نامه‌نگاری وزیر ارشاد با رییس سازمان صداوسیما
ربنای شجریان امسال پخش می‌شود؟!
خبرها حاکی از آن است که امسال احتمالا ربنای استاد شجریان از رسانه ملی پخش می‌شود.
ایران آرت: فعالیت سیدرضا صالحی امیری، آخرین وزیری که سال گذشته بعد از استعفای علی جنتی به عنوان وزیر ارشاد به کابینه دولت یازدهم پیوست این روزها بیشتر از همیشه است، فعالیت‌هایی که شاید بخشی از آن به برآورده کردن خواسته‌های اهالی فرهنگ و هنر اختصاص دارد که برای دومین‌بار به حسن روحانی به عنوان رییس‌جمهور اعتماد کردند. چهارشنبه گذشته بود که حبیب ایل‌بیگی، معاون ارزشیابی معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی از تشکیل کمیته‌ای برای بازبینی فیلم‌های توقیفی خبر داد. این خبر روز پنجشنبه با رفع توقیف فیلم «خانه پدری» کیانوش عیاری کامل شد تا امیدواری‌ها برای دیگر فیلم‌هایی که در طول این سال‌ها بعد از صدور پروانه نمایش یا قبل از آن دچار توقیف شده‌اند بیشتر از قبل شود. هرچند در این میان، هم محمدمهدی حیدریان، رییس سازمان سینمایی و هم حبیب ایل‌بیگی روز گذشته در اظهارنظرهایی جداگانه درباره تشکیل این کمیته و اعلام نتیجه تصمیمات آن در روزهای آتی توضیحات بیشتری دادند. صالحی امیری در این بین نیم‌نگاهی هم به حوزه موسیقی داشت. روز پنجشنبه خبر رسید که او در نامه‌ای خطاب به عبدالعلی علی‌عسکری، رییس سازمان صداوسیما خواستار پخش ربنای محمدرضا شجریان در ایام ماه مبارک رمضان امسال شده است. این خبری بود که «ایرنا» آن را این‌طور توضیح داد: «این نامه در حاشیه نشست روز چهارشنبه اعضای کابینه حسن روحانی تسلیم عبدالعلی علی عسکری، رییس سازمان صدا و سیما شده است.» هرچند این خبرگزاری در نهایت اعلام کرد که هنوز در خصوص تصمیم‌گیری در مورد پخش «ربنای» شجریان در ایام ماه رمضان سال ٩٦ خبری منتشر نشده است.
احتمال پخش «ربنا»ی محمدرضا شجریان در ایام ماه مبارک رمضان یکی از آن خبرهایی است که هر سال با نزدیکی به این زمان قوت بیشتری می‌گیرد. آخرین‌بار خردادماه سال پیش بود که سیدفضل‌الله شریعت پناهی، مدیر سابق شبکه یک سیما در همان روزهایی که تغییرات در تیم مدیران صداوسیما کلید خورده بود از پخش این دعا در شبکه‌های سیما همزمان با افطار صحبت کرد. او با اشاره به تغییر معاون سیما و جایگزینی مرتضی میرباقری به جای علی‌اصغر پورمحمدی، گفته بود که «باید منتظر ماند و دید که نظر معاون جدید سیما چیست؛ اما با توجه به رابطه نزدیک آقای پورمحمدی و میرباقری؛ به نظر می‌رسد تصمیم آقای میرباقری نیز بر پخش ربنای استاد شجریان از تلویزیون باشد.» او با این توضیح که باید منتظر تصمیم قطعی معاون سیما ماند، اعلام کرده بود که «من فکر می‌کنم امسال صدای استاد شجریان پخش می‌شود.» اما شریعت‌پناهی بلافاصله این خبر را تکذیب کرده بود. او در گفت‌وگویی با «فارس» با اشاره به اینکه «دوستان در یکی از سایت‌های خبری با من تماس گرفتند و مصاحبه‌ای انجام شد ولی در تنظیم آن کم‌لطفی کرده‌اند» توضیح داد: «من نگفته بودم که قطعا ربنای ایشان از تلویزیون پخش می‌شود، بلکه گفته بودم که این مورد منوط به نظر معاون جدید سیماست و در این باره باید ایشان به این جمع‌بندی و قطعیت برسند.» انتظار برای پخش «ربنا» چیزی نبود که زیاد به طول بینجامد و آنها که در افطار نخستین‌روز ماه رمضان سال گذشته پای برنامه‌های صداوسیما و حتی رادیو نشستند با پخش نشدن آن مطمئن شدند که باید یک سال دیگر را هم به جمع آن چند سالی که پیش از این برای پخش این دعا از تلویزیون صبر کرده بودند، اضافه کنند. ماجرا به زمانی برمی‌گشت که محمدرضا شجریان، استاد آواز ایران، به خاطر رعایت نکردن حقوق مولف از پخش بی‌اجازه آثارش از صداوسیما شکایت کرد. این ماجرا تا ماه مبارک رمضان سال ٨٨ ادامه داشت. شجریان در آن سال «ربنا» و «مناجات افشاری» خود را به ملت ایران تقدیم و اعلام کرد که حساب این دو اثر از بقیه آثارش جداست تا به طور ضمنی به اجازه خودش برای پخش این اثر از صداوسیما تاکید کند. در طرف مقابل و بعد از این شکایت رسمی شجریان از صداوسیما، عده‌ای از مدیران رادیو و تلویزیون اعلام کردند که حتی ربنای شجریان را هم پخش نمی‌کنیم. محمدحسین صوفی، معاون وقت صدا یکی از آنها بود که گفته بود: «از این پس حتی در ماه رمضان صدای محمدرضا شجریان از شبکه‌های رادیویی پخش نمی‌شود.» او که پیش‌تر ریاست مرکز موسیقی صداوسیما را به عهده داشت، در گفت‌وگویی با ایسنا توضیح داده بود: «برای تولید برخی از آثار استاد شجریان سازمان صداوسیما و بعضی دیگر خود ایشان، هزینه کرده است، با این حال از این پس هیچ‌یک از این دو دسته آثار از رادیو پخش نمی‌شود. » بعد از این اظهارنظر نوبت به زراعتگر، مدیر نظارت و ارزشیابی مرکز موسیقی صداوسیما رسید تا در این مورد صحبت کند: «تصمیم‌گیری برای پخش یا عدم پخش در مورد آثار مختلف شجریان متفاوت است، اما هرگونه تصمیم‌گیری و مصوبه حقوقی که بر اساس درخواست این هنرمند اتخاذ شود، حتی اگر شامل ادعیه و ربنا نیز باشد، مورد پذیرش مرکز موسیقی نیز قرار خواهد گرفت. » پرویز فارسیجانی، دبیر شورای معارف سیما هم یکی دیگر از مدیرانی بود که با تکذیب محدودیت پخش این اثر از رادیو و تلویزیون، این محدودیت را به شکل دیگری توضیح داده بود: «نگفته بودم که محدود پخش می‌شود. منظورم این بود که ربناهای مختلفی با صدای هنرمندان مختلف پخش می‌شود که یکی از این کارها به آقای شجریان اختصاص دارد. ما ربناهای مختلفی در سازمان داریم و در گذشته هم پخش می‌شده ولی امسال به خاطر حساسیت زیاد روی آقای شجریان بحث‌برانگیز بود.» پرویز فارسیجانی در مورد این «حساسیت» هم این‌طور توضیح داد: «حساسیت‌هایی از بیرون سازمان نسبت به این موضوع ابراز شده بود و ما وظیفه داشتیم تا این حساسیت را کاهش دهیم. »
به هر صورت عدم پخش آثار محمدرضا شجریان از صداوسیما که شامل «ربنا» هم می‌شد جریانی بود که تا همین امسال ادامه داشت. اما این‌بار به نظر می‌رسد که با توجه به اتفاقات ماه‌های گذشته می‌توان برای تصمیمات جدید در این باره انتظار کشید. شهریورماه سال گذشته، درست در روزهایی که محمدرضا شجریان دوران درمان خود را در منزل سپری می‌کرد مجوز انتشار یکی از آلبوم‌های او با عنوان «طریق عشق» با آهنگسازی پرویز مشکاتیان صادر شد تا با انتشار این آلبوم در هفته اول مهرماه امیدواری‌ها برای رفع محدویت در مورد استاد آواز ایران قوت بگیرد. این اتفاقی بود که یک‌بار دیگر هم افتاد و آلبوم دیگری با صدای محمدرضا شجریان منتشر شد. در این بین مسوولان وزارت ارشاد هم هر بار به بهانه‌ای از فراهم شدن امکان برگزاری کنسرت محمدرضا شجریان در صورت بهبود کامل او صحبت کردند. اما آنچه در این بین امیدواری‌ها را بیشتر کرد اتفاقی بود که در هفته منتهی به انتخابات دوازدهمین دوره ریاست‌جمهوری افتاد. در مراسمی در نوزدهم اردیبهشت‌ماه امسال با حضور همایون شجریان و سهراب پورناظری، «ربنا»ی شجریان در فهرست میراث ناملموس ملی ثبت شد و
« زهرا احمدی‌پور» معاون رییس‌جمهوری و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لوح ثبت آن را به همایون شجریان فرزند او اهدا کرد تا باز هم امیدها برای رفع محدودیت در مورد چهره و صدای محمدرضا شجریان بیشتر از پیش شود.
اگرچه در طول دو روز گذشته مسوولان صداوسیما و در راس آن عبدالعلی علی‌عسکری ترجیح دادند تا نسبت به پخش یا عدم پخش این دعا از صداوسیما واکنشی نشان ندهند اما تصمیم در این مورد هرچه باشد تا غروب امروز با پخش یا عدم پخش ربنا با صدای محمدرضا شجریان از صداوسیما مشخص خواهد شد.
