10 نمایشنامه سیاسی درخشان تاریخ/ از "کوریولانوس" شکسپیر تا "بوته آزمایش" میلر
تئاتر همواره محلی برای روایت درام‌هایی با درون‌مایه سیاسی بوده و تاکنون نمایشنامه‌های سیاسی درخشانی نوشته و اجرا شده است.
ایران آرت: مایکل بیلینگتون، منتقد سرشناس بریتانیایی در یادداشتی 10 اثر برتر سیاسی جهان دراماتیک را معرفی کرده است.
به نقل از خبرگزاری تسنیم، این 10 نمایشنامه سیاسی به شرح زیر است:
1. کوریولانوس (1607) اثر ویلیام شکسپیر
شکسپیر متعلق به کدام جناح است؟ مثل همیشه گفتنش دشوار است. کوریولانوس، یک نجیب‌زاده نظامی متکبر است که برای دولت چاره‌ناپذیر میشود. تریبون‌های مردمی نسبت به قهرمانی که شکایت قانونی داردند که گرسنگی شهروندان را تحریم کرده است؛ در حالی که خودشان عامل دسیسه‌های شیطانی می‌شوند. ادعا میشود این نمایشنامه شده هم محرک انقلاب است و هم قطعه‌ای از قهرمان جنگ‌سالار شبه‌فاشیستی. نمایشنامه به طرز باشکوهی دو سویه است.
2. فوئنته اوبخونا (1619) اثر لوپه دو وگا
این لحظه "من اسپارتاکوس هستم" درام جهانی است. هنگامی که یک فرمانده نظامی بی‌رحمانه کشته میشود، ساکنان یک روستای اسپانیایی شکنجه می‌شوند تا نام قاتل فرمانده را فاش کنند. فریاد مشترک آنها "کار فوئنته اوبخوناست" میشود که ادای احترام مهمی به قدرت عمل جمعی است. با این حال ، تأیید نهایی اقتدار سلطنتی لوپه حاکی از این است که حتی اعتراض مردمی، که در اینجا به رهبری زنان صورت می‌گیرد، با کنایه تاریخی رنگ‌آمیزی میشود.
3. مری استوارت (1800) اثر فردریش شیلر
هیچ کس بهتر از شیلر روش‌های فریبکارانه سیاست را نمی‌فهمید. در مواجهه با این ریاکاری، یک تراژدی عاشقانه درباره دو ملکه متخاصم، الیزابت اول و مری استوارت می‌نویسد؛ اما بزرگترین صحنه نمایشنامه، الیزابت را نشان می‌دهد که با استدلال‌های متناقض به سرنوشت مری حمله می‌برد. برخی بر سر اعدام بحث می‌کنند ، برخی بر سر پاکسازی؛ در حالی که لستر مبتکرانه پیشنهاد می‌دهد مری باید "در سایه تبر" زندگی کند. این قدرت در کنش با هر موردی است که تیزفهمی تاکتیکی سخنگو را بازتاب می‌دهد.
4. مقاومت صعودناپذیر آرتورو اویی (1941) اثر برتولت برشت
هر کدام از نمایشنامه‌های برشت واجد کیفیت است؛ اما این یکی از آن مواردی است که ثابت کرده دلهره‌آورترن ارتباط با زمانه ما را داراست. برشت داستان ظهور هیتلر را از آغاز کار تا اشغال اتریش از منظر جدال باندهایی شیکاگوی نقل می‌کند. آرتورو یکی از نقش‌های عالی در درام مدرن است و وقتی بازیگری آن را بازی می‌کند؛ سرانجام رو به تماشاگر می‌کند و از قهرمان می‌گوید "عوضی که اون رو باز تو مخمصه است". ما یک پیشگویی دقیق می‌شنویم.
5- بوته آزمایش (1953) اثر آرتور میلر
درام تاریخی میلر در مورد محاکمه جادوگری به نام سالم در سال 1692 است که الهام گرفته از کمیته فعالیت‌های غیرآمریکایی سناتور جو مک‌کارتی و آزار و اذیت‌های او در مورد افراد مظنون به عضویت در حزب‌های کمونیستی بود. با این حال نمایشنامه امروز طنین‌انداز غیر‌منتظره‌ای دارد. اثر در مورد جامعه‌ای است که گرفتار گناه، بدگمانی و ترس است. همانطور که اجرای مجدد نمایش به کارگردانی یائل فرابر در سال 2014 در اولد ویک لندن به ما یادآور کرد، این سیاست شامل سوءاستفاده مردی مسن از قدرت خود نسبت به یک دختر جوان است.
6. مهمانی (1973) توسط ترور گریفیث
یکی از نمایشنامه‌های مدرن به شدت نادیده گرفته شده. مضمون اثر گریفیث دلایل شکست انقلاب در انگلیس است. شکل انتخابی او بحث دیالکتیکی است. یک مدرس دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی لندن، یک طرفدار تروتسکی اهل گلاسکو و یک نمایشنامه‌نویس شمالی، همگی با اشتیاق شاویانی (نام یک خط در ایرلند) در اتاق طراحی تهیه‌کننده تلویزیونی بحث می‌کنند؛ اما خط اصلی متعلق به تروت پیر سرسخت است که می‌گوید: "شما از گاز گرفتن دستی که شما را تغذیه می‌کند لذت می‌برید؛ اما هرگز آن را نیش نمی‌زنید."
7. دختران برتر (1983) توسط کارل چرچیل
آیا می‌توانید فمینیسم را بدون سوسیالیسم داشته باشید؟ این سؤالی بود که چرچیل در این نمایشنامه خنده‌دار و مبتکرانه مطرح کرد. هنگامی که تاچریسم در جریان بود، چرچیل این نمایشنامه را می‌نگارد. نمایشنامه رئیس پویای آژانس کاریابی را نشان می‌دهد که ریشه‌های طبقه کارگر خود - و دختر خودش - را در دستیابی به قدرت انکار می‌کند. در پایان، شخصیت اصلی چرچیل متوجه معامله مشکوک او در اتخاذ تعاریف مردانه از موفقیت میشود.
8. پیک آخر (1984) اثر هارولد پینتر
یک مقام عالی رتبه دولتی با سه قربانی شکنجه شده و زندانی شده خود روبه‌رو میشود. ما فکر می‌کنیم می‌دانیم کجا ایستاده‌ایم؛ اما پینتر با ظرافت بی‌حدوحصر نشان می‌دهد که نیکولای قدرت‌طلب، ضمن تکیه بر اعتقاد درست به خانواده، دولت و دین، چهره‌ای بسیار ناقص و ناامنی است که قادر به درک وفاداری‌های شخصی و غریزی و یا اخلاق اصولی مردم در انقیادش نیست.
9. انفجار (1995) اثر سارا کین
شاید به نظر رسد نمایشنامه برای شامل شدن در این فهرست منافقانه باشد؛ چون من یکی از بسیار منتقدینی بودم که در اولین اجرای نمایش به نمایشنامه کین حمله کردم؛ در حالی که من هنوز هم فکر می‌کنم نمایشنامه دارای نقص‌هایی است. اما یادداشت‌های مکرر مرا نسبت به نیروی اخلاقی و سیاسی اثر متقاعد کرده است. با نشان دادن جنگ داخلی در یک اتاق در هتل لیدز، نمایشنامه با شور و اشتیاق استدلال می کند بین دردهایی که مردم به یکدیگر وارد می‌کنند و وحشیگری خشونت عمومی رابطه‌ای به وجود دارد.
10. چیزهایی که رخ می‌دهند (2004) توسط دیوید هر
نمایشنامه هر، با آمیختن واقعیت مستند با حدس و گمان‌های تخیلی، روند سیاسی را می‌آزماید که ایالات متحده را با حمایت انگلیس به دنبال جنگ به عراق هدایت کرد. همه چیزهایی که می‌آموزیم، استدلال‌های هر را توجیه می‌کند: دولت بوش با تغییر رژیم مشغول به کار بود، بدبینانه یازدهم سپتامبر را به عنوان بهانه‌ای برای حمله به کار می‌رود و بی‌امان با مخالفت درهم می‌شکند. شاید امروز به موقع‌ترین درس، حماقت بی‌پروای انگلستان از دنباله‌روی سیاستی‌های آمریکایی باشد.
