راهنمای خلاصه‌کردن نوامیس افلاطون!
کتاب "قانون" به عنوان مرجع و مستند لحاظ شده و "تلخیص نوامیس" با آن تطبیق داده شده است.
ایران‌آرت: دیدگاه های هر فردی تا حد زیادی تحت تاثیر محیط و پیرامون اوست. افلاطون نیز از این قاعده مستثنی نیست. وی از زندگی شهر آن زمان یونان به این دیدگاه رسیده که انسان ذاتا حیوانی اجتماعی است و زندگی بدون هم نوعان برای او قابل تصور نیست . پس از آن جا که وی به سعادت آدمی و به زندگی حقیقتا خوب برای انسان علاقمند بود، کوشید جامعه ای را بنیان گذارد که عاری از نقض و بدون مشکل باشد، که تحقق چنین جامعه ای موضوع اثر حجیم او "قوانین" است . فارابی بنیانگذار فلسفه اسلامی تصمیم به تلخیص نوامیس افلاطون برای نخستین بار سال 1952 در لندن به وسیله گابریل چاپ شد و برای دومین بار در سال 1974 با برخی از اصلاحات و توضیحات به وسیله عبدالرحمن بدوی توسط انتشارات موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل منتشر شد.
راقم این سطور در پژوهشی عهده دار تطبیق موضوعی کتاب های قانون افلاطون و تخلیص نوامیس فارابی بوده است. پژوهش این گونه صورت گرفته که کتاب "قانون" به عنوان مرجع و مستند لحاظ شده و "تلخیص نوامیس" با آن تطبیق داده شده است . به این ترتیب که از دو فصل این دو کتاب که به لحاظ موضوعی با هم تطابق داشته اند را کنار هم قرار داده ، باهم مطابقت داده ، سپس مطالب افلاطون را تحت عناوینی طراحی کرده که تحت همان عناوین و پس از مطالب افلاطون خلاصه فارابی را نقل کرده و میزان وفاداری او را به متن افلاطون بررسی کرده است.
آن گونه که از این پژوهش برمی آید فارابی به کتاب های اول، دوم، سوم و چهارم "قانون" همان گونه که در اختیار ما هستند دسترسی داشته است و مطالب آن ها را به خوبی نقل کرده و مضامین آن ها را با قدری کم و زیاد در "تلخیص نوامیس" آورده و رعایت امانت را در ارائه آن ها کرده و به متن افلاطون وفادار بوده است . اما ظاهرا کتاب های پنجم، ششم، هفتم ، هشتم و نهم "قوانین" آن گونه که در اختیار ما هست به دست فارابی نرسیده بوده است ، زیرا فارابی بخشی از مطالب آن ها را به خوبی تلخیص کرده، بخشی را که اصلا طرح نکرده و نهایتا در خلاصه هر یک از این کتاب ها مطلبی را بیان کرده که افلاطون اصلا به آن ها اشاره نکرده است.
به طور مثال کاملا آشکار است که فارابی به کتاب هفتم پیرامون آموزش و پرورش و تربیت کودکان صحبت می کند اما فارابی مقاله هفتم "تلخیص" را به موضوع تذکره ها و یادداشت های مرجع اختصاص داده است . همچنین سه کتاب آخر یعنی کتاب های دهم، یازدهم و دوازدهم اصلا به دست فارابی نرسیده، زیرا کتاب "تلخیص" صرفا 9 مقاله دارد و به علاوه هیچ یک از مطالب این کتاب در "تلخیص نوامیس" دیده نمی شود.
[طاهره قانونی در «کتاب هفته خبر» این یادداشت را نوشته است]
