کارگردان تئاتر: شرایط ما مانند جنگی چند ساله است/ کسی که نان ندارد چگونه به هنر فکر کند؟!
آریان رضایی، کارگردان تئاتر با تاکید بر اینکه این روزها بحث سلامت و اقتصاد برای مردم اولویت دارد، می‌گوید: کسی که نان شب ندارد، چگونه می‌تواند به تماشای تئاتر فکر کند؟!
ایران آرت: آریان رضایی با اشاره به اینکه این روزها هم فعالان تئاتر و هم مخاطبان آنان که اغلب طبقه متوسط اجتماعی هستند، دچار تنگناهای اقتصادی فراوانی شده‌اند، ادامه می‌دهد: در شرایط فعلی نه هنرمندان و نه حتی مدیران امیدی ندارند که بازگشایی تئاتر بتواند کاری از پیش ببرد. چراکه این روزها سلامت و اقتصاد در اولویت قرار دارد و دیگر برای کسی رمقی نمانده تا به موضوعاتی مانند تئاتر فکر کند.
رضایی در گفتگو با ایسنا یادآوری می‌کند: اوایل همه‌گیری کرونا، جنب و جوشی در فضای مجازی ایجاد شد و شکل گیری اجراهای آنلاینی را در پی داشت که اتفاقا مورد استقبال تماشاگران هم قرار گرفت ولی امسال در وضعیت دیگری سخن می‌گوییم. شرایط امروز ما مانند جنگی چند ساله است. در آغاز همه مردم قدرت و مقاوت بیشتری دارند ولی بتدریج توان‌شان کم می‌شود. الان هم وضعیت، آنچنان بحرانی است که نمی‌توان به بازگشایی تئاتر و شروع اجراها در سالن‌های نمایشی امید بست زیرا همانطور که گفتم، سلامتی و اقتصاد برای همه ما در اولویت قرار دارد.
او با تاکید بر اینکه دستگاه‌های دولتی باید ساز وکار تخصیص بودجه تئاتر را تغییر بدهند، اضافه می‌کند: مرکز هنرهای نمایشی بودجه سالانه‌ای برای تولید کار دارد. اگر این بودجه برای تولید نمایش هزینه نشود، به صندوق دولت برمی‌گردد به همین دلیل گاه می‌بینیم این بودجه صرف تولید یکسری کارها یا برنامه‌های سفارشی کم‌کیفیت می‌شود. در شرایطی که بسیای از هنرمندان تئاتر با مشکلات جدی اقتصادی رو به رو هستند و دیگر توانی برایشان باقی نمانده، مرکز هنرهای نمایشی باید ساز و کار تخصیص بودجه را تغییر بدهد و آن را منوط به اجرای داخل سالن نکند بلکه از هر کنش‌گری یا اتفاق خلاقه‌ای در زمینه تئاتر ، حمایت کند.
این کارگردان درباره لزوم تخصیص بخشی از بودجه تولید تئاتر به اجراهای آنلاین می گوید: در شرایط عادی هم خوب است این اتفاق بیفتد همچنانکه مرکز هنرهای نمایشی از برنامه‌هایی مانند جلسات نمایشنامه‌خوانی یا اجراهای خیابانی یا کارهای سفارشی و موضوعی حمایت می‌کند. حال که شرایط تئاتر این گونه است، مدیریت تئاتر ما به جای اینکه به فکر حصارکشی تئاترشهر باشد، باید معیشت هنرمندان تئاتر را در اولویت قرار بدهد. اما از بهمن ماه، تمام هم و غم خود را به محیط اطراف تئاتر شهر متمرکز کرده‌اند و خود را به نشنیدن زده‌اند در حالیکه مسائل مهم‌تری وجود دارد. ضمن اینکه راه حل معضلات اطراف تئاتر شهر، حصارکشی نیست.
رضایی با اشاره به استقبال تماشاگران از اجراهای نمایشی مونا فرجاد در صفحه شخصی این بازیگر می‌گوید: چه خوب است اگر مرکز هنرهای نمایشی از کار او حمایت کند. با این کار، بسیاری دیگر تشویق می‌شوند و دست به کارهای خلاقه می‌زنند. برخی از اجراهای مونا فرجاد بیش از 100 هزار بازدیدکننده داشته و این نشان گر علاقه تماشاگر است، چرا از این فرصت استفاده نکنیم. با این شیوه هم از آن هنرمند خلاق حمایت کرده‌ایم و هم فضایی تازه برای اجرای نمایشی فراهم آورده‌ایم.
او که سال گذشته چند نمایش تک نفره را به صورت آنلاین اجرا کرد، در پاسخ به این پرسش که چرا این روند را ادامه نداده است، یادآوری می‌کند: هر سه نمایشی که اجرا کردم، با استقبال تماشاگران رو به رو شد. در هر اجرا 300 بلیت فروخته شد یعنی دست‌کم 600 نفر آن نمایش را دیده‌اند. اگر در سالنی مانند تماشاخانه ایرانشهر هم اجرا می‌داشتم، شبی 200 تماشاگر کار را می‌دیدند. این در حالی است که اجرا در پلتفرم و خرید بلیت، مراحلی داشت که تماشاگر قبلا تجربه نکرده بود. ضمن اینکه وقتی حرکتی نوپا شکل می‌گیرد، از همان اول نمی‌توان به استقبال تماشاگر فکر کرد.
رضایی خاطرنشان می‌کند: هر کسی ممکن است بر اساس دغدغه شخصی و ضرورت فرهنگی، کارهایی انجام دهد. اما شخصا دیدم از جایی به بعد قرار نیست پاسبان باشم و از چیزی حفاظت کنم. بلکه باید اجازه بدهیم هر حرکتی راه خودش را پیدا کند و از آنجاکه مشغول نوشتن کتاب و ساخت چند فیلم کوتاه بودم، انرژی‌ام را بر این کارها متمرکز کردم.
این کارگردان با اشاره به مباحثی که سال گذشته درباره اجراهای آنلاین در جامعه تئاتری ایجاد شد، یادآوری می‌کند: هم از تعداد تماشاگران راضی بودم و هم درباره این موضوع گفتگوهای زیادی انجام شد که نشان می‌دهد این موضوع مورد توجه قرار گرفته است.
رضایی در پاسخ به این پرسش که آیا مسایل مالی و هزینه‌بر بودن چنین اجراهایی می‌تواند مانعی برای اجرای نمایش در فضای مجازی شود، توضیح داد: هزینه هر کار وابسته به ایده اجرایی آن است. همچنانکه گاهی شما با یک دوربین فیلم کوتاه می‌سازید و گاه ناگزیر هستید از چند دوربین استفاده کنید. هزینه اجرای آنلاین هم خیلی به ایده کار وابسته است. در مورد کارهای خودم، نمایش «آقای شادی» تنها با یک «وب‌کم» اجرا شد ولی برای نمایش «مرجان» باید از تصاویر دیجیتالی و کروماکی استفاده می‌کردیم و به چند دوربین حرفه‌ای نیاز داشتیم بنابراین هزینه این دو اجرا قابل مقایسه نبود. شخصا معتقدم اگر کسی ایده‌ای داشته باشد، هیچ مساله‌ای مانعش نخواهد شد.
