علت شباهت بخشی از ربنای شجریان با آواز ام کلثوم
آوا مشکاتیان، نوه دختری استاد شجریان درباره علت شباهت بخشی از نوای دلنشین ربنا استاد شجریان به آواز خواننده مشهور عرب توضیح داد.
ایران آرت: ربنای استاد محمدرضا شجریان با ماه مبارک رمضان گره خورده است و مردم ایران هر ساله با فرا رسیدن ماه رمضان سراغ این اثر میروند و در زمان افطار یا مواقع دیگر به آن گوش میسپارند. امسال نیز ترک عادت نشده و بسیاری از هنرمندان و مردم کشور در فضای مجازی این اثر را به اشتراک گذاشته و زبان به تمجید از آن گشودهاند.
به گزارش ایرانآرت، آوا مشکاتیان، نوه استاد شجریان و فرزند پرویز مشکاتیان، در پستی اینستاگرامی درباره اثر ربنا توضیحات جالبی را ارائه کرده است. آوا به شائبه کپی بودن این اثر از آواز ام کلثوم، خواننده مشهور اهل مصر واکنش نشان داده و همچنین درباره پخش نشدن ربنا از تلویزیون صحبت کرده است.
مشکاتیان در صفحه اینستاگرامش نوشته است: "دوست داشتم چند سطری پیرامون ربناّ بنویسم ، نه این که مطلب تازهای باشد، خیر ،بلکه شاید از طریق صفحهام آنان که این نکات را نخواندهاند نیز بخوانند.
دوباره این روزها بعضی شروع میکنند به گذاشتن ویدئوی قدیمی بانوی بزرگ موسیقی عرب
اُمکلثوم ( از خوانندگان محبوب پدربزرگم)تا بگویند قسمتی از ربناّ کپی از آن اجرا است!حال آنکه اهل موسیقی این را میدانند همانطور که موسیقی ایرانی بر اساس موسیقی دستگاهی و یا مقامی است ،تلاوت قرآن هم هفت مقام اصلی دارد ( صبا – نهاوند- عجم- بیات- سه گاه- حجاز و رَست(راست) )و همچنین لحن ها و گوشههای بسیار ،اشتراکات این مقامها و لحنها که از اصول اجراست باعث آن تکرار و شباهت است و نه اینکه کپی باشد!
من آگاهی زیادی نسبت به قرائت قرآن ندارم اما خواندم و کمی دانستم؛
ربناّ در مقامهای رَست(همان راست)و عَجَم اجرا شده و آن قسمتی که بانوی بزرگ اُم کلثوم در آن ویدئو اجرا میکنند هم در مقام عجم است،در انتها قسمتی از آنچه در ویکی پدیا پیرامون اجرای ربناّ آمده را به این چند سطر اضافه میکنم؛
محمدرضا شجریان ربناّ را در دستگاه سهگاه خوانده و با مرکبخوانی (مدولاسیون یا راه گردانی) سری به دستگاهها و آوازهای دیگر ردیف موسیقی ایرانی از جمله آواز افشاری و گوشه عراق (صبا) میزند و سپس به سهگاه برمیگردد.
پی نوشت؛ ربناّ سالهای سال است از طرف محمدرضا شجریان به مردم ایران تقدیم شده و اگر در صدا و سیما پخش نمیشود به خواست ایشان نیست.. باقی آثار به خواست ایشان پخش نمیشود .ربناّ و مناجات تا سالها پس از آن نامه و تا سال ۱۳۸۸ پخش میشد زیرا به مردم تعلق دارد."
سلام علیکم
این که عده ای ربنای شجریان را تقلید آهنگ( برضاک یا خالقی) ام کلثوم می داند باعث حیرت است؛ شما یک بار گوش کنید لازم هم نیست هیچ چی از مقام ها بدانید، متوجه عدم هرگونه شباهتی مابین این دو اثر زیبا خواهید شد؛ الا اینکه هر دو زیبا هستند. هرچند که طبیعتاً کار ام کلثوم از جنس اعجاز است. ربنای شجریان در رست وعجم اجرا شده و آن آهنگ ام کلثوم (برضاک یا خالقی) در حجاز ( ضمن داخل شدن در رست از ثانیه ۴۲ و باقی ماندن در آن مقام حدوداً به مدت یک دقیقه و سپس برگشت مجدد به حجاز و فرود در همان مقام؛ جالبه که کل این آهنگ ۲ دقیقه و ۲۶ ثانیه است! و طی همین مدت کوتاه، مقیاس گویایی از وسعت صدای بانوی آواز عرب ( بم ترین تا زیر ترین نوت) + چند رشته تحریر های ریز و در عین حال عمیق و رگباری بسیار نایاب به نمایش گذاشته میشود)
یاد آوری می شود ربنای شجریان از شاهکارهای بداهه خوانی است و حسن انسجام جملات موسیقایی در آن بر هیچ شنونده ای پوشیده نیست، حسن انسجامی که جز از عهده آهنگسازان طراز اول و نخبگان این صناعت بر نیاید.( البته ممکن است آن را پیش از اجرا تألیف کرده باشد؛ ولی از این لحاظ که سازنده و خواننده اش خودش است اثر ویژه ای است و البته شجریان در این باب صاحب تجربه های موفق و به یاد ماندنی نه چندان کمی است)
ولی ام کلثوم ( از میان حدود ۳۱۲ آهنگش) تنها دو اثر با این ویژگی دارد و او در این باره جمله معروفی نیز دارد که فی الحال در اختیار نگارنده نیست. همچنین شایان ذکر است که برضاک یا خالقی ام کلثوم از جمله آهنگ هایی است که او در فیلم سینمایی « سلامه» سال ۱۹۴۵ اجرا کرده و آهنگش را زکریا احمد ( شیخ الملحنین) ساخته است و البته بی هیچ گمان آن موقعی که او آن را می ساخته است خودش هم خبر نداشته که مثلا آن تحریر ها در این آهنگ قرار است زده شوند.
<b>جناب غفور یا متعصب چشم بسته هستید یا بیسواد موسیقی. اینکه این دو اثر شبیه هم هستن . رو همه قبول دارن و کسی از بزرگان رد نکرده و اگر سواد موسیقیایی داشتی میدیدی که شباهت زیاده. حالا یه سری و کرن کردن نت خیلی نمیتونه شباهت رو از بین ببره.پس متعصب نباش</b>
به هرحال خیلی شبیه هستش و چون قبل از شجریان خوانده و شجریان هم از مریدلنش بوده صددرصد بی تاثیر هم نبوده
صد در صد از آواز بانو الهام گرفته و فکر نکم اشکالی داشته باشه این در دنیای هنر یک امر طبیعیه
تعصب بی مورد حماقت است بجای دفاع های بی مورد میتونیم بگیم هر خواننده ای یک الگو و یک مقلد دارد و استاد شجریان هم از ام کلثوم تقلید کردن و اصلا هم بد نیست چون ام کلثوم خودش یک اسطوره است و تقلید از یک اسطوره عیب نیست.
اجراى ام كلثوم بسيار زيباست
کاملا شبیه و کپی هست
فقط قدیم فضای مجازی نبوده که این کپی کاری ها مشخص بشه
اشکالی به کار استاد وارد نمی شود تازه این هنراعلای ایشان است چون بسیار زیبا خوانده و نظیری ندارد فعلا، ایشان کپی نکرده، اقتباسی استادانه و بی نظیر کرده، من ترجمه بهتر از متن اصلی هم دیده ام این شبیه ترجمه ای بالاتر از متن است نه کپی
هردو شبیه به هم هستن ولی اصل قضیه جایست که تحریر و اوج صدای ام الکثوم اصلا قابل قیاس با صدای استاد نیست ،
خب شبیه باشه مگه چه عیبی داره،هرکسی بجای خود،
شما که گیر دادین دم ازسواد موسیقی می زنین انصافا از وجدان خودت بپرس کی می تونه به این زیبائی بخونه،البته اگر کسی حس حال و درک ماه رمضان را داشته باشه،
موقعی ربنای استاد را می شنود لذت می برد از این لحظه زیبای عرفانی،.
قرار نیست یه نفر از کرات آسمانی بیاید و متفاوت بخواند مهم این است کسی مثل استاد شجریان نمیشود ،
حالا شما هی حسادت بدجنسی ساز تعصب مخالف بزن.
گرچه مدت ها هست از این بحث گذشته و دوباره با آمدن سلام فرمانده دوباره شبهاتی شروع شده اینو میگم در دنیا اکثریت کارها تقلیدی و یا شبیه هم هستند در خیلی کارها اینطور هست این دلیل نمیشه که یک کار ارزش خودش رو از دست بده پس کمی بدون تعصب برخورد کنیم چه ربنا و چه هر کار دیگری همین حالت هست این روزها هم میگن سلام فرمانده کپی برداری از یک سرود عراقی هست خب که چی ؟ به نظر من همه این حرف ها از روی حسادت و بی اخلاقی هست نگاه کنید ببینید تاثیر گذار هست یا خیر آیا اثر شاکی خصوصی داره که قضاوت می کنید . بله هر وقت شاکی خصوصی داشت خودشان پیگیری میکنن ما چکاره هستیم ؟ یا علی
اجرای ام کلثوم حیرت انگیز هستش. و همین طور ربنای استاد شجریان. من که عاشق جفتشم
معمولا آواز عرب ها اگر خوب اجرا شود سوز ناک هست اینکه استاد شجریان میان تیراژ بالای بانو ام کلثوم یک نمونه را که ذائقه مسلمان ایرانیست انتخاب کرده و آن اثر را از زمین و زمان بهم ریخته واثری فرا تر از ام کلثوم ارائه داده و بسیار تاثیرگذار بوده به استادی خود افزوده ، حال خودش که نیست ،اگر با وساطت خانواده ومسئولان به اجرا در آید هنگام اجرا هر کاری که داریم زمین میگذاریم و از ته دل مثل یتیمان خدا را از اعماق دل با اشک صدا میزنیم ،اجرکم عندالاه،