حرف‌های آقای موسیقی‌دان درباره مخالفت فعالان موسیقی نواحی با نوگرایی!

پیمان بزرگ‌نیا پژوهشگر و نوازنده موسیقی نواحی در خصوص دهمین دوره جشنواره موسیقی کرمان گفت: جشنواره موسیقی نواحی کرمان در دوره‌های ابتدایی با حضور بسیاری از اساتید و پیشکسوت‌های موسیقی به شکلی با شکوه و هدفمند برگزار می‌شد و شور و حال فراوانی داشت که همه این اتفاقات را مدیون خرد و دانایی آقای درویشی بود. در آن دوره‌ها خیلی از اساتید بزرگ موسیقی نواحی در قید حیات بودند و جمعی از کارکشته‌گان این حرفه در جشنواره موسیقی نواحی حضور پیدا می‌کردند که سطح کیفی آن را خیلی بالا می‌برد.

این پژوهشگر موسیقی نواحی ادامه داد: خود من در تمامی دوره‌های قبلی جشنواره کرمان به جز دوره قبلی حضور داشتم. در دوره اول مسئول بخش موسیقی چهارمحال و بختیاری بودم و در دوره دوم در جشنواره نواحی سرنانوازی کردم و برگزیده شدم. بعد از آن هر سال به یک شکلی در جشنواره حضور داشتم و یک سال هم داور بودم. 

بزرگ‌نیا در خصوص کیفیت جشنواره موسیقی نواحی در یک دهه اخیر گفت: من در دهه 80 که وارد کارهای پژوهشی و تحقیقاتی موسیقی نواحی شدم، متوجه شدم که هر سال در جشنواره‌ موسیقی نواحی یک سری اتفاقات گذشته تکرار می‌شود. در واقع دیدم که هر ساله یک سری گروه‌ها و اساتید در جشنواره حضور دارند که در جشنواره بعدی نیز همان افراد حضور پیدا می‌کنند و بدین شکل خیلی از اساتید دیگر موسیقی نواحی در منطقه خود مغفول می‌مانند. 

نوازنده موسیقی نواحی تأکید کرد: در مناطق مختلف کشور خیلی از اساتید بزرگ موسیقی نواحی حضور دارند که هر کدام یک منبع هستند و ارزش بالایی دارند، اما متأسفانه دیده نشده‌اند. از طرفی در سال‌های اخیر دیده شده که خیلی از دیگر اساتید بزرگوار موسیقی نواحی که امروز شرایط اجرای موسیقی را به نحو مطلوب ندارند و وضعیت جسمی‌شان طوری نیست که مانند گذشته بر روی صحنه اجرا کنند، به دعوت جشنواره‌های مختلف به روی صحنه می‌روند و نمی‌توانند مخاطبان جوان موسیقی نواحی را جذب کنند. 

وی افزود: این اساتید بزرگوار بارها در تالار وحدت یا تالار رودکی به روی صحنه رفته‌اند که متأسفانه مخاطبان جوان سالن را ترک می‌کنند. من معتقدم که این اساتید نباید برای اجرای زنده دعوت شوند و بهتر است که به محل زندگی‌شان مراجعه شده و از آن‌ها فیلم گرفته شود و یا از اطلاعات‌شان برای منابع مکتوب استفاده گردد.

بزرگ‌نیا با تأکید بر لزوم توجه جشنواره موسیقی نواحی به همه هنرمندان شناخته و ناشناخته موسیقی نواحی گفت: در استان‌های مختلف کشور یک سری جوانان متخصص وجود دارند که موسیقی نواحی خوانده‌اند و الآن دارند موسیقی نواحی را استان‌های کشور سر پا نگه می‌دارند. به نظرم در جشنواره‌هایی چون جشنواره موسیقی نواحی کرمان باید به این افراد هم فرصت داده شود. این افراد هر کدام در یک زمینه‌ای تخصص دارند که می‌تواند به کمک موسیقی نواحی بیاید. 

بزرگ‌نیا در پاسخ به پرسشی درباره اهمیت نوآوری برای جذب مخاطب امروزی در موسیقی نواحی گفت: اتفاقاً من چندی پیش خواندم که یکی از فعالان موسیقی نواحی در جایی گفته که نوگرایی هیچ سنخیتی با موسیقی نواحی ندارد. من مخالف ایشان هستم. مگر می‌شود که در هنر نوگرایی نباشد؟ هنری که نوگرایی نداشته باشد که دیگر هنر نیست. موسیقی نواحی ایران در طول تاریخ درگیر نوآوری شده و امروز آن با گذشته خیلی تفاوت دارد. من معتقدم که اگر اصالت‌های موسیقی نواحی حفظ شود، نوآوری نه تنها هیچ اشکالی ندارد بلکه خوب هم هست.

وی افزود: در قرن 21 که همه نوع موسیقی‌های غیر ایرانی و غیر بومی وارد کشور می‌شود، باید در موسیقی ایرانی و نواحی نوآوری کرد، ولی آن جنس از نوآوری که بر اساس اصالت‌ها باشد. خیلی‌ها در مناطق مختلف توانستند بر اساس اصالت‌ها در موسیقی نواحی نوآوری کنند و مخاطب امروزی را جذب نمایند. چند سالی بود که در عروسی‌‌های لرستان به جای سرنا از ارگ استفاده می‌شد اما چند جوان همت کردند و با نوآوری در نواختن‌ همان رپرتوارهای اصیل سرنا، این ساز را دوباره به عروسی‌های آن منطقه برگرداندند. یا کرنا در میان قوم بختیاری و دو تار در خراسان شمالی هم همینطور.

پیمان بزرگ‌نیا در خصوص اهمیت موسیقی نواحی نزد ایرانیان گفت: موسیقی نواحی برای مردم ایران صرفاً یک سرگرمی نیست و بخشی از زندگی آن‌ها به شمار می‌رود. اقوام و عشایر ایرانی از تولد تا مرگ با موسیقی زندگی می‌کنند و موسیقی جزئی از زندگی روزمره‌شان است و آن را به چشم تفنن و تفریح نمی‌بینند. در این بین عده‌ای از موسیقی نواحی فاصله گرفته‌اند که باید متخصصان و بزرگان موسیقی نواحی دست به دست هم دهند تا این مردم را با موسیقی نواحی آشتی دهند. در سال‌های اخیر موسیقی نواحی خیلی مظلوم واقع شده و به کمک بیشتری احتیاج دارد تا بیش از پیش دیده شود.

بزرگ‌نیا افزود: من معتقدم که موسیقی نواحی ایران ظرفیت جهانی شدن دارد. به شخصه در خیلی از اجراهای خارجی دیده‌ام که خارجی‌ها چقدر نسبت به حتی داستان‌هایی که روایت می‌شود، علاقه نشان داده و آوازهای نواحی ایران را مشتاقانه دوست دارند. خیلی‌ها به من گفته‌اند که فلان موسیقی نواحی ایران چقدر بکر است. یک بخش‌هایی از موسیقی نواحی ایران قابلیت جهانی شدن دارد که باید همت کرد تا بالاتر بروند و دیده شوند. 

پژوهشگر موسیقی نواحی در خصوص جشنواره موسیقی نواحی کرمان گفت: عده‌ای برای برگزاری جشنواره موسیقی نواحی کرمان زحمت می‌کشند تا یک اتفاق خوب رقم بخورد. به نظرم مهم نیست که چه کسی جشنواره را اداره می‌کند و در این وضعیت باید همه به دست‌اندرکاران جشنواره کمک کند تا اتفاقی در خور موسیقی نواحی ایران رقم بخورد. جشنواره موسیقی نواحی باید هدفش را روی حفظ اصالت‌ها و رپرتوارهای موسیقی نواحی بگذارد اما در عین حال به نوآوری همراه با اصالت‌ها و همچنین به حضور گروه‌های حرفه‌ای اما ناشناخته نیز توجه داشته باشد.

بزرگ‌نیا در خصوص منظومه‌خوانی که محوریت دهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی کرمان است، اظهار کرد: پرداختن به موضوع روایت داستان و منظومه‌خوانی در جشنواره امسال یک اتفاق خوب است که باید تداوم پیدا کند. کشور ما یک کشور شفاهی است که آنچنان منابع مکتوبی ندارد. ما در منظومه‌خوانی مناطق مختلف کشور، تاریخ بسیار دیرینه‌ای داریم و منظومه‌خوان‌های ما چه عاشیق‌ها، چه بخشی‌ها وچه منظومه‌خوان‌های مناطق دیگر چون قشقایی‌ها، منظومه‌خوان‌های لرستان و کردستان، منظومه‌خوان‌های مازندران و گیلان و غیره، هر کدام آواز‌ه‌های بسیار داشته‌اند. متأسفانه برخی از منظومه‌خوانی‌ها و داستان‌هایی که روایت می‌شود، در مناطق مختلف کشور منسوخ شده‌اند که باید سعی کرد آن‌ها را زنده کرد یا حداقل جلوی منسوخ شدن بقیه را گرفت که از این لحاظ کار جشنواره موسیقی نواحی قابل تحسین است. 

پژوهشگر موسیقی نواحی در ارتباط به رقابت گذاشتن اجراهای موسیقی نواحی تأکید کرد: من با بخش رقابتی جشنواره‌های موسیقی نواحی مخالفت دارم چون معتقدم رقابت شاید برای جوانان تا 30 سال انگیزه و اشتیاق داشته باشد، اما برای بزرگان و پیشکسوتان موسیقی نواحی جالب نیست که در مقام مقایسه قرار بگیرند. از طرفی، چگونه می‌شود که اجرای یک عاشیق را با اجرای یک بخشی مقایسه کرد؟ اصلاً معیاری برای مقایسه این دو اجرا وجود ندارد و کسی هم نیست که به همه آوازهای نواحی اشراف داشته داشته باشد و بتواند همه را در مقام کارشناس قضاوت کند. گاهاً هم داوری‌هایی انجام می‌شود که به شخصه مرا ناراحت می‌کند. مثلاً فردی می‌آید و دو تار را خیلی خوب و خوش می‌نوازد اما نواختن او ربطی به رپرتوار موسیقی منطقه ندارد ولی به خاطر فرم اجرایش، داوران را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در حالی‌که داوران باید ابتدا به حفظ اصالت‌ها و رپرتوارها توجه کنند و بعد تکنیک و فرم نواختن. 

پیمان بزرگ‌نیا در پایان صحبت‌های خود تصریح کرد: مخاطب و راویان موسیقی نواحی ایران، فراخوانی نیستند و از طریق فراخوان نمی‌شود همه آن‌ها را جذب کرد. خیلی از نوازندگان و خوانندگان موسیقی نواحی به وسایل ارتباط جمعی دسترسی ندارند و صبح تا شب سرگرم کارشان هستند، این افراد را باید یک تیم تحقیقاتی قوی پیدا کند و به جشنواره موسیقی نواحی دعوت نماید تا جشنواره‌ موسیقی نواحی کرمان نسبت به دوره‌های قبل پربارتر باشد.  

دهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی ایران با محوریت منظومه‌خوانی و اهداف خاص از ششم تا نهم تیرماه ۱۳۹۶در کرمان برگزار خواهد شد.