غیبت عکاسان نام آشنادر زلزله کرمانشاه؛چرا؟!
سه روز از زلزله کرمانشاه می‌گذرد اما هنوز عکاسان نام‌آشنا، در این واقعه دردناک حضور نیافته‌اند
ایران آرت : سه روز از زلزله کرمانشاه می‌گذرد اما هنوز عکاسان نام‌آشنا، در این واقعه دردناک حضور نیافته‌اند و این خود خبر از تغییر اوضاع و شرایط فعلی عکاسی در دل بحران و مصیبت‌ها خواهد داد.
شرق با چهار نفر از عکاسان شناخته‌شده و حرفه‌ای تماس گرفته که درباره عکاسی از بحران بگویند و اینکه چرا حضور نام‌آوران عکس در محل حادثه زلزله کرمانشاه کمتر شده است؟!
یکی از آنان تأکید می‌کند؛ دور از شأن ما و روزنامه است که وقتی اتفاقی می‌افتد، بخواهد درباره‌اش اظهارنظر کند و همان بهتر که به مسائل اساسی‌تر بپردازد!
عکاس دیگر می‌گوید که عکاسان صاحب‌نام دیگر تمایلی به حضور در حوادث مصیبت‌بار و تلخ را ندارند و اگر جوان‌ترها هم می‌روند، چون هم به‌دنبال تجربه عکاسی از بحران هستند و هم دلشان می‌خواهد با چنین عکس‌هایی خود را مطرح کنند. از سوی دیگر تعریف مواجهه با بحران تغییر کرده و مطبوعات هم تمایل زیادی به عکاسی از چنین موضوعاتی را ندارند.
این عکاس از سوریه مثال می‌آورد که هر روز در آنجا جنگ و بمباران باعث کشتار بسیاری از آدم‌ها می‌شود اما چندان عکسی از آن وقایع در روزنامه‌ها دیده نمی‌شود.
یکی دیگر هم می‌گوید که دیگر نمی‌خواهد درباره این مسائل و بحران و چنین موضوع‌هایی اظهارنظر کند.
حمید فروتن، رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی عکاسان مطبوعاتی ایران درباره چرایی این موضوع می‌گوید: «این روزها عکاسان محلی از تجهیزات بهتری برخوردارند و به‌همین‌دلیل هم سریع در محل حضور می‌یابند و هم می‌توانند عکس‌های با‌کیفیتی بگیرند؛ بنابراین تا اندازه‌ای باعث می‌شود که عکاسان حرفه‌ای پایتخت انگیزه کمتری برای رفتن به محل واقعه داشته باشند».
او می‌افزاید: «همچنین عکاس‌شهروندان نیز که با موبایل‌هایشان اغلب عکس می‌گیرند، در محل حضور دارند و در فضای مجازی عکس‌های بسیاری را می‌گذارند که این هم تا اندازه‌ای از انگیزه حضور حرفه‌ای‌ها می‌کاهد. فروتن تأکید می‌کند که الان هم عکاسان حرفه‌ای در محل حضور دارند اما آنها به‌دنبال عکس‌هایی هستند که به‌صورت داستان‌عکس می‌گیرند و مجموعه عکس‌هایشان حالت داستان‌گویی دارد.
او همچنین یادآور می‌شود که الان برای رفتن به محل حادثه نیازمند گرفتن بلیت هواپیما و طی‌کردن یک مسیر است و اینها هم تا حدی باعث می‌شود عکاسان حرفه‌ای نسبت به عکاسان محلی دیرتر در محل حاضر باشند.
مهدی قاسمی، دبیر سرویس عکس خبرگزاری ایسنا که عکس‌هایش از فاجعه زلزله کرمانشاه در بسیاری از نشریات و سایت‌ها دیده‌شده در گفت‌وگو با «شرق» درباره شرایط عکاسی در این منطقه می‌گوید: «در روستاها شرایط سخت‌تر است و بسیاری از آنها جنازه عزیزانشان را خودشان دفن می‌کنند و عمق فاجعه زیاد است. بسیاری از آنها سرپناه ندارند و مشکل اصلی آنها چادر و پتو است و چیزی که بیشتر به چشم می‌آید، مشکل توزیع کمک‌هایی است که به منطقه آورده می‌شود».
او در بخش دیگری از صحبت‌هایش اضافه می‌کند: «بسیاری از آسیب‌دیدگان زلزله گلایه‌هایشان را از نبود امکانات به ما منتقل می‌کنند و از ما توقع دارند اتفاقات را منعکس کنیم و به گوش مسئولان برسانیم».
قاسمی درباره عکاسی در شرایط بحرانی می‌گوید: «به‌هرحال در شرایط این‌چنینی بهتر است حریم‌هایی رعایت شود؛ مثلا از جنازه و اجساد عکاسی نشود. تصور می‌کنم ثبت عکس‌های این‌چنینی جذاب نیست و تا جایی که امکانش هست عکس‌های این‌چنینی منتشر نشود. برای نشان‌دادن عمق فاجعه راه‌های بهتری هم هست».
امیر جدیدی، عکاس «شرق» که در محل زلزله حضور دارد و از سرپل‌ذهاب به کرمانشاه برمی‌گردد، می‌گوید در اینجا عکاسان حرفه‌ای با ١٠ تا ١٥ سال سابقه حضور دارند. همچنین تعدادی از عکاسان کرمانشاه و سرپل‌ذهاب و شهرهای اطراف در محل وقوع حادثه حضور می‌یابند اما هنوز هیچ عکاس حرفه‌ای اسم و رسم‌دار و شناخته‌شده را ندیده است. وقتی از علتش می‌پرسیم، می‌گوید: «با دو، سه نفری که در تماس بوده‌ام، گفته‌اند که نمی‌رسند و حتی یکی از آنها هم به‌دلیل چشم‌درد نمی‌تواند به کرمانشاه برود. این خبرنگار عکاس می‌گوید که عکاسی زلزله بسیار سخت است؛ چون «نه در شهر آب و برقی هست، نه پتویی و سرپناهی و نه می‌توانی انتظاری هم داشته باشی». او همچنین تأکید می‌کند که مردم روستاهای استان کرمانشاه شدیدا به چادر و پتو و لباس گرم نیاز دارند و ای کاش مردم بتوانند هرچه زودتر برای رساندن چنین نیازهایی اقدام کنند؛ چون هوای آنجا بسیار سرد است و بچه‌های زیادی نیازمند توجه و گرمای محبت مردم هستند.
می‌توان این‌گونه استنباط کرد که تعریف‌ها در برخورد با عکاسی در بحران متفاوت شده است و اگر قبلا حضور عکاس حرفه‌ای‌تر و باتجربه‌تر تعیین‌کننده کیفیت بوده است اما امروز تجهیزات عکاسی و تکنولوژی به‌شکل دیجیتال و خودکار تعیین‌کننده این کیفیت شده‌اند و به‌همین‌دلیل افراد معمولی هم می‌توانند عکس با‌کیفیت و خبری بگیرند و به‌صورت در لحظه‌بودن عکس‌ها را در فضاهای مجازی در اختیار همگان قرار دهند و این خود باعث عمومی‌ترشدن عکاسی و از آن سو کم‌رنگ‌شدن حضور حرفه‌ای‌ها و حتی شناخته‌شده‌ها در این عرصه خواهد شد.
