گالری‌دار باید در قیمت‌گذاری آثار هنری شرکت کند / باید از تجربه اوپن استودیو استفاده کرد
رزیتا شرف‌جهان گفت: گالری‌دار کارشناس قیمت‌گذاری آثار هنری است و در چرخه خرید و فروش آثار باید حضور داشته باشد.
ایران‌آرت: رزیتا شرف‌جهان، نقاش و مدیر گالری طراحان آزاد در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به این پرسش که ارزیابی او از وضعیت اقتصادی و فروش گالری‌ها در سال گذشته چیست؟ به نبود تشکیلات صنفی گالری‌دارها اشاره کرد و گفت: ما سندیکا و تشکیلات صنفی نداریم که یکدیگر را ببینیم و از حال هم باخبر باشیم و به ما بیلان کلی بدهند. من می‌توانم در حوزه فردی و اطراف خودم صحبت کنم.
او ادامه داد: چیزی که مشخص است این است که سال گذشته خرید و فروش آثار هنری به رونق سال‌های قبل نبود و می‌توان گفت در ۱۰ سال اخیر جزو بدترین سال‌ها بود. دلیل این موضوع نیز به شرایط عمومی کشور و بی‌ثباتی‌هایی که وجود داشت برمی‌گردد. اینکه انتظار داشته باشیم مردم کالای غیرضروری خریداری کنند، غیر منطقی است.
این گالری‌دار با بیان اینکه آثار هنری را «تجملی» نمی‌داند، اضافه کرد: خرید آثار هنری جزو نیازهای اولیه افراد نیست و فراغت بال و خیال آسوده می‌خواهد. اگر به شکل کلی‌تر به موضوع نگاه کنیم آثاری که بین یک تا پنج میلیون تومان قیمت دارند معمولا توسط قشر متوسط جامعه خریداری می‌شود که با شرایط پیش آمده انتظار نمی‌رود هزینه کنند. در زمینه آثار گران‌تر که به شکلی سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود در شرایط نامتعادل و غیرثابت سرمایه‌گذاری روی آن‌ها کار عاقلانه‌ای به نظر نمی‌رسد.
او با این حال در این زمینه معتقد است: به نظر می‌رسد در سال جدید با وجود اوج گرفتن گرفتاری‌های اقتصادی، بخش کلان اقتصاد هنر رو به رونق می‌رود. در کاتالوگی که برای حراج تهران منتشر شده، تعداد و قیمت آثار بالاست.
این نقاش درباره هنرمندان حوزه‌های دیگر که به خلق آثار تجسمی روی می‌آورند و با وجود نبود کیفیت لازم در آثارشان نمایشگاه برگزار می‌کنند، اظهار کرد: این موضوع تازه‌ای نیست. شش، هفت سال پیش شاهد نمایشگاه هنرپیشه‌هایی بودیم که به دلیل شهرت‌شان، اقبال بیشتری به آن‌ها وجود داشت، آثار هم به فروش می‌رفت و گاهی دولت هم از آن‌ها حمایت می‌کرد. این در حالی بود که هنرمندان حوزه تجسمی با قابلیت‌های بالاتری وجود داشتند اما نه دیده می‌شدند، نه آثارشان به فروش می‌رفت و نه برایشان تبلیغاتی انجام می‌شد؛ البته باید این را هم در نظر داشته باشیم بعضی از آثار در حوزه‌های بینارشته‌ای شکل می‌گیرد و معمولا کارهایی هستند که تجربه‌های جدیدی را پدید می‌آورند و می‌توانند مفید باشند که به نظر من باید به آن‌ها فضا داد.
او ادامه داد: اما گالری‌دار باید به عنوان یک کارشناس در قیمت‌گذاری اثر دخالت داشته باشد. گاهی فعالیت گالری‌ها جنبی است و اهداف غیرتجسمی را دنبال می‌کنند. برخی از نمایشگاه‌ها جنبه‌هایی غیرهنری دارند و هیچ کس آن‌ها را با اثر هنری اشتباه نمی‌گیرد. بنابراین گالری‌دار باید روی قیمت‌گذاری نشان بدهد که این آثار از نظر حرفه‌ای چه ارزشی دارند.
شرف‌جهان همچنین گفت: جوان‌هایی که مدت‌ها دنبال گالری برای نمایش آثارشان هستند، افرادی هستند که می‌خواهند اولین نمایشگاه‌شان در بهترین گالری باشد؛ یعنی عدم درک اصول حرفه‌ای کار وجود دارد وگرنه خوشبختانه تعداد گالری‌ها در تهران به حدی هست که پاسخگوی هنرمندانی باشد که کارشان قابل نمایش است.
او در ادامه بیان کرد: این جای خوبی است که ما به آن رسیده‌ایم، زمانی بود که چهار، پنج گالری بیشتر نبود و آن‌ها ترجیح می‌دادند آثاری به معرض دید گذاشته شود که به عادت‌های بصری جامعه نزدیک‌تر و آثار قابل فروش‌تر باشد. اگر کارتان یک مقدار فراتر بود یا کمی جنبه‌های آوانگارد داشت محال بود بتوانید در آن گالری‌ها جایی پیدا کنید.
این گالری‌دار در بخش دیگری از صحبت‌های خود درباره پیشنهاد اجرای طرح افطار تا سحر گالری‌ها در ماه رمضان گفت: این موضوع اگر در حوزه سینما اجرایی شده به دلیل این است که سینما جنبه سرگرمی و تفریحی دارد. اما موضوع درباره کار ما جدی‌تر است و ما کار تفریحی انجام نمی‌دهیم. کار ما انرژی‌بر است و امنیت آن مهم است. از طرفی فکر می‌کنم این طرح به آن شکل بازتاب نداشته باشد.
او ادامه داد: در کشورهای خارجی، موزه‌ها و گالری‌ها «شب سپید» دارند که اوپن استودیو می‌گذارند و افراد می‌توانند از این گالری به آن گالری بروند. البته این کار یک بار در سال و با همکاری همه شکل می‌گیرد. به نظرم این یک اتفاق عالی است زیرا جنبه تجاری ندارد و به شکلی نور انداختن به هنرهای تجسمی است که باعث جلب افکار عمومی می‌شود و افرادی که در حالت عادی گرفتار هستند می‌توانند آثار هنری را ببینند. اما اینکه این موضوع ۲۰ شب در سال اتفاق بیفتد، به نظر من درست نیست.
شرف‌جهان در پاسخ به این پرسش که آیا با اجرای طرح یاد شده به شکل اینکه هر شب یک گالری این کار را انجام بدهد، موافق است؟ گفت: بله این طرح در یک شب عملی است. در عین حال خیلی خوب می‌شد اگر موزه هنرهای معاصر یا چند موزه که مردم به آن‌ها علاقه دارند یک شب در هفته تا ۹ شب میزبان مخاطبان خود باشند. این ایده برای مکان‌هایی که بودجه دولتی دارند و می‌توانند امنیت را تأمین کنند، بسیار ایده جالبی است. همچنین موافق هستم گالری‌ها، موزه‌ها و بنیادها یک شب در سال درهای خود را به روی مخاطبان باز بگذارند.
این هنرمند اضافه کرد: هر چه بیشتر کمک شود که مردم با هنرهای تجسمی ارتباط برقرار کنند بهتر است. من موافقم گالری‌ها را وادار کنند هفته یا ماهی یک بار باز باشند که بتوانند دانش‌آموزان را برای بازدید به آنجا ببرند. البته در حال حاضر آن‌ها را به موزه‌ها هم نمی‌برند چه برسد به گالری‌ها. این در حالی است که هنرهای تجسمی احتیاج به سواد ویژه‌ای دارد که از دبستان باید آن را آموزش بدهیم. در جامعه ما افراد بدون اینکه با هنرهای تجسمی ارتباطی داشته باشند، بزرگ می‌شوند و کم کردن این فاصله بسیار سخت است.
