جوان‌ها امیدوارم می‌کنند
آیدین آغداشلو از اهمیت برگزاری مسابقات هنری برای جوان‌ها می‌گوید.
ایران آرت: در سال‌های اخیر بعضی از مجموعه‌های تولیدی و اقتصادی با درک نقش مهم هنر در اجتماع، با برگزاری مسابقات یا خرید آثار هنری تلاش کرده‌اند تا از هنر و هنرمندان ایرانی حمایت کنند. نمایشگاه هنری ورسوس نیز از چهار سال پیش با هدف حمایت از جوانان هنرمند و با تمرکز بر شناسایی استعدادهای نسل جوان و معرفی آنها به جامعه هنرهای تجسمی، فعالیت خود را آغاز کرد تا در نهایت چهره‌هایی نامدار در طول دوره‌های گذشته این آثار را انتخاب و داوری کنند. آیدین آغداشلو یکی از داوران نخستین دوره ورسوس بود که به هنرمندان نقاش جوان زیر ٣٠ سال اختصاص داشت و خرداد ماه سال ١٣٩٣ در خانه هنرمندان ایران برگزار شد. گفت‌وگوی اعتماد با این هنرمند را به بهانه نزدیک شدن به سومین دوره نمایشگاه ورسوس بخوانید.
تجربه حضور در ورسوس و انتخاب آثار نقاشان جوان برای شما چگونه بود؟
در هر نمایشگاهی که برای آن فراخوان اعلام می‌شود باید منتظر دیدن همه نوع کاری باشید. از تکراری و ساده گرفته تا اصیل و قابل توجه. کار بسیار سختی هم هست چون تعداد آثار بسیار زیاد است و حوصله و نیروی زیادی می‌خواهد تا انتخاب‌کننده دچار بی‌اعتنایی نشود و با صرف وقت کارها را انتخاب کند. من بارها چنین تجربه‌ای را داشتم و به عنوان داور یا انتخاب‌کننده با کوهی از آثار مواجه شدم. همیشه سعی کردم انضباط داشته باشم و حوصله‌ام را نگه دارم تا به دلیل تکرارِ تماشای آثار دچار حالت‌های زودگذر نشوم و بتوانم روی هر کاری درنگ کنم. معمولا کاری که باید جدا شود و جای درنگ بیشتری دارد را با علامتی مشخص می‌کنم و کار خود را تمام شده فرض می‌کنم. البته همیشه در این رویدادها چند نفر همکار حضور دارند که هر کدام انتخاب‌های متفاوتی دارند.
با توجه به اینکه آثار هنرمندان زیر ٣٠ سال شرکت‌کننده در این رویداد را می‌توان نماینده نسل جوان هنرمندان دانست، نظر شما در مورد آثاری که بررسی کردید، چیست؟
هر بار وقتی در مقابل تعداد زیادی از آثار نقاشان جوان قرار می‌گیرم امیدوارتر می‌شوم. چون گذشته از کارهایی که کپی یا تحت تاثیر دیگران هستند، با نسل جوانی مواجه می‌شوم که خیلی بااستعداد و کاری است و آثار بسیار قابل توجهی خلق می‌کند که در مقابل آن احساس آسودگی و خوشحالی می‌کنم. در هرکدام از این رویدادها آثار پیشتاز و اصیل زیادی دیدم و بر اساس سلیقه خودم آنها را انتخاب کردم. هرچند در مقابل سلیقه داوران دیگر ممکن است این آثار امتیاز لازم را کسب نکرده باشند.
جامعه ما چه نیازی به برگزاری چنین رویدادهایی دارد و آیا افزایش تعداد چنین مسابقه‌هایی می‌تواند تاثیر منفی داشته باشد؟
خیر، هیچ نکته منفی‌ای وجود ندارد. چون جوانان ما در آغاز راه خود و بعد از پایان دانشگاه قرار دارند و جدا از اینکه چه نبوغی دارند یا چه چیزی عرضه می‌کنند و ارزش کیفی کار آنها چیست، مانند همه نقاشان این مساله را دارند که آثارشان ابتدا عرضه شده و سپس مورد توجه قرار گرفته و خریداری شود. یک اثر هنری هرقدر هم که عالی باشد باز نیاز به مخاطب دارد. پس برای این شور و اشتیاق هنرمند باید مخاطبی فراهم شود و این کار بسیار مهمی است. بنابراین هرچه تعداد چنین رویدادهایی بیشتر باشد تعداد مخاطب هم بیشتر می‌شود. هنرمند در زمان خلق اثر تنهاست و پس از آن می‌خواهد ببیند اثر او کجا می‌رود و با چه واکنشی مواجه می‌شود. همه نهادهای دولتی و خصوصی وظیفه دارند چنین کاری را انجام دهند و همان طور که ورسوس و دامون‌فر این کار را کرده‌اند، هرچه تعداد آنها بیشتر باشد بهتر است.
هنرمند جوانی که در چنین مسابقاتی برگزیده می‌شود باید پس از پایان نمایشگاه نیز مورد حمایت قرار گیرد یا ادامه مسیر به عهده خود اوست؟
این مراسم طولانی از زمان دریافت آثار تا انتخاب، امتیازدهی، نمایشگاه و در نهایت خرید آثار، هنرمند را درگیر می‌کند، اما پس از آن هنرمند است و خودش. نمی‌شود همیشه زیربغل هنرمند را گرفت و دنبالش بود. البته این یک وظیفه کلی برای دولت و بخش خصوصی است که به خود بقبولانند باید از هنرمند حمایت کنند. اگر چنین حمایتی وجود داشته باشد با پایان یک رویداد، هنرمند دچار ناامیدی نمی‌شود، چون می‌داند همیشه فرصت‌های دیگری هست که بتواند در آنها حاضر شود و مخاطب خود را پیدا کند. ولی هنرمند تنهاست. باید بین خلوت و جست‌وجوگری او، با حمایت و پشتیبانی دیگران تعادل وجود داشته باشد. نمی‌توان انتظار داشت فقط هنرمند مداومت و استقامت به خرج دهد یا فقط حمایت و پشتیبانی دیگران وجود داشته باشد. باید تعادلی بین این رویدادها و کار هنرمند وجود داشته باشد. همیشه باید فرصت‌هایی وجود داشته باشد تا هنرمند در آنها شرکت کند و امیدوار باشد که جایی برای حضور او هست. ممکن است در یک دوره اول شود در یکی پنجم و در دوره دیگر هیچ مقامی نداشته باشد. هیچ اشکالی ندارد چون مسابقه فقط برای اول شدن نیست. دنیای هنر حوزه‌ای پر جنب و جوش و پر از امید و ناامیدی است. پس هر جشنواره‌ای که تمام می‌شود هنرمند باید آماده باشد خودش را جای دیگری نشان دهد. این ساحتی گسترده و پرتلاش و پرماجرا برای همه هنرمندان است. اگر فکر کنیم همه کارها برای هنرمند باید سهل و ساده باشد دیگر نمی‌توان انتطار داشت او تلاش کند. این کار ممکن است باعث شود او تنبل شود. در هیچ جای دنیا حمایت همیشگی وجود ندارد، اما نباید هنرمند را به حال خود رها کرد.
در زمان حضور خود در داوری و دیدن نمایشگاه نقاشان جوان با نکاتی مواجه شدید که نیاز به تغییر یا بهبود داشته باشد؟
به نظر من همه مراحل ورسوس خوب بود و تنها نکته مهم این است که باید در هر دوره این مسابقه‌ها، انتخاب‌کننده‌ها و داوران متفاوتی حضور داشته باشند تا تفاوت سلیقه و نگاه آنها باعث شود هر بار اتفاق نویی بیفتد. این تفاوت برای هنرمندان جوان هم فرصتی ایجاد می‌کند که افرادی با سلایق متفاوت، آثار آنها را بررسی کنند.
