آشنایی با دوازده کارگردان نام‌آشنای جشنواره تئاتر فجر امسال
بچه معروف‌های خاک صحنه
جشنواره سی و پنجم به عنوان ویترین تئاتر کشور علاوه بر هنرمندان جوان میزبان بسیاری از هنرمندان نام آشنای تئاتر است.
ایران‌آرت: جشنواره سی و پنجم به عنوان ویترین تئاتر کشور علاوه بر هنرمندان جوان میزبان بسیاری از هنرمندان نام آشنای تئاتر است.
سال‌ها از برگزاری جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر می‌گذرد و هنوز هم این رویداد هنری به عنوان مهمترین و شناخته شده‌ترین جشنواره ایران شناخته می‌شود؛ جشنواره‌ای که همیشه محلی برای حضور و خودنمایی آثار هنرمندان صاحب‌نام و ظهور نام‌های جدید بوده است.
اکنون تنها چند روز به آغاز سی و پنجمین دوره این رویداد هنری مانده و جدول و آثار حاضر در این دوره معرفی شده‌اند؛ آثاری که بخش اعظم آنها به دلیل رویکرد دبیر این دوره از جشنواره با حذف بخش تازه‌های تئاتر ایران، به نمایش‌های اجرا شده اختصاص دارند و در میان آنها چندین نام آشنا می‌توان دید.
اگر بخواهیم نگاهی کلی به حضور کارگردانان حاضر در دوره سی و پنجم داشته باشیم، شاهد حضور هنرمندانی از نسل‌های مختلف تئاتر با نگاه و سبک و سیاق‌های متفاوت خواهیم بود که آثارشان در دو بخش اصلی و به علاوه فجر حضور دارند.
پای گروه تئاتر مردم در میان است
در آغاز، از پیشکسوتانی که آثارشان در این دوره حضور دارند باید به داریوش مودبیان اشاره کرد که نقش بسیار پررنگی در بخش به علاوه فجر دارد. او بازیگر سینما و تئاتر، کارگردان، فیلمنامه‌نویس و مترجم ایرانی است که چندی پیش موفق به دریافت مهمترین نشان هنری فرانسه یعنی شوالیه فرهنگ و ادب شد.
این کارگردان بعد از تاسیس خانه موزه استاد انتظامی به عنوان یکی از اعضاء گروه تئاتر "مردم"، مجددا این گروه را در این تماشاخانه خصوصی فعال و فعالیت مستمر خود را هرماه با گروه‌اش آغاز کرد. مودبیان در این دوره دو نمایش "حواله پستی و خانواده گومیدان" نوشته ژرژ کورتولین و نمایش "یک روز پر ماجرا برای آقای فالنتین" بر اساس هشت نمایشنامه کوتاه طنز از کارل فالنتین را به صحنه خواهد برد. روخوانی نمایشی گزیده از " گلستان سعدی " نیز با عنوان "گلگشت در گلستان" یکی دیگر از فعالیت‌های این هنرمند در جشنواره سی و پنجم است.
یک زن از میان پیشکسوتان
از دیگر هنرمندان پیشکسوت این دوره منیژه محامدی است؛ کارگردان، مترجم و استاد دانشگاهی که پرونده رنگین و متنوعی را در کارنامه هنری خود دارد و هنوز هم از اجرای "پرواز بر فراز آشیانه فاخته‌اش" به عنوان یک اجرای ارزنده نام می‌برند، البته همه آثارش با روی خوش منتقدان روبرو نبوده اما همواره با مخاطب چشمگیر روبرو شده است. به همین دلیل می‌توان از او به عنوان هنرمندی در خور تامل با خدمات شایسته در عرصه تئاتر و ترجمه متون خارجی یاد کرد.
او در تازه‌ترین اثر خود یعنی نمایش "حادثه در ویشی" راوی داستانی در زمان نازی‌ها در شهر اشغال شده ویشی می‌شود که با حضور بازیگرانی چون مهوش افشارپناه، محمد نادری، هومن کیایی، سام کبودوند و... به صحنه می‌رود.
سلفی گرفتن محمد رحمانیان و شاگردانش
کمی که جلوتر برویم به نسل بعدی از کارگردانان شناخته شده روبه‌رو می‌شویم که بر چهره تئاتر کشور نقش‌های ماندگاری زده‌اند و حضورشان در جشنواره نقطه قوت آن به شمار می‌رود. محمد رحمانیان نمایشنامهنویس، کارگردان تئاتر و مدرس تئاتر ایرانی است که آثار بسیاری را به صحنه برده و متون قابل توجهی را نگاشته است؛ هر چند در این مسیر سبک و نوع نگاهش بسیار تفاوت داشته است به خصوص در سال‌های اخیر. با این وجود هنوز هم نمی‌توان بر جایگاه او شکی داشت. او در دوره سی و پنجم با نمایش "بیست نمایش کوتاه دربار سلفی" در بخش "به علاوه فجر" حضور خواهد داشت.
نمایشی که ماحصل تجربه کارگاهی او با هنرجویان‌اش به شمار می‌رود. در این اثر مهتاب نصیرپور به عنوان تهیه‌کننده و رضا حداد در سمت مشاور کارگردان در کنار رحمانیان قرار دارند.
"یادگار گاده ر" و اساطیر منقوش بر جام زرین
دکتر قطب‌الدین صادقی نویسنده، کارگردان تئاتر و بازیگر سینما و تلویزیون است که به لحاظ علمی از جایگاه بسیار بالایی برخوردار است. او در این دوره با نمایش آیینی "یادگار گاده ر" به صحنه خواهد رفت. نمایشی بی‌کلام بر اساس حرکت و آواهای مقامی کهن.
"یادگار گاده ر" درباره سرنوشت و حوادثی است که برای قهرمانان و اساطیر منقوش بر جام زرین اتفاق افتاده است. همه بازیگران این نمایش بازیگران فرم هستند و کار همراه با موسیقی زنده و آواهای مقامی اجرا می‌شود.
پسیانی و چرمشیر؛ رومئو و ژولیت
آتیلا پسیانی شاید از نظر عموم جامعه، در سمت بازیگر شناخته شده باشد؛ اما این مساله، تنها یکی از وجوه کاری این هنرمند است و او در جایگاه کارگردان توانسته تاثیرات بسیاری به خصوص در تئاتر تجربی و کارگاهی در هنر تئاتر ایران شکل بدهد.
او در تازه‌ترین اثر خود که این روزها بر صحنه است با همراهی محمد چرمشیر نگاهی متفاوت به داستان عاشقانه "رومئو و ژولیت" شکسپیر داشته است. نمایشی که شاید به مذاق هر علاقمند به دیدن تئاتری، خوش نیاید اما نگاه تجربی پسیانی دوستداران خود را دارد.
"دیابولیک: رومئو و ژولیت" به مانند سایر آثار این هنرمند با واکنش‌های مختلفی از سوی منتقدان مواجه شده است، زیرا برگرفته از نگاه متفاوت نویسنده و کارگردان صاحب تجربه‌ای است. در این نمایش بازیگرانی چون نوید محمدزاده، فاطمه نقوی، ستاره پسیانی، خسرو پسیانی، بهرام افشاری، روح‌الله حق گوی لسان، اصغر پیران و... به ایفای نقش پرداخته‌اند که از میان آنها بازی روح‌الله حق‌گوی لسان و فاطمه نقوی بسیار قابل توجه است.
شخصیت‌های دراماتیک تاریخ معاصر ایران از نگاه پاکدل
حسین پاکدل یکی دیگر از هنرمندان شناخته شده‌ای است که در این رویداد هنری با نمایش "کابوس حضرت اشرف" به صحنه خواهد رفت. نمایشی که اجراهای عمومی‌اش را بلافاصله بعد از جشنواره تئاتر فجر در تماشخانه ایرانشهر آغاز خواهد کرد.
این نمایش که بیش از دو ماه از آغاز تمرین‌های آن می‌گذرد، در ادامه مجموعه آثار پاکدل مانند "حضرت والا"، "امر ملوکانه"، "عشق و عالیجناب" و "یک صبح ناگهان" است که به حوادث و شخصیت‌های دراماتیک تاریخ معاصر ایران می‌پردازد.
طبق اخبار اعلام شده این اثر، نمایشی پربازیگر است که در آن بازیگران نام‌آشنای تئاتر ایران حضور دارند، البته تاکنون اسامی این هنرمندان منتشر نشده اما به نظر می‌رسد حضور مهدی پاکدل و عاطفه رضوی در این نمایش قطعی است.
متن "کابوس حضرت اشرف" توسط حسین پاکدل پس از مدت‌ها تحقیق و پژوهش نوشته شده و در اجرای این نمایش ایمان افشاریان با سمت دراماتوژ با پاکدل همکاری می‌کند. طراحی هنری این اثر به عهده امیر اثباتی است و فهرست بازیگران هم به زودی اعلام می‌شود.
مسعود رایگان و مونولوگ‌های "فرشته مرگ"
مسعود رایگان نیز هنرمند دیگری است که در این جشنواره حضور قابل توجهی خواهد داشت. او این روزها نمایشی با عنوان "فرشته مرگ" را به صحنه برده است که در بخش بین‌الملل جشنواره سی و پنجم نیز به صحنه می‌رود.
نمایشنامه "فرشته مرگ" او برگرفته از مونولوگ‌های "فرشته مرگ" نوشته "عادل حکیم" و "خانم M " نوشته "میاتورن کویست" است که توسط رایگان ترجمه و بازنویسی شده است.
علی پویان و دکتر استوکمان
آنچه نمایش "دکتر استوکمان" را جالب توجه می‌کند حضور بازیگرانی چون اصغر همت، محمدرضا شریفی‌نیا، گلچهره سجادیه، مارال فرجاد، آذر سماواتی، محمد ساربان، منوچهر علیپور، بابک قادری، سیامک انصاری و صدیقه کیانفر است.
این نمایش به کارگردانی علی پویان یکی از نمایش‌های بخش مهمان است که اجراهای عمومی خود را بلافاصله بعد از جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در سالن چهارسو تئاترشهر آغاز می‌کند.
کمی پیش‌تر که بیاییم با نسل جدیدتر کارگردان های تئاتر می رسیم، هنرمندانی چون حسین کیانی، محمد یعقوبی، کیومرث مرادی، پارسا پیروزفر و...
تابستان سی و دو در زمستان 95
حسین کیانی، نمایشنامهنویس و کارگردان تئاتر مدتی است که تازه‌ترین اثر خود یعنی نمایش "تئاتر سعدی، تابستان سی و دو" را در سالن اصلی مجموعه تئاترشهر به صحنه برده است. او قرار است این اثر را در بخش مرور مجددا به صحنه برود.
کیانی که نمایش را به عنوان یک ابزار جست‌وجو در هستی‌شناسی و جهان‌بینی ایرانی نگاه می‌کند در تازه‌ترین اثر خود به بخشی از تاریخ می‌پردازد؛ اجرایی که دیدگاه‌ها و واکنش‌های متفاوتی را ایجاد کرده است.
"تئاتر سعدی، تابستان سی و دو" روایت‌گر داستان گروه تئاتری است که تصمیم دارند روز ۲۸ مرداد سال ۱۳۳۲ (روز کودتا) نمایش‌شان را به صحنه ببرند که با مسائل و مشکلات بسیاری مواجه می‌شوند. در اجرای این نمایش گروه بازیگران ثابت کیانی او را همراهی می‌کنند، بازیگرانی که هر کدام بر صحنه و تصویر کارهای ماندگاری از خود ایجاد کرده‌اند. در این میان بازی شهرام حقیقت دوست به نسبت سایر بازیگران این نمایش یعنی امیررضا دلاوری، رویا میر علمی، علیرضا آرا، خاطره اسدی، حمید حسینی، اشکان دلاوری، مجید رحمتی، علی سلیمانی سرنسری، علی محمدی، سهیل ملکی بسیار به چشم می‌آید.
محمد یعقوبی و آیدا کیخایی و تجربه کارگردانی در بخش به علاوه تئاتر
دهه هفتاد، دهه ظهور جوانان هنرمندی بود که آمده بودند تا آینده تئاتر این مرزو بوم را رغم بزنند. نسلی پر شوری که می‌خواستند خود را در ذهن تاریخ نمایش ایران ثبت کنند. یکی از این جوان‌ها محمد یعقوبی بود که با همان دومین اجرایش یعنی "زمستان 66" خود را تثبیت کرد. نمایش‌های بعدی‌اش یعنی "پس تا فردا"، "رقص کاغذ پاره‌ها" و البته "یک دقیقه سکوت" دغدغه‌های اجتماعی و تکنیکی‌اش را نشان داد. او نمایش "تنها راه ممکن" را در بخش به علاوه فجر به صحنه خواهد برد.
این اثر 9 قطعه نمایشی کوتاه به نام‌های "ناگفته‌ها"، "کلاغ‌ها و آدم‌ها"، "اپیدمی خنده"، "پدر"، "جایی دور از این‌جا"، "افسانه"، "پژواک"، "منطقه آزاد" و "تنها راه ممکن" تشکیل شده است.
نکته جالب توجه، حضور آیدا کیخایی همسر محمد یعقوبی در این دوره از جشنواره و یک تماشاخانه است. کیخایی نیز با حضور سه بازیگر یعنی آزاده صمدی، احسان کرمی و فهیمه امن‌زاده اثری با نام "آیس‌لند" را از نویسنده جدید کانادایی به صحنه خواهد برد.
نامه‌های عاشقانه کیومرث مرادی
کیومرث مرادی کارگردان و مدرس تئاتر است که تاکنون بیش از بیست نمایش را به صحنه برده است. او سال پرکاری را پشت سر گذاشت و دو نمایش را به صحنه برد که اکنون یکی از آنها یعنی "نامه های عاشقانه از خاورمیانه" در جشنواره سی و پنجم حضور دارد.
او در این اثر روایت‌گر داستان سه زن آسیب دیده از جنگ و خشونت از ملیت‌های مختلف می‌شود که توسط هانیه توسلی، طناز طباطبایی و پانته آ پناهی‌ها ایفا می‌شود.
پارسا پیروزفر یک کارگردان و بازیگر 8 نقش
حالا دیگر "پارسا پیروزفر" پس از سال‌ها حضور در عرصه بازیگری، آنقدر هنرمند معتبر و شناخته‌شده‌یی است که هر فعالیت تازه او کنجکاوی سیری‌ناپذیری در میان هوادارانش ایجاد می‌کند تا هر طور شده به تماشای اثر جدید این بازیگر بنشینند.
"ماتریوشکا" آخرین اثر این هنرمند است که بعد از اجراهای متعدد آن در جشنواره سی و پنجم نیز به صحنه خواهد رفت. او در این نمایش هشت داستان کوتاه آنتون چخوف را به تنهایی و به درستی بر صحنه روایت می‌کند.
سی و پنجمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر اول تا 12 بهمن ماه به دبیری سعید اسدی برگزار می‌شود.
