رضا فیاضی: برای زندگی به این جزیره آمدم
رضا فیاضی معتقد است: در فرهنگ ملی ایرانی در نواحی مختلف آداب و سنن نوروزی بی شماری دارم که می تواند دستمایه خوبی برای اجراهای نوروزی باشد.
ایران آرت: رضا فیاضی هنرمند اهوازی سینما و تئاتر ایران از دهه پنجاه وارد فعالیت های هنری شد. فیاضی دانش آموخته دانشکده هنرهای زیبا است و سوای بازیگری و کارگردانی دستی در نوشتن رمان و سرودن شعر، نویسندگی نمایش عروسکی و کارهای رادیویی و مجری گری دارد . رمان مردی با لاک قرمز از رمان های چاپ شده اش محسوب می شود.یوسف هور (۱۳۹۱) خنده در باران (۱۳۹۰) ، پرنده باز (۱۳۸۹) ، مینی‌بوس (۱۳۸۹) ، هم بازی (۱۳۸۸) ، سبز کوچک (۱۳۸۶) ،گزارش مریم (۱۳۸۴) ، در به درها (۱۳۸۳) ، آسمان پرستاره (۱۳۷۸) ، بودن یا نبودن (۱۳۷۷) ، ارابه مرگ (۱۳۷۵) ، روز واقعه (۱۳۷۳) روسری آبی (۱۳۷۳) ، مرد پنجم (۱۳۷۳) ،عبور از تله (۱۳۷۲) ، مجسمه (۱۳۷۱) ، گزل (۱۳۶۸) ، کارآگاه ۲ (۱۳۶۷) ، چریکه تارا (۱۳۵۷) ، کلاه پهلوی ، با بهار تا بهار، تبریز در مه ، امین و مینا هنگامه مفید( ۱۳۸۶ )،روزگار قریب کیانوش عیاری (۱۳۸۲ )، باغچه مینو رضا صفدری (۱۳۸۲ )، رانت‌خوار کوچک حسین سهیلی‌زاده ۱۳۸۲ ، عباسقلی‌خان دوم(۱۳۸۱) ، زیر آسمان شهر – سری سوم مهران غفوریان (۱۳۸۱ )، دیوانه در شهر غلامرضا رمضانی ، تو به یک اشاره ، خونه یه قصه عبدالرضا منجزی ، مرغ حق حسین مختاری ، قصه‌های کوچه ما نویسنده و کارگردان رضا فیاضی ( ۱۳۶۶)، راویان اخبار بازیگر اسدالله ایمن ، آرایشگاه زیبا مرضیه برومند( ۱۳۶۹) ، مهر و ماه حمید لبخنده ، ظلم شاهان مجتبی یاسینی ، از جمله کارهای مهم کارنامه بازیگری و کارگردانی رضا فیاضی هستند. با رضا فیاضی در باره سنت اجرای تئاتر در ایام نوروز گفت وگویی انجام داده ایم.
تجربه روی صحنه بردن نمایش در ایام نوروز چه حس و حالی دارد ؟
تجربه خوب و دلنشینی است . یادم می آید نمایش خمره سخنگو را به کارگردانی سیاوش طهمورث در ایام عید روی صحنه بردیم. طرح اولیه نمایش متعلق به سوسن تسلیمی بود و اگر درست به یاد داشته باشم در نوروز سال 58 اجرایش کردیم و خاطرات خوبی برایم رقم خورد . نمایش در مجموعه تئاتر شهر اجرا شد . اکبر عبدی و اکبر رحمتی هم جزو بازیگران کار بودند. در خمره سخنگو بنا به فراخور ایام شاد نوروز داستان هم فضای شادی داشت و داستان سه نفر دوست بود که آدم دانشمندی را می دزدند. دانشمند از دستشان فرار می کند و پناه می برد به یک کارگاه تولید و فروش کوزه . من نقش این پیرمرد دانشمند را بازی می کردم و اکبر عبدی هم نقش یکی از شاگردان کارگاه کوزه سازی را بازی می کرد.
آیا جنس بازی در این نمایش های شاد نوروزی هم متفاوت است ؟
همانطوریکه اشاره کردم اغلب اجراهای نوروزی کمدی و شاد هستند و بازی ها هم سرخوشانه و بیرونی تر است . پشت صحنه این نوع نمایش ها هم بسیار جذاب و خاظره برانگیز به خصوص با حضور بازیگر طنازی مثل اکبر عبدی بود.
آیا خاطره دلنشینی از اجرای نمایش های نوروزی به یاد دارید؟
یکی از دوستان بازیگرم که هیکل تنومندی داشت و با او در همین نمایشی خمره سخنگو همبازی بودم. در صحنه ای از اجرا روبه تماشاگر بازی داشتم و همین دوستم در کوزه ای قایم شده بود و قرار بود بعد از بیرون آمدنش و رسیدن به روی من چند سیلی به هم بزنیم . دوستم در این بخش شیطنت کرد و چون نوع ایستادنم به گونه ای بود که تماشاگر سیلی خوردن من را نمی دید. چند سیلی آبدار به گوشم نواخت و من نمی توانستم عکس العملی داشته باشم و خنده بچه های پشت صحنه درآمد . در نمایش زندگی حلاج اکبر رحمتی با من همبازی بود و در صحنه ای قرار بود اکبر مانع شود که من به سمت محل دار زدن حلاج بروم . در یکی از شب های اجرا اکبر لباس من را کشید تا مانع رفتنم بشود . با این وضعیت من دیالوگ هایم را فراموش کردم و مدام می گفتم اکبر. از این نوع اتفاقات در صحنه برای بازیگر خیلی اتفاق می افتد .
به نظر شما چقدر ادبیات کهن و ادبیات معاصر ما منابع خوبی برای به روی صحنه بردن نمایش هایی درباره آیین و مراسم های نوروزی هستند؟
در فرهنگ ملی ایرانی در نواحی مختلف آداب و سنن نوروزی بی شماری دارم که می تواند دستمایه خوبی برای اجراهای نوروزی باشد. مراسم تکم بازی ، نوروزخوانی و غیره زیاد داریم که قرن ها در نواحی مختلف کشورمان در آستانه نوروز اجرا می شود و جزو هویت ماها محسوب می شود . به راحتی می توان از این منابع به عنوان دستمایه خلق نمایش های جذاب استفاده کرد . متاسفانه نسل جوان تئاتری ما زیاد به دنبال تحقیق و جستجو در این منابع غنی و پربار نیست و خیلی راحت برای اجرای نمایش به سراغ متن های خارجی که بارها و بار روی صحنه اجرا شده می رود . مخاطب ایرانی بارها ثابت کرده اگر نمایشی منطبق بر فرهنگ و سنن ایرانی درست وحرفه ای نوشته و به طرز شایسته ای هم اجرا شده باشد به دیدنش می رود .
شما در زمینه اجرای نمایشی متناسب با نوروز طرح و برنامه ای ندارید؟
مدتی است برای زندگی به جزیره کیش آمده ام . با هنرمندان جوان تئاتری در کیش فعالیت هایی را شروع کرده ایم . یکی از این برنامه نامش ت مثل تئاتر است . البته این برنامه ت مثل تئاتر را بیست سال قبل با گروه فیتیله ها در فرهنگ سرای بهمن و تالار هنر اجرا کرده بودیم . برای آماده شدن این هنرمندان جوان مدت ها دوره های آموزشی برگزار کردم و اجرای نمایش در ایام نوروز در سالن همایش ها شروع شده است .
به نظر شما طرح اجرایی به روی صحنه بردن نمایش در ایام تعطیلات نوروزی در سالن های نمایشی که یکی دو سالی است که جدی دنبال می شود چه ویژگی هایی دارد؟
همین نمایشی ( خواستگاری ) که دوستم عظیم موسوی در تماشاخانه سنگلج این روزها روی صحنه آورده است را سال ها قبل بر اساس طرحی از من نوشت و البته این امکان فراهم نشد که اجرایی را بر اساس آن روی صحنه ببرم . به نظرم اجرای نمایش در ایام تعطیلات نوروزی کار خوب و درستی است . برای ارتباط بهتر مردم با تئاتر در این ایام می توانیم به سراغ گرته برداری از نمایش های سیاه بازی و تخته رو حوضی برویم . جوان های ما اطلاعات کمی از سیاه بازی دارند و شاید اطلاعاتشان منحصر به دیدن آدمی باشد که چند روز مانده به عید صورتش را سیاه می کند و سر چهارراه ها با تکان دادن دایره و آواز خواندن پولی از مردم می گیرد . این متن ها را باید دراماتیزه و به روز کرد .
گفت وگو از احمد محمد اسماعیلی / ایران تئاتر
