گلناز فتحی از متروپولیتن و موزه بریتانیا تا تهران/ دختر نخبه ایرانی بر بلندای هنر دنیا

گلناز فتحی در سال 2011 جایزه Young Global Leaders (رهبران جوان جهانی) که به نخبگان جهانی زیر 40 سال تعلق می‌گیرد را برای فعالیتش در حرفه خط نقاشی و پرطرفدار بودن سبک خطاطی‌اش دریافت کرد. آثار او در تعدادی از موزه‌های معروف جهان به نمایش گذاشته شده است.

ایران آرت: آرزو جعفریان: گلناز فتحی در سال 1351 در تهران به دنیا آمد. او دارای مدرک کارشناسی طراحی گرافیک است و از انجمن خوشنویسان ایران نیز دیپلم دارد. این هنرمند برنده جایزه بهترین خوشنویس زن ایران در سال 1374 است و نمایشگاه‌های بسیاری از آثارش به صورت گروهی و انفرادی در داخل و خارج از کشور برگزار شده‌اند. گلناز فتحی جزو معدود زنانی است که در زمینه خطاطی و خوشنویسی به مقام استادی دست یافته‌ است.

او در سال‌های اخیر به واسطه زبان جدیدی که در نقاشی‌خط به وجود آورد در مجامع هنری بین‌المللی شناخته شده است. آثار این هنرمند که به غیر از اسکاندیناوی و استرالیا در دیگر کشورهای جهان به نمایش در آمده است در بسیاری از موزه‌های مشهور جهان همچون موزه متروپولیتن، موزه بریتانیا، موزه برایتن، موزه هنرهای معاصر هند، موزه سنگاپور، موزه مالزی و... نیز وجود دارد.

این هنرمند درباره ورودش به دنیای هنر می‌گوید: در 13، 14 سالگی شیفته خط شدم و بعد از اینکه در خط کتابت بین زنان ایران رتبه اول را کسب کردم انجمن خوشنویسان حسابی مرا جدی گرفت. در تاریخ هنر خوشنویسی ایران هم هنرمند خوشنویس زن وجود ندارد و همین دلیلی می‌شد که من بیشتر تشویق شوم. علت آن‌که من گرافیک خواندم این بود که به تحصیل آکادمیک برای هنر ناب عقیده‌ای ندارم. من می‌ترسیدم که نقاشی را یاد بگیرم، بنابراین سعی می‌کردم که گرافیک را به عنوان یک فن بیاموزم.

گلناز فتحی می‌گوید: من عاشق فرم خط هستم و با دیدن هر فرم خطی اعم از لاتین، ژاپنی، چینی و... منقلب می‌شوم. مفهوم آخرین چیزی است که من می‌خواهم. همه خوشنویس‌ها هزاران بیت شعر حفظ هستند و من این‌طور نیستم. متأسفانه من شعرهای زیادی را حفظ نیستم چون حتی آن زمانی که شعرها را یادداشت می‌کردم تا حفظ شوم نیز حواسم به سربالایی یا سرپایینی خط‌ها بود.

او می‌افزاید: از یک جایی به بعد تکلیفم را با خودم مشخص کردم و به این نتیجه رسیدم که نباید خوشنویس سنتی باشم چون قوانین خوشنویسی سنتی خفه‌ام می‌کند. اما از آن‌جایی که بدون دانش نمی‌شود قانونی را شکست، باید آن را یاد می‌گرفتم و سپس شروع به دفرمه کردنش می‌کردم. 

فتحی که کارش را ابتدا با برگزاری نمایشگاهی در گالری سیحون آغاز کرده و در ادامه مسیر آثارش وجه فراملی و بین‌المللی پیدا کرد، در این‌باره می‌گوید: به نظرم هنرمند ابتدا باید در خاک کشور خودش کار کند و مورد پذیرش مردم خودش قرار بگیرد، سپس می‌تواند مرزها را بشکند و برود خاورمیانه و جاهای دیگر. من الان به غیر از منطقه اسکاندیناوی و استرالیا، در تمامی مناطق دیگر دنیا بیش از 120 نمایشگاه برپا کرده‌ام. به نظرم برپایی یک نمایشگاه جسته گریخته، خیلی بد است.

این هنرمند بیان می‌کند: در سطح اول هنر تجسمی در دنیا، هنرمندان تحت حمایت گالری‌دارها هستند و به خوبی محافظت می‌شوند ولی اگر ببیند که هنرمند ضعیف کار می‌کند و نوآوری ندارد، او را نگه ‌نمی‌دارند چون افراد دیگری هم هستند که در این عرصه فعال‌اند و می‌خواهند کار کنند. هنر اروپا و آمریکا قبل‌تر این راه‌ها را رفته و چنین اتفاقاتی در آن حل شده است. در آن‌جا وقتی یک نفر اثری را از گالری می‌خرد، گالری‌دار مطمئناً به او گوش‌زد می‌کند که آن اثر را به آکشن نبرد. البته من ضد آکشن نیستم و معتقدم که آکشن هم باید باشد و کار خودش را انجام دهد. آکشن خیلی هم برای ایران مفید بوده است. قبلاً در ایران هنرمند جایگاه آن‌چنانی نداشت ولی الان همه متوجه شدند که هنرمند یک آدم محترم و متشخص است.

گلناز فتحی که بیش از یک دهه است در این نمایشگاهی برگزار نکرده، در خصوص این موضوع می‌گوید: من برای این غیبت دلیل دارم. مثلاً من اثرم را به گالری‌ها تحویل می‌دادم و در نهایت بدون عذرخواهی آن را پاره شده تحویل می‌گرفتم که اتفاق خوشایندی نبود و بسیاری از اتفاق‌های دیگر که شاید به زبان آوردن‌شان درست نباشد. اما در این فرصت من نمایشگاه‌های انفرادی در هنگ کنگ، شانگ های، لندن، نیویورک، سنگاپور و دبی داشتم. البته نمایشگاه‌های گروه بسیاری هم در اروپا و آمریکا و خاور دور برگزار کردم.

فتحی می‌افزاید: از طرفی در طی این 9 سال در بسیاری از موزه‌های بزرگ دنیا اثرم را به نمایش گذاشته‌اند. موزه متروپولیتن، موزه بریتانیا (4 اثر)، موزه برایتن، موزه هنرهای معاصر هند، موزه سنگاپور، موزه مالزی و... موزه‌هایی‌ست که در آن آثار من وجود دارد. البته قرار دادن اثر در موزه‌ها جنبه مالی ندارد و بیشتر جنبه افتخاری آن مدنظر است. 

فتحی در سال 2011 جایزه Young Global Leaders (رهبران جوان جهانی) که به نخبگان جهانی زیر 40 سال تعلق می‌گیرد را برای فعالیتش در حرفه خط نقاشی و پرطرفدار بودن سبک خطاطی‌اش دریافت کرد. او در این مورد می‌گوید: نهادی که این جایزه را اهدا می‌کند، رزومه همه هنرمندان را بررسی می‌کند و به افرادی که فعالیت‌های برجسته‌ای داشته‌اند عنوان رهبران جوان جهانی را می‌دهد. البته باید بگویم این جایزه صرفا را به افراد مختلف در عرصه‌های پزشکی، علمی، اقتصادی و البته هنر اهدا می‌کنند و شاید گستره افرادی که این جایزه را شامل می‌شوند بسیار است.