این ها جکسون پولاک و مارک روتکو نیستند / سعید فلاح فر و اشتباه عکاسان جوان

عکاسان جوانی با چند دهه تاخیر از تاریخ هنر جهان ـ هنوز به نمایش چنین عکس هایی افتخار می کنند.

ایران آرت : سعید فلاح فر : اصطلاح «فون عکاسی» را حتماً شنیده اید. پرده ای که به عنوان پس زمینه و در پشت سوژه آویخته یا نصب می شود. این پس زمینه ها برای جذابیت و سادگی، حذف عناصر اضافه از عکس، سهولت ویرایش نهایی تصویر، جلوه های بصری و... کاربرد دارد.

نمونه های اولیه فون های عکاسی؛ پرده های ساده پارچه ای با رنگ های یکدست سیاه و سفید و خاکستری بودند. با ظهور عکاسی رنگی، پرده های رنگی و منقوش هم به این مجموعه اضافه شد. مدتی هم پرده هایی با تصاویری مثل منظره، هواپیما، طبیعت، معماری و... رایج شدند. مثلاً همین تصویر حرم امام رضا (ع) در عکاسخانه های مشهد.

فون های عکاسی ساخت و شکل های متنوعی دارند. از جمله؛ فون فابریک با پارچه های بافته شده، پارچه های مخمل، بافت شطرنجی، رول های کاغذی، فون وینیل و... .

یکی از انواع معروف فون ها «فون اکرلیک» است که زمانی به پرطرفدارترین فون برای عکاسی های پرتره و مدل بدل شده بود و هنوز هم استفاده می شود. این فون ها را با لکه ها و ترکیب های رنگی روی بوم های مخصوص نقاشی تولید می کردند. انواع بدیع و غیرکارخانه ای این فون ها به نقاش ها سفارش داده می شد. این فون ها معمولاً با فاصله ای مناسب از پشت سوژه قرار می گرفت تا در عکس نهایی کاملاً محو باشد. بنابراین عمدتاً از در هم شدگی رنگ های محو و درخشان آماده می شدند.

با این مقدمه می توان به گروه دومی از کارهای نقاشی ها اشاره کرد که در کنار تابلو ـ نقاشی های موسوم به «کاغذ دیواری» با توهم نقاشی های مدرن و آبستره و انتزاعی و...، به دیوار گالری ها و سلیقه متظاهرین هنر رسوخ کرده است.

حتی اگر در شکل؛ ظاهری مشابه تابلوهای نابغه های هنری مثل جکسون پولاک و مارک روتکو و... داشته باشند. در واقع این آثار را تا چند سال پیش (حداقل در حد یک ایده تزئینی) می شد پذیرفت. اما تداوم و تکرار آن در حال حاضر و با استیتمنت های ساختگی و الحاقی در فضاهای تخصصی هنر، بیشتر به یک آفت هنری ـ اجتماعی و آسیب در مارکت هنر بدل شده است.

طرفه آن که عکاسان جوانی هم ـ با چند دهه تاخیر از تاریخ هنر جهان ـ هنوز به نمایش چنین عکس هایی افتخار می کنند.