خروس،فلسفه، نقاشی ها در گالری والی/ حمید حمیدی از این همانی های 2 گفت
این‌همانی به دنبال آن است که عناصر را با خاصیت انسان به مشابهت برساند.
ایران آرت : سمیه باقری: حمید حمیدی متولد سال 1348 است. وی مدرک کارشناسی گرافیک و کارشناسی ارشد پژوهش را در کارنامه خود دارد. حمیدی باسابقه 25 سال تدریس در دانشگاه هنر، این روزها سومین نمایشگاه انفرادی خود را تحت عنوان &این‌همانی شماره 2& در گالری والی برگزار کرده است.
وی تا پیش‌ازاین چندین نمایشگاه گروهی را نیز در کارنامه خود دارد. این هنرمند با وجود علاقه وافر به عرصه فلسفه معتقد است که نقاشی به مثابه هنر ارزشمند است و کارهایش به دنبال ارائه مفهوم خاصی نیست. حمیدی معتقد به ارائه سبک خاصی در آثارش نیست و تکیه کردن بر متریال یا سبک خاصی را به معنای محدودیت هنرمند می‌داند. آنچه که در آثار این هنرمند می‌توان دید، دغدغه عظیمی درباره حرکت درون انسانی است. او در آثارش نوعی ارتباط را مد نظر قرار داده است. ارتباطی که به گفته خود وی گاهی با تفاوت نیز همراه است. حمیدی تفاوت و تشابه آثار این مجموعه را عامل مهمی در القای حس حرکت و تلاطم می داند و اعتقاد دارد که همانی ها، ناهمانی های درون را نیز به تصویر می کشد. به بهانه برگزاری نمایشگاه این‌همانی در گالری والی با این هنرمند به گفت‌وگو نشستیم.
چه مدت‌زمان صرف اجرای آثاری کردین که این روزها در گالری والی به تماشاست
نخستین نمایشگاه این‌همانی شهریورماه سال گذشته برگزار شد. از آن زمان تا امروز بالغ‌بر 13 ماه از وقت من صرف آثار نمایشگاه دوم شد. در این مجموعه بالغ‌بر 17 اثر به نمایش گذاشته‌شده که صرفاً برای اجرای آن بیش از یک سال وقت گذاشته‌ام اما یقیناً بیش از دو دهه فعالیت من در این عرصه پشتوانه شکل‌گیری ذهنیت این مجموعه بوده است.در واقع این آثار با مجموعه قبلی من مرتبط است.
چرا نام این نمایشگاه را " این‌همانی شماره 2" انتخاب کرده‌اید؟ اساساً به دنبال چه مفهومی در این نام بودید؟
این‌همانی یک اصطلاح در فلسفه است. درواقع این کلمه اشاره به فلسفه ذهن دارد که در بخش‌های مختلفی نظیر فلسفه اسلامی مورداستفاده قرارگرفته است. این‌همانی کلمه‌ای است که به وجه اشتراک پدیده‌ها اشاره دارد. درواقع این‌همانی به دنبال آن است که عناصر را با خاصیت انسان به مشابهت برساند. به این معنا که از روی عناصر جانبی اصل چیزی را بتوان تشخیص داد.
آیا می‌توان این‌گونه گفت که منظور شما ارتباط عناصر با یکدیگر در مرحله نهایت است؟
به‌نوعی بله. هر اثر و هر تابلویی از یک هنرمند می‌تواند نشان‌دهنده هویت و شخصیت نقاش باشد. درواقع هم‌جواری و شکل‌گیری در کنار یکدیگر باعث می‌شود که عناصر مشترکی به تصویر کشیده شود.
پس می‌توان گفت که آثار نمایشگاه این‌همانی شماره 2 نیز کاملاً در ارتباط با یکدیگر هستند؟
درست است. در این نمایشگاه هر 17 اثر با یکدیگر در ارتباط هستند. به این معنا که ازنظر عناصر وجوه مشترکی در آثار وجود دارد. درواقع آثار این نمایشگاه باهم در ارتباط هستند اما در وجوهی نیز متفاوت‌اند به همین خاطر این ارتباط و تفاوت یک حرکت را ایجاد می‌کند. این حرکت شبیه به چیزی است که در فلسفه ملاصدرا تحت عنوان حرکت جوهری وجود دارد.
این‌همانی دقیقاً به دنبال بیان چه نکته و معنایی در دل آثار است؟
نقاشی برای من به‌مثابه نقاشی است. به این معنا که نقاشی یک هنر است نه یک رسانه که الزاماً باید پیامی برساند. بااین‌وجود ازآنجایی‌که نقاشی بازتابی از درون نقاشی است، ناگزیر مفهوم و فرمی می‌یابد. این‌همانی اشاره به فلسفه ذهن است. مسئله اینجاست که شاید من در خلق یک اثر مفهوم خاصی را مدنظر نداشته باشم اما قطعاً هر کاری پیامی را در دل خود دارد. درواقع هیچ اثری جدای از مفهوم ضمیر و اجتماع نیست لذا تمام این مسائل در یک اثر هنری بازتاب می‌یابد.
آیا این همانی قرار است وسیله ای برای شناخت پدیده ها شود؟
بله. این همانی دستمایه ای برای شناخت پدیده های نزدیک به هم است. این همانی های من با خصیصه عامل مشترک، سلسله مراتبی از آثار جدید است. جدید اما وابسته. به عبارتی وابستگی به دیگری. این همانی را به زبان ساده می توان درک مشابهت (object) و یا دو ذهنیت (Subject) دانست. این همانی را بدین جهت انتخاب کرده ام که آن را ساده ترین انفعال مغزی و ذهنی انسان برای توجیه اعمال (کنش ها) یا شناخت پدیده ها و حتی دریافت پیام ها می دانم. این همانی ها و این ناهمانی ها به واسطه عینیت و غیریت حرکت های ذاتی و ظاهری را سبب می شوند. تابلوهای این نمایشگاه به مدد عوامل مشترکی که در ذات و جوهره خود و یا در ظواهر (اعراض) خود دارند، این همانی ها و ناهمانی ها را برای مخاطب ایجاد می کنند که امیدوارم پویایی و حرکت برگرفته از درون ناآرام من را به منصه ظهور رسانده باشد.
ظاهراً در سبک شما محدودیتی نیست و کلاژ نیز در کارها دیده می‌شود؟
بله. سبک من تجربی است. درواقع من سعی می‌کنم که یافته‌های شخصی خودم را در کار داشته باشم لذا در به‌کارگیری رنگ‌ها هیچ محدودیتی ندارم و به تکنیک خاصی پایبند نیستم. حتی در این نمایشگاه کارم به حجم هم رسید. حجمی که به‌نوعی با سایر نقاشی‌ها در ارتباط است. در حقیقت کار من به نحوی است که اگر لازم باشد به سمت کلاژ و انواع رنگ‌ها نیز می‌روم.
بخشی از آثار شما به پرندگان پرداخته است. آیا دیدگاه سمبلیک در کار مدنظر شما بوده است؟
در نمایشگاه قبلی من چند تصویر مربوط به خروس وجود داشت و به‌نوعی در ذهن من جای گرفت. همان‌طور که می‌دانید خروس در فرهنگ کهن سمبل بشارت و امید به آینده است لذا این مفهوم در ذهن من ماندگار شد و در کارهایم جای گرفت. به همین خاطر علی‌رغم اینکه اصراری بر حضور این عنصر در آثارم نداشتم اما این بخش در آثارم ظاهر شد.
چه چیزی در عنصر خروس این‌قدر برای شما جذاب بوده، که باعث ماندگاری آن در این نمایشگاه نیز شده است؟
همان‌طور که گفتم خروس بشارت‌دهنده است اما جدای از این مفهوم سمبلیک خروس دارای حرکت خاصی است که این حرکت مدنظر من بود.
همان‌طور که اشاره کردید، فلسفه در کار شما تأثیرگذار است، این تأثیر آثار شمارا به این سمت‌وسوی معنایی سوق داده است؟
من برای اندیشه انسان اهمیت ویژه‌ای قائل هستم. ضمن اینکه بخشی از تدریس من نیز به مباحث فلسفه هنر مرتبط است لذا این مسئله روی کارم تأثیر گذاشته است. به نظر من فلسفه کمک می‌کند تا تخیل انسان قوی شود. درواقع مفاهیم فلسفی و اندیشه‌های دیگر افراد کمک می‌کند که لایه‌های عمیق‌تری را بتوانیم کشف کنیم. اندیشه نظیر یک مهارت است که باید آن را تقویت کرد لذا اگر کار هنری بر مبنای یک اندیشه عمیق‌تر شکل گیرد، بهتر است زیرا می‌تواند تأثیرگذاری بیشتری به دنبال داشته باشد.
بازخورد نمایشگاه را چطور دیدید؟ آیا برداشتی که مدنظر شما بود، به مخاطب منتقل‌شده بود؟
از نگاه من بازخورد بازدیدکنندگان و نمایشگاه خیلی خوب بود. البته هدف من این نبود که دیگران با دیدن آثار نظیر من فکر کنند لذا برداشت‌های مختلف از عناصر بصری کار برایم جذاب بود و از آن لذت بردم.
و سخن آخر؟
هنر همواره در ذات خود جذاب است. امیدوارم این همانی ها و ناهمانی ها که با زبان اشتراک و تفاوت در این مجموعه ارائه شده اندف بتوانند حرکت برگرفته از درون متلاطم مرا به تصویر بکشند.
شایان‌ذکر است، نمایشگاه نقاشی این‌همانی 2 اثر حمید حمیدی تا 25 مهرماه در گالری والی واقع در میدان ونک، خیابان شهید خدامی، پلاک 72 ادامه دارد.
