۱۰ تندیس زیبا در گوشه و کنار ایران/ از سعدی و فردوسی تا هیچ پرویز تناولی
تندیس‌ها و مجسمه‌های ماندگاری در گوشه و کنار ایران وجود دارد که ساخته دست بزرگ‌ترین هنرمندان این رشته بوده‌اند و به تصاویر دیدنی از خاطره جمعی ما از شهرهایمان تبدیل شده‌اند.
ایران آرت: شاید دیدن مجسمه‌هایی که این اواخر از مشاهیر با طراحی و اجرای ناشیانه ساخته شد، تصور ما را از مجسمه‌سازی تغییر داده باشد اما هستند تندیس‌ها و مجسمه‌های ماندگاری که ساخته دست بزرگ‌ترین هنرمندان این رشته بوده‌اند و به تصاویر دیدنی از خاطره جمعی ما از شهرهایمان تبدیل شده‌اند.
در ادامه این مطلب که توسط همشهری گردآوردی شده، 10تندیس ماندگار را با هم مرور می‌کنیم.
ابوریحان
در پارک لاله تهران تندیس‌های بسیاری از شخصیت‌های برجسته تاریخ نصب شده‌است اما شاید برجسته‌ترین آنها را بتوان پیکره ابوریحان بیرونی و عمر خیام دانست. ابوریحان یکی از برترین دانشمندان ایرانی در قرن چهارم بود که او را به‌دلیل فعالیت‌هایش در زمینه نجوم، ریاضیات، فیزیک و تاریخ می‌شناسند. پیکره خیام یکی دیگر از شاهکارهای ابوالحسن صدیقی، پدر مجسمه‌سازی ایران است. اگر گذرتان به پارک لاله افتاده باشد، حتما این مجسمه‌ها را دیده‌اید.
فردوسی
تاکنون تندیس‌ها و مجسمه‌های بسیاری از حکیم ابوالقاسم فردوسی توسط هنرمندان مجسمه‌ساز ساخته شده، اما معروف‌ترین آنها مجسمه‌ای است که ابوالحسن صدیقی آن را ساخته و در میدانی به نام این شاعر در تهران نصب شده‌است. این مجسمه که در سال 1338ساخته شده از جنس سنگ مرمر کارارا و به ارتفاع 3متر است. صدیقی مجسمه‌های دیگری هم از فردوسی ساخته که در مکان‌های مختلفی از ایران و جهان نصب شده است.
نادرشاه افشار
معمولا بیشتر افرادی که به شهر مشهد مقدس می‌روند، پس از زیارت حرم امام هشتم(ع)، بازدیدی هم از آرامگاه نادرشاه افشار، پادشاه قدرتمند ایران انجام می‌دهند که در نزدیکی حرم مطهر واقع شده است. در کنار آرامگاه این پادشاه ایرانی، سکویی مرتفع ساخته شده است که روی آن، مجسمه نادرشاه سوار بر اسب به همراه 3نفر از سربازان او قرار گرفته‌است. این مجسمه را می‌توان از شاهکارهای ابوالحسن صدیقی دانست که سال‌هاست توجه گردشگران زیادی را به‌خود جلب می‌کند.
فرشته عدالت
علی‌اکبر صنعتی تنها هنرمند ایرانی است که 2موزه به نامش ثبت شده‌است: موزه صنعتی (کرمان) و موزه صنعتی (تهران) یا همان موزه هلال‌احمر در میدان توپخانه تهران. از مشهورترین کارهای او، مجسمه فرشته عدالت است که در ورودی کاخ دادگستری تهران نصب شده و صنعتی به همراه ابوالحسن صدیقی و ارژنگ رحیم‌زاده آن را طراحی کردند و ساختند.
نبرد گرشاسب با اژدها
بعضی هنرمندان مجسمه‌ساز نه‌تنها نامشان در این هنر ماندگار شده، بلکه ردپای هنرشان در گوشه و کنار شهر با آثارشان باقی مانده‌است. ارژنگ رحیم‌زاده هنرمندی است که در روسیه، به تحصیل مجسمه‌سازی و نقاشی پرداخت. از مهم‌ترین آثار او می‌توان به مجسمه انوشیروان دادگر در ساختمان دادگستری، مجسمه نبرد گرشاسب با اژدها در میدان حر تهران و مجسمه‌های شیر که در ورودی ساختمان صندوق پس‌انداز بانک ملی نصب شده‌اند اشاره کرد.
یادبود مقاومت
بزرگ‌ترین تندیس یادبود مقاومت مردم کردستان در 8سال جنگ تحمیلی توسط مجسمه‌ساز کردستانی، هادی ضیاء‌الدینی، ساخته و در پارک جنگلی آبیدر سنندج نصب شده‌است. مضمون این تندیس یادبود مقاومت مردم کرد در 8سال جنگ تحمیلی است. ساخت این مجسمه 2سال طول کشیده و به شکل فیگور پدر و 2فرزند شهیدش ساخته شده است. ارتفاع آن 15متر و فونداسیون آن نیز 7متر است.
امیرکبیر
از امیرکبیر در ایران تندیس‌های فراوانی ساخته شده و در مکان‌های مختلف نصب شده است اما معروف‌ترین مجسمه امیرکبیر در سال 1356به سفارش انجمن مفاخر ملی ایران در کشور ایتالیا ساخته شد و به‌دلیل هم‌زمانی ساخت و آماده شدن آن با روزهای پیروزی انقلاب، انتقال آن به ایران 32سال به تأخیر افتاد. این اثر هنری با ارتفاع 3متر و 10سانتی‌متر، 450کیلوگرم وزن دارد. این مجسمه پس از انتقال به ایران در پارک ملت تهران نصب شد.
کمال‌الملک
مجسمه کمال‌الملک اثر ملک دادیار گروسیان است که از تصویر استاد کمال‌الملک ساخته شده است. این مجسمه ارتفاعی نزدیک به 4متر دارد و از جنس فایبر‌گلاس است. با توجه به ارتباطات موضوعی مجسمه و محل نصب، مجسمه نبش خیابان کمال‌الملک در مجاورت مجموعه باغ نگارستان، مدرسه صنایع مستظرفه و موزه هنرهای ملی قرار گرفته‌است.
سعدی
اولین‌بار مجسمه‌ای از سعدی توسط انجمن آثار ملی به ابوالحسن صدیقی، معروف به میکل‌آنژ شرق، سفارش داده می‌شود و در سال 1331مجسمه تمام ایستاده وی در شیراز نصب می‌شود. چهره‌پردازی سعدی توسط صدیقی به‌دنبال مطالعه احوالات و آثار سعدی بود که پس از ارائه چندین طرح در نهایت انجمن آثار ملی متشکل از صاحب‌نظران حوزه ادب و فرهنگ طرح نهایی را تصویب کردند و تا امروز نیز به‌عنوان سندی قابل‌ارجاع از چهره سعدی برای دیگر هنرمندان به‌ویژه مجسمه‌سازان مطرح است.
هیچ
شکی نیست که نام پرویز تناولی در میان هنرمندان مجسمه‌ساز ایرانی، در تاریخ ماندگار خواهد شد. بزرگ‌ترین مجسمه پرویز تناولی از مجموعه «هیچ» این هنرمند، برای اولین‌بار روبه‌روی باغ و ساختمان انجمن خوشنویسان نصب شد. این تندیس مکان خوبی را برای دوستداران عکاسی و ثبت عکس‌های خاص فراهم کرد. باغ انجمن خوشنویسان در محله دزاشیب واقع شده‌است.
