دو میلیون هنرمند صنایع دستی بلاتکلیف کرونا/ وام چاره کار است؟/نسخه شفابخش دیگری هم هست
برای گرفتن تسهیلات به دو ضامن یا وثیقه ملکی نیاز است. چون بیشتر هنرمندان صنایع دستی کشور از قشر ضعیف هستند توان گرفتن و پرداخت این وام را ندارند
ایران آرت: امروز روزنامه دولت دردهای مزمن بازار صنایع دستی را برشمرده و با اشاره به ناکارآمدی پیش بینی های دولت برای برون رفت از این چالش بزرگ، یک راه درمان تجربه شده را نادیده انگاشته است.
روزنامه دولت نوشته است: کرونا همچنان به بازار صنایع دستی زخم می‌زند. فعالان این حوزه به «ایران» می‌گویند کرونا، بیماری بی‌پولی را به جان دو میلیون هنرمند صنایع دستی انداخته است که بر اساس آمارهای معاونت صنایع دستی 75 درصد این جمعیت را زنان تشکیل می‌دهند.
تازه‌ترین نسخه دولت برای درمان کسادی بازار صنایع دستی ناشی از این بیماری جهانگیر، آن‌طور که «اسحاق جهانگیری» معاون اول رئیس جمهوری خبر می‌دهد بسته حمایتی است که تا آخر خرداد ماه اعلام می‌شود.
جهانگیری همچنین از سازمان تأمین اجتماعی می‌خواهد تا هنرمندان صنایع دستی را زیر چتر پوشش بیمه‌ای ببرد. به دنبال این درخواست معاون اول، مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی و رئیس سازمان امور مالیاتی کشور برای حمایت از فعالان صنایع دستی اعلام آمادگی کرده‌اند.
همچنین معاون اول وزارت صنعت و معدن هم می‌خواهد راه صادرات صنایع دستی برای فعالان آن را باز کند. فعالان این حوزه در گفت‌و‌گو با «ایران» اعتقاد دارند دولت به جای تزریق پول باید به تقویت زیرساخت‌های بازارهای آنلاین برای فروش صنایع دستی بپردازد.
سرمایه در گردش صنایع دستی سوخت
«رضا کردستانی» مشاور سابق معاون صنایع دستی کشور کرونا را عامل ثانویه کساد بازار صنایع دستی بعد از تحریم‌های امریکا می‌داند و می‌گوید: «این بیماری تنها باعث تشدید شرایط نامطلوب قبل شده است.»
به اعتقاد او، کرونا در سه مقوله روی حوزه صنایع دستی تأثیر گذاشته است. او تأثیر اول را روی کارگاه‌های تولید می‌داند. به گفته کردستانی کارگاه‌ها معمولاً در یک دوره کوتاه سه‌ماهه تولید می‌کنند اما در سه ماه گذشته چون فروش نداشته‌اند سرمایه در گردش ندارند بنابراین نمی‌توانند مواد اولیه برای تولید مجدد را داشته باشند. کرونا حتی اجازه نمی‌دهد تا تولیدات گذشته را به فروش برسانند.
او تأثیر ثانویه را روی فروش و عرضه صنایع دستی می‌داند و می‌گوید: «صادرات به خارج از کشور به دلیل بسته بودن مرزها و عدم انجام پروازها بشدت کاهش یافته است.»
کاهش فروش صنایع دستی تنها به بازارهای خارجی محدود نمی‌شود. کردستانی می‌گوید: «صنایع دستی در بازار داخلی به سه روش فروخته می‌شود. بخشی از تولیدات صنایع دستی در فروشگاه‌ها به فروش می‌رود بخشی نیز در نمایشگاه‌ها عرضه می‌شود. بخش دیگری از آنها هم فروش آنلاین و مجازی دارند.»
به‌گفته او فروش در هر سه زمینه با کاهش شدید رو‌به‌رو شده است. نمایشگاه‌ها بویژه نمایشگاه‌هایی که در پایتخت دایر می‌شود، مهم‌ترین بازار سالانه هنرمندان صنایع دستی کشور بود. به گفته کردستانی تعطیلی نمایشگاه‌ها بیشترین تأثیر منفی را روی کسب و کار هنرمندان صنایع دستی داشت.
کردستانی راهکار نجات صنایع دستی از شرایط موجود را تقویت و نظارت بر بازارهای آنلاین می‌داند. او اعتقاد دارد پرداخت وام و تزریق پول کمکی به این بازار نخواهد کرد و نارضایتی هنرمندان را هم در پی خواهد داشت.
آسیب‌پذیری زنان هنرمند در اقتصاد کرونایی
«فریدون میرزالو» مدیرکل سابق دفتر آموزش و حمایت از تولید صنایع دستی کشور هم اعتقاد دارد که فروش صنایع دستی در کشور به یک‌دهم فروش در این بازار پیش از شروع کرونا رسیده است.
به گفته او فروش صنایع دستی تا آخر اردیبهشت کاملاً تعطیل بود. او قرار نداشتن صنایع دستی در سبد کالای مصرفی مردم را از جمله دلایل این تعطیلی همه‌جانبه می‌داند. میرزالو از افزایش شدید قیمت مواد اولیه صنایع دستی خبر می‌دهد و می‌گوید: «هنرمندان صنایع دستی قشری هستند که نقدینگی کم دارند.»
او می‌گوید: «تسهیلات بانکی دولت نمی‌تواند گره مشکلات مالی این قشر را باز کند.» بخش بسیار بزرگی از هنرمندان کشور را زنان و روستاییان تشکیل می‌دهند. میرزالو گرفتن وام توسط این قشر را سخت می‌داند و می‌گوید: «برای گرفتن تسهیلات مورد نظر به دو ضامن یا وثیقه ملکی نیاز است. چون بیشتر هنرمندان صنایع دستی کشور از قشر ضعیف هستند توان گرفتن و پرداخت این وام را ندارند.»
تسهیلات با نرخ 6 درصد
آنچنان که جهانگیری در مراسم روز جهانی صنایع دستی می‌گوید دولت ارائه تسهیلات ارزانقیمت اشتغالزایی روستایی و عشایری به رشته‌های صنایع‌دستی روستایی را روی میز تصمیم‌گیری برده است. او می‌گوید:«این تسهیلات که با نرخ سود 6 درصد تعیین شده، می‌تواند بخش زیادی از نیازهای فعالان صنایع‌دستی در روستاها را مرتفع کند و اگر هم موانعی وجود داشته باشد دولت تلاش خواهد کرد این موانع را برطرف کند.»
جهانگیری همچنین می‌گوید: «بسته حمایت از صادرات صنایع دستی تا پایان خرداد ابلاغ می‌شود.» آن‌طور که جهانگیری می‌گوید:«در بسته حمایت از صادرات که تدوین شده و قرار است تا پایان خرداد نیز ابلاغ شود، اعتبارات مورد نیاز صادرکنندگان نظیر کمک به فعالان این عرصه برای حضور در نمایشگاه‌های خارجی دیده شده که امیدوارم با پیگیری‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت ظرف دو هفته آینده ابلاغ شود.»
معاون اول رئیس جمهوری با اشاره به نیاز فعالان عرصه صنایع‌دستی به منابع ارزی و برخی مشکلات و موانع آنها برای بازگرداندن ارز حاصل از فروش محصولات در مقطع تعیین شده از سوی بانک مرکزی، از وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی درخواست می‌کند، جلسه‌ای را با رئیس کل بانک مرکزی در این خصوص برگزار و راهکارهای لازم را برای حل مشکلات صادرکنندگان صنایع‌دستی و نحوه بازگشت ارز حاصل از فروش محصولات این بخش را مورد بررسی قرار دهند.
تحولی که چهارمین حراج باران نوید داد
روزنامه دولت در حالی نسخه درمانی دولت برای کارگشایی در بازار صنایع دستی را به درستی زیر سوال برده است که نسخه های نوین و تجربه شده در این خصوص را نادیده گرفته است.
تبلیغ اقناعی و درست در بازار صنایع دستی و جلب سرمایه های بزرگ و نوین در این عرصه از طریق برپایی حراج های حرفه ای. کاری که چند صد سال است اروپا و آمریکا انجام می دهند، راهکاری که دستکم دو بار وزیر میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری وعده تحقق آن را در دو سال گذشته رسانه ای کرد اما "حراج باران" در حراج تخصصی هنرهای ایرانی اسلامی با محوریت خط و خوشنویسی بدون تبلیغات در این خصوص آن را انجام داد و عکس نمونه هایی از آثار به فروش رسیده در همین مطلب آورده شده است.برپایی حراج صنایع دستی با ترازهای استاندارد جهانی می تواند شاهراههای نوین در این باره را پیش روی این صنعت بومی باز کند. نسخه شفا بخشی که به درستی مدنظر وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قرار گرفته و شاید در سال پایانی دولت بتواند امید را به این بازار مهجور برگرداند.
