از روایت‌های عجیب خانوادگی تا سنگ و آجر / گالری‌گردی ایران آرت در چهار نمایشگاه
سارا ساسانی: در گالری‌گردی این هفته ایران آرت به چهار نمایشگاه گالری‌های پروژه‌های آران، آ، این‌جا و ثالث پرداخته‌ایم.
ایران آرت: نمایشگاه نقاشی‌های منیژه حجازی با عنوان "خرده روایت‌ها" در گالری پروژه‌های آران، نمایشگاه گروهی عروسکی با عنوان "خراب خوره" در گالری آ، نمایشگاه حجم‌های کتایون برزگر با عنوان "هندسه پنهان" در گالری این‌جا و نمایشگاه نقاشی‌های مهدی مشایخی با عنوان "آجر، سیمان و چند مصالح دیگر" در گالری ثالث سوژه‌های این هفته گالری‌گردی ایران آرت هستند.
روایت‌های خانوادگی
"یک تک اثر نقاشی، خُرده روایت به شمار می‌آید و باز پخشی از آنچه که جامعه اکنون پیگیری می‌کند؛ مسیری برای توضیح و توجیه فردیت و یافتن رابطه با بخش‌های دیگر جامعه. در روایت‌های خُرد گوناگونی و کثرت و باورها، امیال و آرزوها دیده می‌شود. جهان امروز به گونه‌ای است که در آن باور به کلان روایت‌ها رو به افول است و همزمان خُرده روایت‌ها، یا روایت‌های محلی و شخصی، با توسعه اینترنت و بسط روابط و امکان ارسال آسان‌تر اطلاعات و تصاویر، خصوصا برای بخش‌هایی از جامعه که حضور فعال در شبکه‌های اجتماعی داشته و بر ثبت حضور خود اصرار می‌ورزند، اهمیت بیشتری می‌یابند." این متن بخشی از بیانیه اثر منیژه حجازی با عنوان "خرده روایت‌ها" است.
حجازی مجموعه جدیدش را در محل پروژه‌های آران به نمایش گذاشته است، او در این نمایشگاه به روایت تصاویری دست زده که از گذشته و احتمالا درگذشتگان انتخاب شده است، او با توجه به دوران پسادیجیتالی و ضرورت ثبت و انتشار تصاویری از خود برای خود و دیگران، این ضرورت را احساس کرده که تصاویری را از دوران گذشته‌تر دوباره ثبت و ارائه کند.
حجازی تصاویری برداشته از آلبوم و عکس‌های خانوادگی‌اش را ترسیم می‌کند و به بازنمایی و بازروایی آنها می‌پردازد. او به افراد حاضر در عکس‌های قدیمی دوباره امکان ظهور و بروز می‌دهد و آنها را به شیوه‌ای برآمده از نگاه و بیان خویش با دیگر ثبت می‌کند.
نقطه عطف آثار حجازی بهره‌گیری او از متریال چوب است. او برای ثبت تصاویر گذشتگانش از صفحه حساس چوبین استفاده می‌کند و گذشته عناصر در عکس‌ها را به گذشتگی چوب‌ها و متریال به کار بسته شده پیوند می‌زند.
منیژه حجازی چوب‌ها و تکه‌هایی از درب‌ها و پنجره‌های قدیمی را در اطراف یافته و آثارش را بر چنین بستری نقش می‌زند، به نظر می‌رسد او با انتخاب این متریال تصمیم داشته، قدمت عکس‌ها را با قدمت و سالخوردگی متریال به کار رفته گره بزند و موادی در راستای ایده اتخاب کند و ارائه آثارش را متجانس و هماهنگ به انجام برساند.
او در بیشتر آثار تلاش کرده که بافت و جنس چوب را حفظ کند و در برخی از این آثار چوب را به شکلی دست نخورده و پرداخت نشده باقی گذاشته تا بخشی از اثر شود. بعلاوه این انتخاب به هنرمند اجازه داده که او از یکی دیگر از ویژگی‌های چوب بهره برده و فریم کلی آثار متفاوت از یکدیگر ساخته و دیده می‌شود.
نمایشگاه آثار منیژه حجازی با عنوان "خرده روایت‌ها" تا ١٠ تیر در گالری پروژه‌های آران ادامه دارد. پروژه‌های آران در خیابان نوفل لوشاتو، کوچه لولاگر، شماره ٥ قرار دارد.
سرزمینی از عجایب عروسکی
توجه کردن به عروسک فرای دنیای غیرواقعی و امر تخیل شاید کمی سخت و دشوار به نظر برسد. عروسک همیشه ابزاری بوده برای سفر دادن ما به دنیایی شگفت، نادیده و ناپیدا. جهانی که هیچ‌گاه انتظار آن را در عالم واقعی نمی‌کشیم، کارکرد عروسک از حیث سفر و گشت‌وگذار بردن مخاطب به درون دنیای خودش شبیه کارکرد فیلم و کتاب باشد اما عروسک جسمی دارد
شبیه به انسان و موجودات اطراف که قابلیت‌های حسی بیشتری نسبت به فیلم و کتاب به انسان می‌دهد. پس می‌توان گفت عروسک به گونه‌ای جان دارد، همانطور که در بیانیه نمایشگاه "خراب خوره" به جان‌داری عروسک‌ها اشاره شده است. خراب خوره عنوان نمایشگاه گروهی عروسک در گالری آ است. مینا رمضانی، زهرا عبدی، مهشید محمدی، زهرا پریاری، نیما زاغیان، فروزان عسگری، بهرنگ مظلومی، محمد حسن‌نژاد، فاطمه تیمورپور، امیرحسین زمزم، حدیث فرزانه ثابت، ندا وفایی، فاطمه آهنکار، نیلوفر جمالی، لیلا شوقی، مریم کی‌بخت، راضیه ایران‌پور هنرمندان این نمایشگاه هستند.
در این مجموعه که توسط علی اشکان‌نژاد، امیرحسین پورابراهیم، نسیم تیمورپور با توجه به بیانیۀ هر اثر می‌توان به خوبی دریافت که عروسک‌ها پس از خلق شدن جان می‌یابند آنها به مدد طراحان و سازنده‌های خویش آفریده می‌شوند و شخصیت پیدا می‌کنند. هر یک از این عروسک‌ها داستانی دارند و زندگی از سر گذرانده‌اند. آرایۀ جان بخشی به اشیاء به عروسک‌ها زندگی بخشیده به طوری که از داستان هر یک از آنها می‌توان دریافت که آنها چه از سرگذرانده‌اند و چگونه زندگی می‌کنند.
عروسک‌ها به ندرت در قالب اثری تجسمی در گالری‌های ایران به نمایش درآمده‌اند اما دیدن و پرداختن به آنها به دور از دنیای تصویر و تئاتر در قالب تجسمی قابل توجه و تأمل است.
نمایشگاه گروهی عروسک با عنوان «خراب خوره» تا 31 خرداد در گالری آ ادامه دارد. گالری آ در خیابان کریم‌خان، خیابان نجات‌اللهی، کوچه ارشد، شمارۀ 7 قرار دارد.
پیش ساخته‌های برجسته
کتایون برزگر در نمایشگاه اخیرش به ارائه ایده‌ای جدید پرداخته است. این نمایشگاه با عنوان «هندسۀ پنهان» در گالری این‌جا برپاست. برزگر در این نمایشگاه به ارائۀ آثاری از گچبریهای پیش‌ساخته و تکثیری پرداخته است. او معتقد است یافتن معنا در گچبریهای تکثیری و انبوه امروزی مانند سعی در یافتن عمقی در سطح است، مانند تلاش هر روزه برای یافتن معنا در میان تفاله‌های معلق فرهنگی پیرامون خویش است. گچبری یکی از هنرهایی است که در معماری ایرانی جهت آرایش و تزئین بناها به کار گرفته می‌شده و معنای ضمنی حاصل از هندسۀ پنهان در گچ‌بری‌ها، نوعی نظم در عین بی‌نظمی و در بیان خوشنویسان نوعی هندسۀ روحانی در پشت نوعی تکثّر ظاهری بود.
هندسۀ پنهان نمایشی از طرح‌های برجستۀ گچبری برگرفته از معماری ایرانی است که در ابتدا پس از ورود به نمایشگاه با توجه به اینکه تالار این‌جا نیز یک بنای قدیمی است بخشی از این بنا به نظر می‌رسد به ویژه اینکه بخش‌هایی از این آثار توسط هنرمند مورد تخریب و به هم ریختگی قرار گرفته‌اند. برزگر تلاش کرده که آثارش بخشی از محیط بشوند و رابطۀ مناسبی میان عنصر و فضا ایجاد کند، از این جهت گاهی اشاره به نقاشی‌های شرق دور همچون چین و ژاپن می‌کند که فضاهای منفی گسترده بخشی از اثر می‌شوند. در این گالری نیز فضا و دیوارها به دلیل ماهیت آثار بخشی از فضا شده‌اند.
به کار بستن نور سبز برای نمایش یکی از آثار فضای نمایشگاه را تحت تأثیر قرار داده است. عنصر نور (نورهای رنگی) که غالباً از نظر هنرمندان ایرانی مغفول می‌ماند می‌تواند همچون عناصر دیگر به اثر معنایی جدید بدهد.
نمایشگاه آثار کتایون برزگر با عنوان «هندسۀ پنهان» تا 7 تیر در گالری این‌جا ادامه دارد. گالری این‌جا در خیابان نوفل لوشاتوی شرقی، کوچه پدرام، جنب شمارۀ 4 قرار دارد.
از جزء به کل رسیدن
پرداختن به معماری آن هم به جزء کوچک اما مهم معماری در آثار نقاشی مهدی مشایخی با عنوان «آجر، سیمان و چند مصالح دیگر» می‌تواند مورد توجه قرار گرفته است.
گالری ثالث این روزها میزبان آثار مهدی مشایخی است. او در این مجموعه به عنصر جزئی ساختمان یعنی آجر پرداخته است. او در بیانه نمایشگاه که برگرفته از کتاب آجرستان است در وصف آجر و کاربرد آن در معماری پرداخته است؛ «آجر در ساختمان همچون نُت در موسیقی یا همچون کلمه در شعر است. آجر جزئی از معماری ما و از قدیمی‌ترین مصالح بومی است؛ ماده‌ای به غایت ساده با قابلیت‌های بیان نتها، کوچکترین واحد از اجزای معماری که با آن بزرگترین و پیچیده‌ترین سازه‌های تاریخی مثل پل‌ها، آب انبارها، برج‌ها و ... است. ...»
مشایخی در این مجموعه آثاری از بناهای شهری ارائه داده گاهی قدیمی و مخروبه و گاهی جدید و از دست رفته را ترسیم کرده است. آجر از اجزای بناهای قدیمی در تاریخ معماری ایران محسوب می‌شود به ویژه در دورۀ سلجوقیان به کار بستن این مواد در مصالح ساختمانی و بناهای تاریخی به اوج می‌رسد. هنرمند در مجموعه به مطالعه‌ای استقرایی می‌پردازد و از جز به کل می‌رود. او معماری ایرانی را بر اساس یکی از عناصر اصلی‌اش مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد.
در این مجموعه علاوه بر خانه‌های قدیمی و بناهای تاریخی ساختمان‌هایی دیده می‌شود که به نظر می‌رسد از آجر برای بنای آنها استفاده نشده است مانند شیوۀ سیمانی و بتونی معماری امروز ایران که آجر جز در نماها به کل از ساختمان‌ها حذف شده است و با در نظر گرفتن استحکام بخشی به بناها و از سویی کم کردن هزینه‌های تمام شدۀ ساخت از آجر به ندرت استفاده می‌شود.
نقاشی‌های مشایخی واقعگرایانه و جزئی‌پرداز است او در این آثار بخش‌هایی از بنا را با جزئیات ظریف و باریک و بسیار ریزانگارانه پرداخته است و بخش مورد توجه این مجموعه چند فضای محدود چیدمان شده توسط هنرمند است. آجرهایی که بر روی زمین قرار دارند و نقوشی بر آنها ترسیم شده، داربستی در اطراف یکی از نقاشی‌ها و بشکه‌های بنایی و ... به نمایشگاه نقاشی بُعد داده‌اند و مورد نظر مخاطبان واقع شده است.
نمایشگاه مهدی مشایخی با عنوان «آجر، سیمان و چند مصالح دیگر» تا تاریخ 31 خرداد در گالری ثالث ادامه دارد. گالری ثالث در خیابان کریم‌خان، بین خیابان ایرانشهر و ماهشهر قرار دارد.
