مطالبات هنرمندان در دوره پساانتخابات/ گفته های گلستان، ستاره اسکندری، تهمینه میلانی...

با مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم و حمایت همه‌جانبه هنرمندان از ادامه دولت تدبیر و امید وقت آن رسیده که مسوولان با نگاه ژرف‌تری به مباحث موجود در عرصه فرهنگ و هنر ورود کنند.

ایران آرت: امروز دیگر بر هیچ کس پوشیده نیست که چهار سال نخست دولت حسن روحانی به زدودن یادگار تلخ به‌جا مانده از دولت‌های نهم و دهم گذشت. انرژی دولتمردان در این مدت معطوف به سیاست خارجی و کنترل تورم و حل بحران اقتصاد شد. در چنین شرایطی فرهنگ و هنر به صورت خودکار در مقام دوم یا سوم قرار می‌گرفت، به ویژه که مذاکرات اتمی ایران و قدرت‌های جهان نیز در جریان بود. در تمام این مدت هنرمندان که کوله بار مطالبات معوق خود را از دولت قبل به دولت تدبیر و امید آورده بودند چشم انتظار نشستند و با درک شرایط کشور صبر پیشه کردند. گرچه مدیران فرهنگی نیز با حسن نیت تلاش داشتند آرامش در خانواده هنرمندان برقرار باشد. از اینجا به بعد یک قانون نانوشته بین مدیران دولتی و هنرمندان جاری شد «پشتوانه مادی دولت برای حمایت از شما مناسب نیست اما تلاش خواهیم کرد سد راه‌ فعالیت‌های‌تان نباشیم» که معنایی جز حمایت‌های معنوی نداشت. حالا با مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم و حمایت همه‌جانبه هنرمندان از ادامه دولت تدبیر و امید وقت آن رسیده که مسوولان با نگاه ژرف‌تری به مباحث موجود در عرصه فرهنگ و هنر ورود کنند. هنرمندان با تمام کاستی‌ها حمایت تمام قد خود را از رییس دولت دوازدهم نشان دادند و امروز شاید نوبت دولت است که ‌برداری خود را ثابت کند. به همین دلیل بر آن شدیم که یک بار دیگر بخشی از مطالبات چهره‌های فرهنگی و هنری را جویا شویم. اکنون چکیده‌ای از این گفتارها که امروز در روزنامه اعتماد منتشر شده است را می‌خوانید:

لیلی گلستان/مترجم و گالری‌دار

در چهار سال گذشته اتفاق خیلی عجیبی در حوزه فرهنگ و هنر نیفتاد. ما هم توقع زیادی نداشتیم چون آقای روحانی مشغول آواربرداری هشت سال گذشته بودند. اما الان توقع داریم. توقع داریم که در حوزه نشر تکلیف این ممیزی‌های بی‌رویه و بی‌قانون را روشن کنند. توقع داریم که فضایی به وجود بیاورند تا نویسندگان و مترجمان ما به هنگام نوشتن مدام به ممیزی فکر نکنند و مدام دچار خودسانسوری نشوند. در مورد حوزه هنرهای تجسمی ما انتظار داریم که نمایشگاه‌ها خارج از کشور برگزار شود و برای این کار از متخصصین و کارشناس‌های کارآمد استفاده شود و نه از افرادی که فقط به فکر مادیات هستند. ما انتظار داریم که در مجوزهای مربوط به هنرهای تجسمی به شناخت هنر و به دانایی و کفایت فردی که به او مجوز داده می‌شود نگاه درست شود. بلبشوی زیادی در حیطه تجسمی اتفاق افتاده که حتما باید در این چهار سال آینده رفع شود. حیطه فرهنگ و هنر دو حیطه‌ای است که حتما باید در آن از متخصصین و کارشناس‌ها استفاده شود و نه از کسانی که فعلا مشغول کار هستند. ما اهالی فرهنگ و هنر آماده هستیم برای هر کمکی به آقای روحانی در جهت بهبود وضع این دو حیطه.

قطب‌الدین صادقی/ کارگردان تئاتر

همین چند دقیقه قبل تیتر مطلبی را می‌خواندم که روزنامه لوموند در واکنش به انتخابات ایران منتشر کرده است. این مطلب چنین عنوان می‌کند که ملتی با وجود همه مشکلات موجود اقتصادی، آن هم در منطقه پر تلاطم خاورمیانه با اکثریت آرا به ادامه پرداخت یارانه «نه» گفته است. اشتباه نکنید این یک کشور در اروپا نیست بلکه مردم ایران با حضور در پای صندوق‌های رای خواسته خود را با صدای بلند بیان کردند. بله! این نقطه‌ای است که ما امروز روی آن ایستاده‌ایم و ملت ما همچنان آرمان‌های خود را مطالبه می‌کند. از یاد نبریم که آرمان‌های ما فرهنگی، سیاسی و اجتماعی است و هیچگاه از نوع گداپروری نبوده و نیست. وقتی تغییر اتفاق افتاد همه ما انگیزه‌هایی داشتیم، کمی غیر مادی اما نه به این معنا که مسائل اقتصادی بی‌اهمیت تلقی شوند و مسوولان باید به آن هم رسیدگی کنند. اما نکته مهم اینجاست که از نظر کلان، باید در ایجاد توسعه و امنیت پایدار و افزایش رفاه اجتماعی گام‌برداریم. از این به بعد هیچ توجیهی از سوی مسوولان دولت پذیرفته نیست و آنها نباید فراموش کنند عرصه فرهنگ چگونه در برابر شیوه اشتباه ایستاد. اگر فعالان عرصه فرهنگ دوباره نادیده گرفته شوند بعد از مدتی و دوباره شاهد بازگشت همان نیروهایی خواهیم بود که با ایستادگی کنار زدیم. امروز در قله‌ای ایستاده‌ایم که یک خوش‌بینی بین مردم و اهالی فرهنگ به وجود آمده و باید با تمام قوا حفظ و حراست شود. امروز می‌بینیم فرهنگ انگیزه‌های اقتصادی را کنار زده تا آرمان‌هایش را فریاد بزند و هنرمندان زیر بیشترین فشارها این‌طور از دولت حمایت کردند. به نوبه خودم خواهش می‌کنم این‌بار مسوولان این‌بار به فرهنگ نه به عنوان یک بحث درجه دوم که در قامت بسیار جدی بنگرند. چون دیگر باید متوجه شده باشند که این فرهنگ مترقی افکار و عقاید کهنه و ریاکارانه را کنار زد.

مرضیه برومند/کارگردان

پیش از این من نیز فکر می‌کردم دولت اول آقای روحانی به فرهنگ و هنر بی‌توجهی کرده است و به همین دلیل، در جلسه‌ای خصوصی به آقای صالحی‌امیری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفتم شما وامدار اهالی فرهنگ و هنر هستید ولی متاسفانه نه‌تنها برای‌شان کاری انجام ندادید، بلکه ما همه‌جوره مورد حمله کسانی بودیم که قصد تخریب دولت را داشتند و البته ایشان بعد از شنیدن سخنان من دلایلی را مطرح کردند که پذیرفتم.

وقتی بحث مطالبات هنرمندان مطرح می‌شود، منظور ما این نیست که شخصا از ما حمایت کنند بلکه مقصود ما این است که زمینه‌هایی ایجاد شود که هنرمندان و به ویژه نسل جوان بتوانند فعالیت کنند، نسل جوان، فضا و امکان کار داشته باشند و بتوانند استعدادهای خود را شکوفا کنند. این روزها مدام پز تئاتر خصوصی را می‌دهیم درحالی که گروه‌های جوان به دلیل شرایط اقتصادی امکان اجرا و فعالیت در این سالن‌ها را ندارند. متاسفانه همیشه حوزه فرهنگ و هنر ما و به ویژه هنرهای نمایشی، دچار کمبود بودجه بوده است که آسیب آن را دیده‌ایم. در همین انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری در مدت زمانی که تبلیغات نامزدها انجام می‌شد، برایم مثل روز، روشن بود که ما بخش مهمی از جامعه را از دست داده‌ایم. ما در شهرهای کوچک و روستاها فعالیت هنری نداریم و به جز چند شهر محدود که در آنها جشنواره‌های نصفه نیمه‌ای برگزار می‌کنیم و این در حالی است که در همین شهرهای محروم چه بسیار جوانان مستعدی که به دلیل همین محرومیت‌ها و کمبودها دچار یأس و نومیدی شده‌اند در حالی که هیچ کس مانند آنها نمی‌تواند مسائل پیرامون و زندگی روزمره‌شان را در آثار هنری بازتاب دهد.

ستاره اسکندری/ بازیگر

واقعیت ماجرا این است که در جریان‌های روز گذشته و برگزاری انتخابات بیش از آنکه دلم فقط با جریان دولت باشد، برایم استمرار یک روند و راه اصلاحات اهمیت داشت. به نظرم این ماجرا نه تنها برای من که برای بسیاری دیگر از هنرمندان هم بیش از هر چیز در اولویت قرار داشت. بنابراین در این مرحله چندان درباره مطالبات بحث نداشتیم بلکه زنده نگهداشتن یک روش و مسیر مهم بود. اما در گام بعد به نظرم مطالبات اهالی هنر به ویژه فعالان عرصه تئاتر روشن و مشخص‌ است. از نهادینه کردن تئاتر در جامعه گرفته تا گسترش زیرساخت‌های مورد نیاز برای اجرای آثار نمایشی در سراسر کشور از جمله مطالبات چندین ساله هنرمندان است. خب همه ما می‌دانیم که دولت از نظر اقتصادی در شرایط مناسبی قرار ندارد و گام برداشتن در مسیر افزایش سالن‌های تئاتر چندان برایش میسر نیست. ولی اتفاق خوشایند چهارسال گذشته این بود که حداقل مانعی بر سر راه فعالان عرصه خصوصی ایجاد نکردند. برای چهارسال آینده باید به سمتی حرکت کنیم که این تئاتر خصوصی نوپا قوام بگیرد و گسترش پیدا کند. بنابراین نکته‌ای بسیار حایز اهمیت پیش می‌آید و آن بازنگری در بحث نظارت و ارزشیابی است، چون با روند گسترش جریان تئاتر خصوصی دیگر امکان ادامه به شیوه گذشته وجود ندارد.

حقیقت این است که بعد از دوران ریاست‌جمهوری آقای خاتمی تا این حد ارتباط نزدیک بین اهالی فرهنگ و مسوولان دولت را به یاد ندارم. اینها حالا بعد از سال‌ها با یکدیگر گفت‌وگو می‌کنند و قطعا همه بر این نکته اتفاق نظر داریم که گفت‌وگو تنها راه اصلاح امور است.

تهمینه میلانی/ تهیه‌کننده و کارگردان

یکی از مهم‌ترین مطالبات فراموش‌شده که متاسفانه هیچ یک از نامزدهای ریاست‌جمهوری به آن اشاره نکردند، مساله زنان و ارایه راه‌حل برای حل مشکلات بی‌شمار آنها بود!

سال‌هاست که در کشور ما به‌دلیل نگرش سنتی به زنان، اغلب ایشان از فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی و مدیریتی و به‌طور کلی مشارکت جدی کنار گذاشته شده‌اند. و اگر حرکتی از بانوان کشور می‌بینیم به قیمت گزافی برای ایشان به ثمر می‌رسد.

به نظرم حالا زمان خوبی است تا بحث حقوق برابر میان زنان و مردان به‌طور جدی مطرح شود و آقای دکتر روحانی فراموش نکنند که بیش از نیمی از رای‌دهندگان ایشان بانوان کشور هستند و از این نابرابری‌ها و نگاه جنسیتی رنج می‌برند. طبعا این نابرابری‌ها در حوزه سینما و به‌طور کلی هنر هم وجود دارد که گاه صدمات جبران‌ناپذیری را موجب می‌شود.

وقت آن است دولت دوازدهم از حضور زنان متخصص در کابینه استفاده کند.