از «گدار» و «تروفو» تا «ایستوود» و «اسپایک لی»؛
نزاع کارگردانهای مطرح دنیا!
جنگ لفظی اخیر بین «جیمز کامرون» و کارگردان «زن شگفتانگیز» پدیده عجیبی در دنیای سینما نیست و پیش از این نیز شاهد چنین نزاعهایی حتی بین کارگردانان بزرگ تاریخ سینما بودهایم.
ایران آرت: از آنجا که صنعت فیلمسازی حرفهای بسیار رقابتی است و هنرمندان اغلب عادت دارند کنترل کامل محصول نهایی خود را در اختیار داشته باشند، جدال لفظی میان هنرمندان برخی مواقع اجتنابناپذیر است.
«جیمز کامرون» که یکی از موفقترین کارگردانان سینمای جهان است، پس از تماشای فیلم ابرقهرمانی «زنشگفتانگیز» گفت: این فیلم گامی به عقب و یک پسرفت است؛اظهار نظری که به سرعت با واکنش توئیتری «پتی جنکینز» کارگردان این فیلم رو به رو شد و اواظهار نظر «کامرون» را، ناشی از نداشتن درک صحیح از فیلم دانست.
این جدال لفظی پیش از آنکه درباره جنبههای هنری، مالی و تفاوتهای شخصی باشد، بیشتر یک اختلاف نظر سیاسی درباره تعریف فمینیسم بود که ظاهرا در نهایت به سود خانم کارگردان در شبکههای اجتماعی پایان یافت.
«ژان لوک گدار» و «فرانسوا تروفو» از کارگردانان نامدار موجب نوی سینمای فرانسه زمانی دوستانی صمیمی بودند و پیش از آغاز به فیلمسازی هر دو به عنوان منتقد در مجله تاثیرگذار سینمایی «کایهدو سینما» مشغول به کار بودند اما زمانی که در حرفه خود پیش رفتند به تدریج راه خود را از یکدیگر جدا کردند.
در دهه ۱۹۷۰ میلادی، فیلمهای «گدار» بیشتر رنگ و بوی سیاسی داشت اما «تروفو» بیشتر به سینمای تجاری میپرداخت. زمانی که فیلم برنده اسکار «روز به جای شب» که در آن «تروفو» در نقش خودش بازی میکرد اکران شد، تنشها بین این دوچهره بزرگ بالا گرفت. «گدار» با ارسال نامهای به «تروفو» او را برای بدجلوه دادن فرآیند ساخت فیلم در فیلمش به شدت مورد انتقاد قرار داد.
در ادامه «تروفو» در جواب نامه نوشت که «گدار» سالهاست بازیگر بسیار مزخرفی است. این دو سینماگر سرشناس هیچگاه آشتی نکردند اما زمانی که «تروفو» در سال ۱۹۸۴ درگذشت، «گدار» صادقانه در اختلافشان نوشت: "اگر یکدیگر را به تدریج تکه تکه میکردیم از ترس این بود که اولین نفری نباشیم که زنده زنده خورده میشود!
«ورنر هرتزوگ» کارگردان آلمانی نیز با جدال و دعوا غریبه نیست و حتی دوستی او با «کلاوس کینسکی» بازیگر قدیمی فیلمهایش یک بار به جاهای خیلی باریک کشید و «هرتزوگ» تلاش کرد خانه این بازیگر را زمانی که در خواب بود به آتش بکشد.
رابطه منفی «هرتزوگ» و «آبل فرارا» کارگردان آمریکایی نیز زمانی آغاز شد که «فرارا» متوجه شد «هرتزوگ» قصد دارد، دنباله فیلم او یعنی «ستوان بد» را بسازد و مهمتر آن که دستمزد بالاتری از وی گرفته است.
«فرارا» در مصاحبهای با «فیلم مگزین» گفت «هرتزوگ» و تهیهکننده میتوانند در جهنم بمیرند و «هرتزوگ» نیز در پاسخ گفت: کسی به نام «فرارا» نمیشناسد و بگذارید او مانند «دون کیشوت» با دشمن فرضی خود بجنگد. گرچه رابطه «هرتزوگ» و «کلاوی کینسکی» هیچگاه عادی نشد اما وی در جریان جشنواره لوکارنو ۲۰۱۳ با «فرارا» به صورت تصادفی برخورد کرد و در مقابل چندین خبرنگار اختلافات را کنار گذاشتند.
در سالهای اخیر نژادپرستی ساختاری در هالیوود بسیار زیر ذرهبین رفته است و در این میان «اسپایک لی» کارگردان سیاهپوست آمریکایی همواره پیشتاز اعتراضها بوده است و با استفاده از هوش و ذکاوت خود در فیلمسازی، انحراف نژادی در هالیوود را به تصویر میکشد و در فضاهای عمومی نیز به تبعیضات نژادی دیگر فیلمسازان واکنش نشان میدهد.
وی در اظهار نظری معروف از «کوئنتین تارانتینو» به دلیل استفاده مکرر از واژگان توهینآمیز نسبت به سیاهپوستان در فیلمهایش انتقاد کرد.
«لی» پیش از اکران فیلم «جانگوی آزاده شده» اعلام کرد این فیلم را نخواهد دید و سپس در یک توئیت توضیح داد که چرا بردهداری در آمریکا یک اسپاگتی وسترن از «سیرجیو لئونه» نیست.
وی انتقادت مشابهی را نیز به «کلینت ایستوود» وارد کرد، زیرا معتقد بود وی در فیلم «پرچم پدران ما» نقش سربازان سیاهپوست را نادیده گرفته است.
در واکنش به این اظهار نظرها «کوئنتین تارانتینو» وی را یک حرامزاده خواند و «کلینت ایستوود» نیز گفت دوست دارد صورت «اسپایک لی» را پائین بیاورد!