کاشی‌های نادر معاون الملک شناسنامه دار شدند/ نجات شاهنامه تصویری از تخریب
تکیه معاون‌الملک یکی از ارزشمند‌ترین تکیه‌های مذهبی کشور در استان کرمانشاه، مدتی است که بر اثر نفوذ آب در معرض تخریب قرار گرفته و بسیاری از کاشی‌های آن فروریخته است.
ایران آرت: تکیه معاون‌الملک یکی از آثار تاریخی نادر در معماری ایران است که حدود نیم قرن پیش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. معماری بی‌نظیر و کاشی‌کاری و نگارگری‌ها، این اثر را به یک موزه کاشی کاری بدل کرده است.
این اثر با قدمت صد ساله‌اش توسط حسن خان معینی در محله‌ای قدیمی به نام آبشوران بنا شده و یکی از استثنایی‌ترین تکایای ایران محسوب می‌شود. در واقع این تکیه دائره‌المعارفی تصویری از حماسه‌های خلق شده در کربلا، قصص قرآنی، داستان‌های شاهنامه و جلوه‌ای از هنر ایرانی اسلامی است که به عنوان یک میراث معنوی ارزشمند برای مردم این دیار به یادگار مانده است.
جلیل بالایی به ایلنا گفت: تکیهی معاون‌الملک در خط القعر مسیر آب‌های سطحی و قنواتی که در گذشته بوده، در مسیر آبشوران قرار گرفته است. در مسیر آبشوران و آب‌های سطحی در حدود 120 سال پیش دو حمام ایجاد کرده بودند. یکی حمامِ خصوصی متعلق به معاون‌الملک و خانواده‌اش و دیگری یک حمام عمومی که برای عموم مردم احداث شده بود. آب حمام از قنات داخل تکیه تأمین می‌شده؛ لذا در حال حاضر، به لحاظ طبیعی و به لحاظ توپوگرافی؛ وضعیت به نوعی است که تکیه در مسیر آب قرار گرفته است.
وی ادامه داد: متأسفانه ساختوسازهای غیرمجاز، محدودیت‌ها و موانعی که در مسیر آب‌های سطحی و آب آبشوران وجود داشته، این بنا را در سنوات گذشته تهدید کرده است.
وی درخصوص اقدامات اولیه که برای حفاظت از تکیه انجام شده، بیان کرد: نخستین اقدام فوری‌ای که سازمان میراث فرهنگی انجام داد، این بود که در خط القعر پایینی یک سیستم پمپاژ خودکار آب نصب شد؛ تا اگر آب به هر دلیلی به بیرون رسوخ کند، بلافاصله از طریق این سیستم به بیرون منتقل شود.
وی افزود: اما امکانِ مطالعه روی دیوار تکیه برای ما وجود ندارد. تقریباً دو هفته پیش، با حضور سازمان برنامه و بودجه و امور آب، قرار بر این شده که سازمان امور آب، مسیر آب‌های آنجا را مطالعه کند و راه‌کاری را برای حل مشکل دائمی آن ارائه کند. مسئله دیگری که در خصوص تکیه معاون‌الملک باید به آن توجه داشت؛ این موضوع است که چون این تکیه در بافت تاریخی و قدیمی شهر کرمانشاه قرار گرفته، لوله‌های آب شربِ داخل شهر، در آنجا فرسوده‌اند. حتی ممکن است لوله‌ها شکسته شده باشند و این باعث می‌شود که به مجموعه آسیب برسد. به همین خاطر ما از اداره آب و فاضلاب شهری خواستیم که کمک کند تا لوله‌های اطراف بنا نوسازی شود.
وی از دو پروژه‌ی جدید درخصوص تکیهی معاون‌الملک خبر داد و افزود: در داخل مجموعه هم ما امسال دو پروژه داریم. یکی پروژه‌ی مستندسازی کاشی‌های تکیه است. از طریق این پروژه، تمام کاشی‌های تکیه مستند خواهد شد و شناسنامه برای آن‌ها تهیه می‌شود. یعنی کاری که در سنوات گذشته نکردیم و نکردند. پروژه‌ی بعدی هم بحث ورود تیمی به مجموعه است. در تهران قراردادی به امضا رساندیم تا سازمان مرکزی میراث فرهنگی؛ یک تیم مقاوم‌ساز متخصص در امر کاشی به استان اعزام کند تا یکبار دیگر بحث مقاوم‌سازی کاشی‌ها را به روش‌های علمی و جدید تقویت کنند.
مدیرکل میراث استان کرمانشاه، درخصوص علل و عواملِ خرابی‌های مجموعه معاون‌الملک گفت: بخشی از این‌ها به دلیل جنگ بوده، بخشی به دلیل خشکسالی‌هایی بوده که مسیر قنات تکیه را مسدود کرده، و بعد مردمی که در طول سالیان متمادی ساختوسازهای غیرقانونی انجام داده‌اند و مسیر قنات و آبشوران را بسته‌اند. این عوامل دست به دست هم داده‌اند و الان اکوسیستم و مسیر طبیعی آب‌های سطحی، آب‌های رودخانه‌ای و قناتی که در قدیم وجود داشته، به هم خورده است.
