاری مهدی را نشان می‌دهد. تنوع کاری در همه آثار مهدی یک امر بدیهی و مشخص است، توانایی‌های مهدی سحابی حتی در خصوص ترجمه‌های ادبی که انجام می‌داد هم صدق می‌کند. علاوه بر همه اینها مهدی تعداد زیادی کاردستی دارد، برای مثال از یک فلز خیلی کوچک انگشتر بسیار زیبای ساخته است، او همچنین با چرم کارهای متعددی را ارائه داده است و تعداد زیادی از کارهای او همچنان در خانه قدیمی‌اش وجود دارد. می‌توان گفت که آثار به جا مانده از مهدی سحابی گویای تبع مردمی او و مردم دوستی‌اش است؛ یکسری آثار به جا مانده از مهدی همچنان دیده نشده هستند. برای مثال بخش زیادی از کارهای عکاسی او که از زمان انقلاب و شلوغی‌های آن دوره است همچنان دیده نشده باقی مانده‌اند.
او در ادامه افزود: کارهای عکاسی مهدی معمولا از وقایع اجتماعی است، او از تجمعات زمان انقلاب و همچنین دیوارنوشته‌های خاص آن دوره عکس‌هایی گرفته که مجموعه عکس‌هایش بسیار دیدنی است. من فکر می‌کنم بزرگترین دلیل ماندگاری او کارهای خلاقانه و ماندگارش است. همین موضوع هم سبب شده هر آدمی در هر سنی و با هر دید اجتماعی و سیاسی با کارهای مهدی ارتباط برقرار کند و برایش جذابیت داشته باشد. همین جذابیت هم سبب شده تا مهدی ماندگار شود، شاید ما مقداری در به نمایش گذاشتن آثار مهدی تاخیر داشتیم و باید زودتر این کار را انجام می‌دادیم، در این ده ساله که مهدی سحابی فوت شده است شاید یکی، دو بار نمایشگاه‌هایی به صورت گذرا برگزار شده اما به صورت جدی به این موضوع پرداخته نشده که آثار مهدی را به نمایش بگذاریم. دلیل اصلی آن هم این بود که خانواده مهدی انگیزه‌ای برای به نمایش گذاشتن آثار او نداشتند. به خصوص اینکه جنبه مادی مسئله برای آنها اهمیتی نداشت، خانواده مهدی تمایل داشتند همه آنچه که از مهدی به جا مانده، دست نخورده باقی بماند. در حال حاضر حتی خانه او مثل روزی که مهدی در آن زندگی می‌کرد حفظ شده است، البته کتاب‌هایی که مهدی سحابی نویسنده یا مترجم آنها بوده همچنان چاپ می‌شوند. امیدواریم بعد از این بتوانیم کارهای مهدی را بیشتر عرضه کنیم، در واقع ما به صرافت افتادیم که آثار مهدی را به نوعی عرضه کنیم تا جوانان و کسانی که علاقه‌مند به هنر هستند مهدی سحابی را بیش از پیش بشناسند.
او در رابطه با همکاری موزه هنرهای معاصر برای نشر آثار مهدی سحابی گفت: در موزه هنرهای معاصر تعدادی از آثار مهدی وجود دارد اما برای به نمایش گذاشتن کارهای دیده نشده مهدی تاکنون تماسی با ما گرفته نشده اما شنیده‌ایم که موزه هنرهای معاصر برنامه‌هایی برای ارائه آثار مهدی سحابی دارند و قرار است نمایشگاهی برپا شود و به صورت اختصاصی آثار مهدی سحابی به نمایش گذاشته شود.
مجید سحابی در رابطه با عدم رغبت خانواده سحابی برای به نمایش گذاشتن آثار دیده نشده این هنرمند ارزنده کشورمان گفت: تا آنجایی که من دیدم هنرمندانی که فوت می‌شوند بیشتر کشش‌ها و جذابیت‌های مالی برای خانواده آنها به وجود می‌آید. حتی مواردی دیده شده که خارج از عرف جامعه برای فروش آثار هنرمند فوت شده اقدام می‌کنند، اما در خانواده سحابی اساساً چنین موضوعی وجود ندارد و با اینکه سطح مالی معمولی دارند اما چون به صورت عاطفی و احساسی با موضوع برخورد می‌کنند، تمایلی ندارند که آثار مهدی سحابی به فروش برسد. خانواده مهدی بیشتر دوست دارند فضا و جذابیت زندگی مهدی حفظ شود و ما هم به تصمیم آنها احترام می گذاریم اما در نهایت جبر روزگار این اجازه را نمی‌دهد که آثار مهدی دست نخورده در خانه باقی بماند. بنابراین تصمیم بر این شده که آثار او در نمایشگاه‌های مختلف به نمایش گذاشته شود، همه آثاری که در این نمایشگاه می‌بینید از آثار شخصی مهدی هستند و تاکنون جای دیگری به نمایش گذاشته نشده‌اند، به همین دلیل گفته می‌شود این نمایشگاه، آثار دیده نشده مهدی سحابی است.
پرسش‌های تازه درباره مهدی سحابی
مژده طباطبایی مدیر گالری مژده در رابطه با هدف برگزاری این نمایشگاه گفت: ۱۰ سال از فقدان حضور یک هنرمند چند منظوره مثل مهدی سحابی که در شاخه‌های متعدد هنری پرتوان عمل می‌کرد، گذشته است و این فقدان از آن جهت حائز اهمیت است که بعد از گذشت ۱۰ سال، پژوهش ببینیم مهدی سحابی که بود و چه کرده است؟ چیزی که خیلی از مهدی سحابی دیده می‌شود کتاب‌های او و ترجمه‌هایش است که در چاپ‌های متعدد در کتابخانه‌ها به فروش می‌رسد، اما در رابطه با هنرهای تجسمی استاد سحابی این طور نیست. خیلی‌ها اصلا اطلاع نداشتند که مهدی سحابی تا چه اندازه در حوزه هنرهای تجسمی، نقاشی و مجسمه‌سازی زبردست بوده است. من با خانواده مهدی سحابی که صحبت کردم تصمیم گرفتیم دهمین سالگرد فوت او را با شکوه‌تر برگزار کنیم و روی ابعاد مختلف شخصیتی این هنرمند کار کنیم، به همین دلیل هم بخش ژورنالیستی شخصیتی مهدی سحابی را به نشریه تجربه سپردیم و از آنها خواهش کردیم که یک ویژه‌نامه به مهدی سحابی اختصاص دهند، خوشبختانه نشر این ویژه‌نامه همزمانی پیدا کرد با برنامه‌های دهمین سالگرد استاد سحابی، از طرف دیگر هم با ایران آرت صحبت کردیم که مقالات استاد را منتشر کنند. بزرگترین مسئله‌ای که من فکر می‌کنم باید به آن اشاره کرد این است که اگر قبل از این در گوگل، مهدی سحابی را جستجوی می‌کردید هیچ مقاله منتشر شده‌ای از او پیدا نمی‌کردید اما در همین زمان کوتاه ما یک سری از مقالات استاد را در اختیار ایران آرت قرار دادیم و هر جمعه چند تا از آنها منتشر می‌شد. بنابراین از یک زمانی به بعد وقتی اسم مهدی سحابی را در گوگل جستجو می‌کردید مقاله‌های استاد را می‌توانستید بخوانید.
او در ادامه تصریح کرد: فکر می‌کنم این بزرگترین کاری بود که برای فردی مثل مهدی سحابی که جایگاه ژورنالیستی، هنری و ادبی داشت افتاد، در واقع این موضوع سبب شد تا نسل امروز متوجه شود با چه کسی طرف است. مهدی همه شاخه‌های هنری و ادبیات را در زمان خودش تا انتها رفته بود، بعد آنها را کنار گذاشت و از مسیر دیگری ادامه طریق کرد. برای من این مسئله خیلی اهمیت داشت و دلم می‌خواست می‌توانستیم از مجموعه مقالات استاد همزمان با این نمایشگاه رونمایی کنیم اما ابعاد کار به قدری گسترده بود که در زمان کوتاه نمی‌توانستیم به همه ابعاد این مسئله بپردازیم. متاسفانه به دلیل محدودیت زمان و وسعت توانمندی مهدی سحابی که در هر شاخه از هنر و ادبیات می‌بینیم، ما نتوانستیم در شاخه‌های مختلفی مثل عکاسی، هنر او را به نمایش بگذاریم. این بخش از هنر مهدی سحابی را به آینده موکول کردیم و مجبور شدیم به همین بسنده کنیم که یک نمایشگاه از آثار دیده نشده مهدی سحابی بعد از مراسم بزرگداشت او بر پا کنیم.
مدیر گالری مژده در ادامه تاکید کرد: خیلی‌ها از من می‌پرسند که چرا برنامه بزرگداشت را همزمان با نمایشگاه برگزار نکردید؟ واقعیت این است که قصه نمایشگاه که ما هر بار در گالری مژده برگزار می‌کنیم یک قصه متفاوت از برنامه بزرگداشت بود و طیف مهمان‌هایی که در بزرگداشت داشتیم با مهمان‌هایی که در نمایشگاه قرار بود حضور پیدا کنند، متفاوت بود. بنابراین نمی‌توانستیم این دو طیف از مهمانان را همزمان در یکجا داشته باشیم. ضمن اینکه با محدودیت جا هم مواجه بودیم. نمی خواستم هر یک از این برنامه‌ها، برنامه دیگر را کمرنگ کند؛ بنابراین فکر کردیم که در دو روز مختلف و در دو هفته مختلف مراسم بزرگداشت و نمایشگاه آثار مهدی سحابی را برگزار کنیم. در مورد آثار هم باید بگویم که برای ما چند جلسه زمان برد تا به منزل آقای سحابی برویم و کارهایی را از بین آثاری که خانواده او جمع‌آوری کرده بودند، انتخاب کنیم، ما نهایت کوشش مان را کردیم تا از تمام دوره‌های خاص، کارهای دیده نشده مهدی را جدا کنیم و برای نمایشگاه آمده کنیم. نکته خیلی مهمی که در لابه‌لای کارها متوجه شدیم و بعدها در صحبت با اساتید و متخصصان بیشتر به آن پی بردم این بود که در بسیاری از آثار مهدی سحابی خواسته یا ناخواسته بعد ادبی مهدی تاثیرگذار بوده است؛ به طوری که خیلی از شخصیت‌ها که در تابلوهای مهدی می‌بینید برگرفته از شخصیت کتاب‌های مهدی هستند که به نوعی در نقاشی‌های او متبلور شده و تبدیل به آثار هنری مهدی شده‌اند. فکر می‌کنم که اگر قرار باشد در زمینه آثار مهدی مخصوصاً در زمینه آثار هنرهای تجسمی او صحبت کنیم، جای بحث زیادی دارد چرا که او در دوره‌های مختلف هنری‌اش کارهایی انجام داده که از توانمندی بالایی برخوردار بوده است. تاثیر رنگ قرمز در آثار او که برگرفته از ترجمه کتاب پروست است را در اکثر آثار می‌توانید ببینید. اتفاقی که افتاده است این است که با نمایشگاه و بزرگداشتی که برای مهدی سحابی برگزار شد نه تنها سوالات ما درباره شخصیت مهدی سحابی و کارهایش برطرف نشد، بلکه سوال‌های بی‌شمار دیگری در ذهن ما شکل گرفت و هر چه جلوتر می‌رویم این سوال‌ها افزایش پیدا می‌کند و پاسخی هم برای آن پیدا نمی‌کنیم. من فکر می‌کنم مهدی سحابی مثل یک اقیانوس بی‌انتها است که هر چه جلوتر می‌رویم بیشتر پی به عظمت آن می‌بریم و می‌فهمیم که چقدر این انسان در زمینه‌های هنری و ادبیات، انسان تمام نشدنی و بی‌انتهایی بوده است.
نمایشگاه مروری بر آثار مهدی سحابی با نام "پس از ده سال" از 1 آذر به مدت یک هفته در گالری مژده به نشانی سعادت آباد، خیابان علامه شمالی، خیابان 18 شرقی، پلاک27، زنگ یک میزبان هنردوستان است
