تفسیر به رای از پایان جهان / نگاهی به پروژه هنری "ایسِجسیس" در ساختمان کندوان
نوید عظیمی سجادی در پروژه هنری "ایسِجسیس" تفسیر به رای مخاطب را در برابر وضعیت آخرالزمانی قرار داده است.
ایران آرت: نوید عظیمی سجادی در نمایشگاه اخیر خود با عنوان "ایسِجسیس" در ساختمان کندوان به بیان تجربه‌های خود از مرگ می‌پردازد او در توضیح نحوه شکل‌گیری ایده این نمایشگاه گفت: "ایسجسیس" پرو‍ژه‌ای است که دو سال برای پردازش آن زمان گذاشته‌ام، شروع پروژه با یک اتفاق همراه بود و در حقیقت آغاز این پروژه یک رخداد اتوبیوگرافیک بود و در پی تجربه‌های زیسته من در رابطه با مرگ بود. وقتی وارد مرحله تولید اثر شدم تغییر مسیر دادم و به متون مذهبی ورود کردم. آیین‌های مختلف، کتاب‌های مقدس و متون فلسفی که اشاره‌هایی به شرایط آخرالزمانی داشتند را مورد بررسی قرار دادم و از نشانه‌هایی که نمایاننده و نشانگر سمبولیک و استعاری از روایت‌های آخرالزمانی یا آپولَپتیکال و ابدیت بودند، استفاده کردم.
پس از شروع پروژه، من شروع کردم به بازخوانی آرشیو بزرگ تصویری که در این سال‌ها عکس گرفته بودم و یا طراحی کرده بودم، آرشیو تاریخ هنر و سمبول‌های آیینی و غیره. به نوعی به بازنگری و بازتولید نشانه‌ها پرداختم و تلاش کردم تصویری به بیننده ارائه بدهم که روایتی غیر مستقیم اما معاصر از شرایط آخرالزمانی باشد.
تعریف "ایسِجسیس"؛ فرآیند تفسیر یک متن یا بخشی از متن را به طریقی که فرایند پیش فرض‌ها، برنامه‌ها، و یا تعصبات خود را به متن و بر روی آن معرفی می‌کند است؛ عظیمی در این باره گفت: ایسجسیس کلمه‌ای است که با کلمه اکسجسیس معنا پیدا می‌کند. ایسجسیس یعنی تفسیر به رأی و اساساً در مورد متن اتفاق می‌افتد. در واقع یک تفسیر آکادمیک و مشخصی از یک متن، تصویر یا پدیده وجود دارد و برای خواندن درست یک متن از این تصویر نباید تخطی کرد و نباید بدعتی در آن بیاوریم. اما ایسجسیس تفسیر به رأی است و مخاطب با توجه به بحران‌های شخصیتی، اقلیم و تجربه شخصی به نحوی با پدیده روبرو می‌شود و آن را دوباره در ذهن باز تفسیر و بازخوانی می‌کند.
نوید عظیمی در طراحی ایده اثرش جریانی را دنبال می‌کند و ترجیح میدهد جریان ایجاد شده در ذهنش را به چند بخش تقسیم کند و در مراحل متناوب به تفصیل به آن بپردازد. او در این مورد توضیح داد: این پروژه را به چند بخش تقسیم کردم و هر بار گروهی از طرحهایام را اجرا میکنم و به نمایش میگذارم. برای هر دوره از کارهایم واژه کنش (Act) را انتخاب کردم. اکت واژهای است که در مورد کارهای نمایشی به کار میرود، در اصل آثار من به نوعی وضعیت تئاتری دارد. مثل اینکه پرده باز می‌شود و مخاطبان با روایتی چند پردهای مواجه هستند و روایت من یک روایت تصویری است و در پایان هر کنش (اکت) پرده بسته می‌شود و مخاطب باید در انتظار پرده بعدی باشد. دیدن اکتهای قبلی موجب می‌شود مخاطب دریافت بهتری از نمایشگاه حاضر داشته باشد. در استراتژی تولید کار، بیننده با یک جملهای مواجه می‌شود که هر واژه این جمله بیش از سه یا چهار معنی دارد. در حقیقت واژهها با توجه به فرهنگها، آیین‌های مختلف و فرهنگهای تصویری گوناگون، تفسیر متفاوتی خواهند داشت و انسانها با توجه به بستر زیست خود برداشتهای متفاوتی از این واژهها دارند.
در این نمایشگاه حجمها و چیدمان ایسِجسیس در کنار هم قرار گرفته‌اند و با هم یک جریان را میسازند. صحنهای که از کنار هم قرار گرفتن این آثار به وجود آمده است فضایی ساکن از نشانهای مذهبی در ادیان مختلف را ایجاد کرده است. عظیمی دراین باره توضیح داد: آثار حجمی به نمایش درآمده در این نمایشگاه در کنار هم به شکلی چیدمان شدهاند که صحنهای از یک تئاتر را روایت میکنند. متریالهای مختلفی در این آثار به کار گرفته شدهاند. یکی از مجسمههای این نمایشگاه از چوب ساخته شده است و برگرفته از بال‌های دو فرشته در بنای ایاصوفیه است. من بارها طراحی این احجام را اتود زدم، ماکت ساختم و تغییر دادم. شکل به کارگیری متریالها در این نمایشگاه برای من بسیار مهم بود. این بال‌های فرشتگان بر روی یک سنگ بتونی قرار گرفته که خود این سنگ فرم همان صخرهای است که در قبه‌الصخره در اورشلیم قرار دارد و از آن معراج اتفاق افتاده است و ارجاعاتی به داستانهای معراج و ارداویرافنامه دارد. یک‌سری متون و فرهنگ مکاشفهای وجود دارد که ارجاعات این اثر به این متون است.
آثار این نمایشگاه که با هم در ارتباط هستند و دو اثر از آثار برگرفته از کتاب هفت شیپور مکاشفات یوحنی است. از سویی دیگر در کنار این آثار حجمی، صدایی در نمایشگاه طنین‌انداز است که به مانند زمزمهای مقدس و گاه هراسناک مخاطب را تحت تأثیر قرار میدهد. عظیمی سجادی در اینباره گفت: صدایی که در نمایشگاه شنیده می‌شود، یک نویز طراحی شده است متشکل از نویزهایی که دیالوگی را بیان می‌کند. این دیالوگ میان دو نفر رخ میدهد، دیالوگی به شکل دکلمه یک متن که در درون یکدیگر تداخل پیدا میکنند. این افرادی که جملاتی را برگرفته از متون مختلف دکلمه میکنند به شکلی تئاترال با هم گفتوگو دارند. تمام این دیالوگها در بدنه صدا باقی میمانند و فقط فرکانسها تغییر می‌کند. ایده اصلی من برای طراحی این نویزها متوجه بادهایی است که در گذشته در معابد اولیه یونانی میوزید و اصواتی را از گفتوگوی میان افراد ایجاد میکرد و یک زمزمه آیینی در آن فضا شکل میگیرد و من به دنبال ایجاد این فضا در نمایشگاه ایسجسیس بودم. از لحاظ تکنیکی این اصوات در پی همکاری با امید بهاروند شکل گرفت و امید کار کامپوز تکنیکال آن را انجام داد.
رشتههای متصل در متریال به کار گرفته شده در آثار این نمایشگاه، همچون حلقههای زنجیر متصل به دیوار و رشتههای پیوسته ستاره پنج پَر همان تفاسیر لغات هستند که به شکلی پیوسته در ذهن مخاطبان متن یکی در پی دیگری میآید. عظیمی در این باره تصریح کرد: در بخش دیگر نمایشگاه دو ستارۀ پنج پَر بر روی دیوار قرار گرفته که این دو بر اساس برداشت مستقیم من از گنبد مسجد جامع اصفهان است. هر یک از آثار نمایشگاه ایسجسیس برگرفته از یک مکان یا رویداد مذهبی در ادیان متفاوت است.
در بخش دیگر نمایشگاه واقع در "اتاق برق" با یک اثر حجمی و یک نقاشی مواجه میشویم. در طبقه پایین ساختمان کندوان، یک سطحی از بلوک‌های سیمانی کم ارزش و ارزان قیمت سیمانی وجود دارد که بر روی آن یک هرم درخشان و پُر تلألو قرار گرفته است. یک بافت روی هرم قرار دارد که این بافت پتینه شده، نشان دهنده قدیمی بودن این حجم است. بر روی این نور تجسد یافته، متصاعد شده از این هرم درخشان، چهار سردیس به رنگ سیاه قرار گرفته است. این اجسام به شکلی سیاه هستند که نور را جذب میکنند و جاذب و نگهدارنده انرژی هستند. به نوعی نماد جسمی هستند که متعلق به ظلمات هستند. در اندیشههای شرقی به ویژه اعتقاد به ثنویت، همیشه روشنایی و تاریکی در کنار هم میآیند و همیشه حرکت از سمت تاریکی به روشنایی صورت میپذیرد.
هر کدام از این سردیسها یک ارجاعاتی دارند. آنها ارجاع داده شدهاند به بتها، الاههها و صنمهای قدیمی. اما آنها صورتهای گچی هستند و نماینده انسان معاصر هستند. کاسه سر این مجسمهها شبیه به گلدانی هستند که از میان آن شاخههایی بیرون آمده که آنها مهر گیاه هستند که به نوعی در فرهنگ ایرانی نشانه نوزایی و ابدیت است.
در تنها اثر نقاشی شده در این نمایشگاه ققنوسی ترسیم شده است که سر آن متشکل از تعدادی شیپور است که نشان از ابزار نواختن سور اسرافیل و فرارسیدن آخرالزمانی است و ققنوس در دامی از سیمهای خاردار گرفتار شده است.
در مجموع استراتژی این پروژه بازآفرینی فضای چندگانه است. ایسجسیس به چندلایه بودن معانی اشاره دارد و همزمان پدیدهها خودشان را از معانی که مخاطب تصور می‌کند پر و خالی می‌کند.
لازم به یادآوری است؛ نمایشگاه نوید عظیمی سجادی با عنوان "ایسِجسیس" تا 27 مهر در ساختمان کندوان ادامه دارد. ساختمان کندوان در خیابان حافظ، خیابان غزالی، شماره 17 قرار دارد.
