جعفر روحبخش و درخشش هنر ایرانی اسلامی در کلکسیون رها گالری

این اثر یکی از درخشان ترین آثار زنده یاد جعفر روحبخش است که در کلکسیون رها گالری خاورمیانه نگهداری می شود؛ دنیایی گرم و آرامش بخش در عین حال رمزآلود از مربع ها.

ایران آرت : کلکسیون رها گالری خاورمیانه که بیش از دو دهه است با تمرکز بر ارتقای هنر منطقه فعالیت فرهنگی مستمر دارد، شاهکارهای مدرنیستی و معاصر متنوعی از هنرمندان ایرانی و عرب را نگاهداری می کند.

یکی از این آثار، اثر معروف بدون عنوانی از جعفر روحبخش عینی [ ۱۳۱۷ مشهد - ۸ اردیبهشت ۱۳۷۵] است که با تکنیک رنگ روغن و ورق طلا روی بوم در اندازه ۹۰ × ۹۰ سانتی متر ، دو سال پیش از مرگش در سال ۱۳۷۳ خلق کرد.

امضاء این اثر که در نخستین حراج تهران ،خرداد ۱۳۹۱، برای اولین بار ارائه شد و دو برابر قیمت پایه چکش خورد، پایین سمت راست «Rouhbakhsh 94» می توانید مشاهده کنید.

زنده یاد جعفر روح‌بخش یکی از مهم ترین نقاشان مکتب سقاخانه در نقاشی معاصر ایران است؛

او ابتدا مینیاتور را تجربه کرد و از شاگردان حسین بهزاد [ از مهم ترین مینیاتوریست های ایران ] بود و از همین رو همیشه آثارش حال و هوای هنر اصیل ایرانی موج می زد.

در اوایل دهه ۵۰ خورشیدی برای سه سال به فرانسه رفت تا به تجربیاتش در زمینه هنرهای تزئینی بیفزاید

جالب اینکه روحبخش، به دعوت یک مجموعه دار فرانسوی برای خلق آثار هنری در نزدیکی شهر نیس سکونت گزید که خوان میرو، مارک شاگال و ژرژ براک نیز در همین مکان سکونت داشتند و با آنها آشنا شد.

و در همین روند مدرنیسم را ایرانیزه کرده و با لحن و بیانی ارائه داد که امضای او را داشت.

جعفر روح‌بخش پس از انقلاب اسلامی به ایران برگشت و در شمال کشور ساکن شد و همین زمینه ساز ظهور المان های طبیعت در نقاشی‌هایش شد.

او دربارهٔ هنرش گفته است: " برخی از بینندگان آثارم می‌گویند: تابلوهای شما آرامش می‌دهند؛ در این شرایطی که بعضی از ماشینیسم و سایر مظاهر تمدن امروزی دم می‌زنند، آدم در این تابلوها یک نوع امیدوار بودن و پویایی حس می‌کند؛ خوب، رسیدن به یک نوع زیبایی، که از نظر تکنیک و هماهنگی با تحولات سبکی تا آن حد موفق باشد و بتواند بیننده امروز را این چنین برانگیزاند، می‌تواند هدف آفرینش هنری باشد."

این اثر جعفر روحبخش که با تکنیک رنگ روغن و ورق طلا روی بوم در اندازه ۹۰ × ۹۰ سانتی متر خلق شده و در کلکسیون رها گالری خاورمیانه نگهداری می شود با دستکم هفت مربع پی در پی لبریز از نشانه های تصویری ست که به رمز نوشته ها و رمل و اسطرلاب می مانند.

بافت‌های غنی، استفاده از رنگ‌های لایه‌لایه و تلفیق نشانه‌های گرافیکی با سطوح رنگی، نشان از تأثیر هنرهای سنتی و همچنین گرایش مدرن روحبخش دارد.

در این اثر خاص استفاده از ورق طلا توانسته هنرمند را در خلق سطحی خراشیده و کهنه کمک کند ضمن اینکه رنگ طلایی یکی از رنگ های مهم هنر اسلامی ست.

اثر دارای ساختاری مربعی است که به نظر می‌رسد لایه‌هایی از مربع‌های درونی و بیرونی را در بر گرفته است. این نوع ترکیب‌بندی یادآور مفاهیم هندسی در هنر ایرانی و اسلامی است. مرکزیت مربع درون یک مربع دیگر، می‌تواند استعاره‌ای از هسته‌ی مرکزی حقیقت و هویت باشد. انبوه نشانه‌های تصویری و انتزاعی اثر را تأویل پذیرتر کرده است.

رنگ‌های غالب این اثر طیفی از قرمز، نارنجی، و قهوه‌ای است که هم تداعی‌گر زمین و خاک است و هم نشانی از حرارت، حرکت، و انرژی دارد.

رنگ‌های متضاد مانند نقره‌ای یا سفید کوچک در مرکز، می‌توانند نشان‌دهنده نقطه‌ای خاص، هدفی متعالی یا نوعی تمرکز معنوی باشند.

این پالت استادانه و نشانه شناسانه حس صدمت و تاریخ‌مندی را نیز القا می‌کند.

آثار جعفر روحبخش معمولاً سرشار از نشانه‌ها و رمزگان بصری هستند.

در این اثر ترکیب اشکال هندسی و نشانه‌های شبه‌کتیبه‌ای، به نوعی اشاره به خاطرات جمعی، اسناد تاریخی، و شاید حتی نقشه‌های فراموش‌شده‌ای از فرهنگ و تمدن ایرانی دارد.

مربع مرکزی می‌تواند نماد یک "هسته‌ی هستی‌شناسانه" باشد، یا اشاره‌ای به یک مفهوم انتزاعی مانند خانه، زمین، یا مرکزیت تفکر.

این اثر با ترکیب نشانه‌های سنتی و مدرن، نوعی زبان بصری منحصر به فرد خلق کرده است که می‌تواند مخاطب را به تفکر درباره‌ی مفهوم زمان، تاریخ، و هویت بصری ایران [ خاورمیانه ، شرق ] وا دارد. بازی با هندسه، بافت، و رنگ‌ها نوعی دیالوگ میان گذشته و حال ایجاد می‌کند که از ویژگی‌های شاخص آثار روحبخش محسوب می‌شود.

اما در عین حال یک بیننده عادی که ممکن است هیچ یک از این المان ها را نشناسد آن را طرح یک قالی کهن ایرانی ببیند که اصالت و آرامش را با هم دارد. این اثر به کلکسیون رها گالری تعلق دارد.