معمار روس؛ خالق بناهای معروف در تهران / عکس‌ها
نیکلای مارکوف متولد 1882 در تفلیس و درگذشته 1957 در تهران و معمار برخی از مشهورترین ساختمان‌ها و بناها در ایران است.
ایران آرت: طی چند روز گذشته در شهر مسکو نمایشگاه آثار معماری روس برپا بود که بیشتر عمر خود را در ایران گذراند و برای ایرانی‌ها معماری کرد و هنری ماندگار آفرید.
به همین بهانه، خبرگزاری اسپوتنیک، درباره نیکلای مارکوف معمار روس‌تبار مقیم ایران که معماری برخی از مشهورترین ساختمان‌ها و بناها را در ایران بر عهده داشته است، با خانم لانا راوندی فدایی، ایران‌شناس گفت‌وگو کرده است.
نیکلای مارکوف متولد 1882در تفلیس و درگذشته 1957 در تهران و معمار برخی از مشهورترین ساختمان‌ها و بناها در ایران است.
مارکوف در خانواده‌ای سرشناس بدنیا آمد و ابتدا در آکادمی هنرهای زیبای سن پترزبورگ و سپس تا سال 1914 در بخش فارسی دانشکده شرق‌شناسی این دانشگاه تحصیل کرد.
نیکلای مارکوف پس از پایان تحصیلات و به دلیل علاقه زیادی که به ایران داشت به عنوان افسر روسیه تزاری به این کشور آمد.
وی پس از انقلاب کبیر روسیه تا پایان عمر خود در ایران به عنوان وطن دوم ماند. از مارکوف به عنوان یکی از معماران پیشروی آغاز قرن اخیر در ایران یاد می‌شود.
کلیسای ارتدکس روس
دبیرستان البرز در تهران
لانا راوندی فدایی گفت: من مقالات و یادداشت‌هایی درباره زندگی و آثار معمار نیکلای مارکوف دارم که همین نیز باعث شد رئیس خانه روس‌های خارج از کشور دعوت کند تا آثار و زندگی این معمار روس را در قالب نمایشگاهی به تصویر بکشیم. این نمایشگاه برای مردم روس و به ویژه برای متخصصان رشته معماری همچنین تاریخ‌دانان و دانشجویان زبان فارسی بسیار جالب بود، چراکه به زبان روسی از ایشان تنها یک مقاله کوتاه آن هم به نقل از پسر ایشان وجود داشت. اقبال عمومی این نمایشگاه به قدری خوب بود که حتی شبکه سراسری فرهنگ آن را پوشش رسانه‌ای داد.
باغ موزه قصر که سابقاً زندان قصر نامیده میشد
وی در خصوص چگونگی جمع آوری آثار معمار مارکوف گفت: دوست و همکارانم به نام «النا آندریوا» و «رودین متیو» که از ایران شناسان ساکن آمریکا هستند و در حال تالیف کتابی به نام روس‌ها در ایران هستند که به من نیز پیشنهاد شد تا در نگارش فصولی در این کتاب مشارکت داشته باشم. بنابراین به چندین آرشیو در روسیه مراجعه کردم و در آرشیو تاریخی سن پترزبورگ پرونده‌ای از زندگی وی در این شهر و همچنین تصاویری از آثار مارکوف وجود داشت و همچنین در آرشیو مسکو نیز پرونده‌های جالبی درباره زندگی مارکوف در ایران یافتم، مارکوف در شمال ایران و بر ضد بلشویک‌ها و ضدانقلابیون گیلان مبارزه می‌کرد.
علاوه بر این در آرشیو وزارت امورخارجه ایران نیز پرونده‌هایی از زندگی وی مثل مجموعه مقالاتی از زندگی مارکوف به زبان فارسی یافتم. خلاصه اینکه بسیار مطالعه و بررسی نموده و اشتباهات را مشخص کردم و یادداشت‌هایی را به تحریر درآوردم.
به آرشیو روزنامه اطلاعات مراجعه نموده و با پرداخت هزینه عکس‌های سیاه و سفیدی که آن زمان از بناهای ساخته شده توسط مارکوف گرفته شده بود را خریداری کردم.
همچنین شخصا در سفرهای متعدی که به ایران داشتم از بناها عکس گرفتم و با روحانی مسجدی فخرالدوله گفتگو کردم و خلاصه در این مسیر بسیار تحقیق کردم.
باغ موزه قصر که سابقاً زندان قصر نامیده میشد
لانا راوندی در پاسخ به این سوال که چرا این معمار برای وی تا این اندازه جالب است گفت: من همیشه مارکوف را با پدر خود مقایسه می‌کنم چون پدر من ایرانی و اهل کرمان است اما به خاطر ایدئولوژی کمونیست راهی شوروی شد ولی در میان راه علی‌رغم اینکه پی به اشتباه خود برد اما مجبور شد که در شوروی بماند با اینکه بسیار ایران را دوست داشت.
مارکوف نیز به خاطر وقوع انقلاب در شوروی مجبور شد که در ایران بماند البته او به ایران بسیار علاقه داشت تاجایی‌که در تمام کارهای خود از معماری زرتشتی، صفویان، قاجار، معماری اسلامی و پیش از اسلام بسیار استفاده می‌کرد و پیش از ساخت هر بنایی ابتدا تاریخ را مطالعه می‌کرد، در این میان یک حس نوستالوژی به روسیه نیز به چشم می‌خورد.
ساختمان سینگر در تهران
برخی از آثار نیکلای مارکوف شامل دبیرستان البرز، اداره پست و تلگراف تهران، مدرسه ژاندارک، دانشسرای عالی واقع در میدان بهارستان که این مکان در حال حاضر محل دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران است، عمارت شهرداری واقع در میدان توپخانه که در دوران محمدرضا شاه تخریب شد، کارخانه قند ورامین که نخستین کارخانه قند ایران و خاورمیانه است و در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌است، مدرسه جدید دارالفنون، زندان قصر، ساختمان شهرداری، خانه پروفسور عدل، دبیرستان انوشیروان دادگر، مسجد فخرالدوله امین‌الدوله، کارخانه سیمان تهران، سفارت ایتالیا، دبیرستان امام همدان، کلیسای مریم مقدس، ساختمان سینگر، عمارت مشیرالدوله و بسیاری بناهای دیگر در تهران و حومه است.
