اگر زندگیم بچرخد در تلویزیون کار نمیکنم/ هنوز بابت دو سریال طلب دارم/ مجریان همه هنرمندان را با هم میکوبند!/ گلایههای بیژن بنفشه خواه از شرایط صدا و سیما
بیژن بنفشه خواه که سابقهای طولانی در تلویزیون دارد، می گوید که اگر زندگیاش به لحاظ معیشتی بگذرد و در سینما پروژه داشته باشد با تلویزیون کار نخواهد کرد.
ایران آرت، بیژن بنفشه خواه که اخیرا در سریال "فوق لیسانسهها" خوب درخشید، در گفت وگویی با مهر درباره شرایط کنونی تلویزیون و موضوعات متفاوت صحبت کرده که گزیدهای از آن را در ادامه میخوانید.
کم شدن سریالهای طنز برای شما به عنوان بازیگر این مجموعه چقدر اهمیت دارد؟
خیلی بد است. مردم نیاز دارند ساعتهایی بخندند شاد شوند و سرگرم شوند. سال به سال دارد بدتر میشود و تلویزیون چندان کمدی نمیسازد، برخی از کمدی سازان را هم خودشان فراری دادند مثل رضا عطاران یا مهران مدیری به جای اینکه سریال بسازد «دورهمی» را تولید میکند. حیف نیست؟ مدیری باید سریال بسازد.
حضور این کارگردانان چقدر برای بازیگران تضمین برای یک کار خوب و حرفهای است؟
مدیری و عطاران یا حتی سعید آقاخانی کارگردانانی هستند که مثل سروش صحت میتوانید بدون فیلمنامه با آنها قرارداد ببندید، من اگر در سینما کار کنم و زندگیام از لحاظ معیشتی بچرخد در تلویزیون کار نمیکنم. چون اوضاعش خیلی خراب است همه بازیگران سریالها از تلویزیون طلب دارند. من خودم بابت دو سریال هنوز طلب دارم.
و این برخلاف تصوری است که برخی فکر میکنند همه بازیگران وضعشان خوب است و پول زیاد هم میگیرند!
کسانی که درباره مالیات هنرمندان حرف میزنند به این فکر نمیکنند که ما فقط حدود ۲۰ سوپراستار سینما داریم که دستمزدهای بالا میگیرند، باقی مثل کارگرها حقوق و دستمزد دریافت میکنندهمه جای دنیا وضع بازیگرها بد نیست و دستمزدهای بالا میگیرند ولی این برای همه صدق نمیکند. من فکر نمیکنم بیش از حدود ۱۰۰۰ بازیگر حرفهای داشته باشیم. از طرفی درصد خیلی کمی هستند که دائم کار میکنند و هم دستمزدهای بالا میگیرند.
اکنون موجی بهعنوان ضدسلبریتی در تلویزیون راه افتاده که به برخی هنرمندان خائن هم میگویند و نمیدانم قضیه چیست! یا قضیه مالیات به راه افتاده و کسانی که درباره مالیات هنرمندان حرف میزنند، به این فکر نمیکنند که ما فقط حدود ۲۰ سوپراستار سینما داریم که دستمزدهای بالا میگیرند، باقی مثل کارگرها حقوق و دستمزد دریافت میکنند.
شاید حتی برخی از رانندهها در پروژههای سینمایی و تلویزیونی ماهی سه یا چهار میلیون تومان میگیرند. تعداد بازیگرانی که ۴۰۰ و ۵۰۰ میلیون تومان به بالا میگیرند و یا درصدی از فروش دریافت میکنند انگشت شمار است. حتی باید بازیگری را که یک سال است در خانه بیکار است را هم به حساب بیاورند، خود من معمولاً سرکار هستم ولی بازیگری که چند سال است نه در تلویزیون است نه در سینما باید در این مباحث نظر گرفته شود. حتی برخی از این بازیگران هم کارهای تجاری دیگری دارند و یا برخی از تهیهکنندهها میخواهند از مالیات فرار یا پولشویی کنند و وارد سینما میشوند و فیلم میسازند که مالیات ندهند و بیشتر باید جلوی همین افراد را گرفت.
فکر میکنم تلویزیون زمانی مالیات کسر میکرد...
بله خود من با «جنگ ۳۹» در سال ۷۲ بازیگری را شروع کردم دقیقاً ماهی ۲۰ هزار تومان حقوقم بود که تلویزیون در جا پنج درصد مالیات کم میکرد و میشد ۱۹ هزار تومان و بعد از آن سالها قانون گذاشتند هنرمندان به خاطر وضع فلاکت بارشان مالیات ندهند، چون همه بازیگران که ۲۰۰ میلیون به بالا نیستند.
البته عدهای میگویند برخی از تهیهکنندههای تلویزیون از بازیگران جدید پول هم میگیرند و به این ترتیب وارد این حرفه میشوند.
خب وقتی تلویزیون پول نمیدهد چنین راههایی باز میشود ،چون تهیهکننده راهی ندارد. اگر سریالهای دهه ۶۰ و ۷۰ را ببینید، همه حرفهای هستند و چند درصد بازیگران جوان و چهرههای جدید هستند. الان برعکس شده است چون برای تهیهکننده نمیصرفد. بازیگر حرفهای بیاورد باید ماهی ۷۰ میلیون پول بدهد پس کسی را میآورد که از او پول هم بگیرد.
این باعث نمیشود که اعتبار تلویزیون زیر سوال برود؟
مشخص است این همه خود تلویزیون سلبریتیها را میکوبد، مجریهایشان همه را با هم میکوبند و بعد برای مهمانیها و جشنهایشان دست به دامن همین سلبریتیها میشوند، بعد هم میگویند اینها تقاضای چند میلیونی دارند! حداقل موردی اسم بگویند. چرا همه هنرمندان را با هم خطاب میکنند. از طرف دیگر اگر به طور مثال من پول میگیرم برای حضور در یک برنامه تلویزیونی، برای ۲۶ سال و یک شب است و فقط هم در سال یکی دو برنامه میروم. ۲۶ سال کار کردم موهایم را در این کار سفید کردم.
تلویزیون جوابش این است که برخی هنرمندان را خودش معرفی و معروف کرده است.
یعنی خود هنرمندان زحمت نکشیدهاند؟ و اصلا من اگر ۶ ماه بیکار شوم تلویزیون میآید کمک کند یا بیمهای در نظر بگیرد؟ باید در خانه بمانم و از جیب بخورم.
مجموعه «محکومین۲» را هم بازی کردهاید که احتمالاً تا چند وقت دیگر به پخش برسد. در «محکومین» هم حضور داشتید که آن قسمت اتفاقاً فضای تلخی هم داشت. بعد از این همه تجربههای کمدی بیشتر قرار است به سمت نقشهای جدی بروید؟
من کلاً عاشق بازیگری هستم برایم فرقی ندارد که در کار جدی یا کمدی حضور داشته باشم اما از این حیث دوست دارم در کارهای جدی بازی کنم که بدانم از پس آن برمیآیم. هرچند برخلاف تصورات، برای کمدینها خیلی راحتتر است که جدی بازی کنند. با این حال ما بازیگران کمی داریم که در هر دو حوزه موفق هستند مثلا پرویز پرستویی هم در درام گریه در میآورد هم در کمدی از خنده مخاطب را منفجر میکند.
به من هم نقشهای جدی پیشنهاد میشود حتی پیش آمده است که نقش روحانی در فضای جدی به من پیشنهاد شد اما تلویزیون نپذیرفت! شاید نگران بودند که درنیاید. ولی برای من فرقی نمیکند کار جدی باشد یاکمدی؛ هر دو جذابیت دارد. مخصوصا همکاری با سید جمال سیدحاتمی خیلی حرفهای و خوب بود.
در یکی از سکانسهای این سریال من زمین میخوردم و او اینقدر دقیق و حساس بود که به من گفت زمین خوردنت را کمدی نکن جدی باش. یا مثلا به میمیک صورت من توجه داشت تا قالبی را که سالها با آن بازی کرده بودم به هم بزنم. به هر حال من تئاتر خواندهام ولی بیشتر در تلویزیون بیشتر بودهام و آن را هم دوست دارم اما ترجیحم این است که در سینما و تئاترهای خوب بیشتر حضور داشته باشم.