امام جمعه تهران در جمع تئاتری ها/تجلیل از شهید 40ساله تئاتر

ایران آرت : مراسم نکوداشت شهید حسین قشقایی در ادامه انتشار کتاب "جلوه جمال" که در آن  زندگینامه و آثار هنری شهدای هنرمند در رشته‌های مختلف هنری معرفی شده است، عصر روز شنبه ۲۹ دی‌ماه با حضور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، خانواده این شهید و جمعی از هنرمندان به همت موسسه توسعه هنرهای معاصر و همکاری مجموعه تئاتر شهر در تالار قشقایی این مجموعه برگزار شد.

شهید حسین قشقایی که یکی از سالن های تئاتر شهر به نام ایشان است از چهره های متعهد و پرکار خانواده تئاتر ایران است که در تاریخ ششم دی‌ماه سال 1357، هنگام تشییع جنازه استاد شهید کامران نجات‌اللهی در خیابان امیرآباد (کارگر) مورد اصابت گلوله قرار گرفت و شهید شد.

در ابتدای این مراسم که اجرای آن بر عهده حسین مسافرآستانه بود، سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه انقلاب اسلامی ایران با ویژگی‌های متمایزی از جمله حضور اقشار مختلف جامعه تعریف می‌شود، گفت: انقلاب اسلامی ایران در سال ۵۷ با ویژگی‌های متفاوتی تعریف می‌شود که یکی از آنها حضور اقشار وسیع و مختلف مردم در این انقلاب بود. ما انقلاب‌های متعددی در دنیا داشته‌ایم اما انقلاب اسلامی ایران ویژگی‌های خاص خود را داشت که از جمله آن‌ها حضور متفاوت اهالی فرهنگ، هنر و رسانه و نقش آن‌ها در این انقلاب بود که اثری خاص و قابل ملاحظه در تصویرسازی و انتقال خبری این رستاخیر ملی داشت.

او در ادامه افزود: وقتی به حوزه‌های مختلف فرهنگی در آن دوره نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که اهالی رسانه و مطبوعات در تصویرسازی‌ها و همچنین اعتصاب‌های مطبوعات و سکوت‌ها، کمر رژیم‌ شاه را شکستند. اهالی رسانه در سال ۵۶ و ۵۷ فضایی خاص داشتند. جریان موسیقی انقلابی کمک بسیاری به ایجاد فضای خاص اجتماعی کرد و با نزدیکی به نقطه انقلاب سرود‌ها به عنوان متن گفتاری در حس و شعور مردم راه پیدا کرد. شعر سیاسی اجتماعی ما پس  از سال ۵۷ حرکت‌های قابل ملاحظه‌ای داشت و زمزمه‌های کلامی مردم را ارتقا داد. با همین نگاه انقلاب ایران، انقلاب شعار و شعر شد چراکه انقلاب رگه‌های شعار و شعر را با خود دارد.

هنر عکاسی در روز‌های انقلاب را نیز باعث ثبت حماسه انقلابی و دینی عنوان کرد و یادآور شد: شاید در حوزه‌های تجسمی تدوین کاملی پدید نیامده باشد اما عکاسان و نقاشان سبب ثبت اتفاقات انقلابی شدند. در حوزه هنر‌های نمایشی در دهه ۴۰ و ۵۰ شاهد رشد نمایش‌های سیاسی و اجتماعی هستیم که عملاً خط ارتباطی میان حوزه سیاسی و اجتماعی و هنر‌های نمایشی ایجاد کرده است. انقلاب اسلامی ایران در سال ۵۷ نمی‌توانست بدون نقش هنرمندان روایت شود و هنرمندان در این رستاخیز با گرایش‌ها‌ی متفاوت در یک مسیر متحد و برای داشتن ایران آباد قدم برداشتند.

او با اشاره به اینکه در مقطع انقلاب شاهد هنرهای نمایشی و نمایش‌های سیاسی- اجتماعی رو به رشد هستیم، اظهار کرد: این آثار گاهی در مراکز رسمی و بسیاری مواقع در شرایط غیر رسمی اجرا شدند که در خط فضای سیاسی اجتماعی روز بودند. بنابراین انقلاب اسلامی ایران نمی‌تواند بدون نقش هنرمندان روایت شود و ما نیازمند به بیان نقش و سهم هنرمندان در این آفرینش و رستاخیر ملی هستیم.

سید عباس صالحی در پایان سخنانش با تاکید بر اینکه باید شهدا و هنرمندان ۵۶ و ۵۷ را بهتر و بیشتر بشناسیم، تصریح کرد: امیدواریم که در چهل سالگی انقلاب بتوانیم تصویر روشن‌تری از اهالی فرهنگ ارائه کنیم. هنرمندان و سایر اصحاب فرهنگ در دوران انقلاب با سلایق و گرایش‌های مختلف اما در مسیر داشتن ایرانی آزاد و مستقل هم‌جهت بودند. ما بخش‌های ناخوانده‌ای از هنر داریم. کتاب "جلوه جمال" چندی پیش درباره هنرمندان شهید منتشر شد. ما باید نقشی که هنرمندان داشتند را بیشتر بدانیم. اکنون در چهلمین سالگرد شهادت شهید حسین قشقایی هستیم و این بهانه‌ای شد تا از کسانی که در این رستاخیر نقش داشتند یادی کنیم.

در ادامه این بخش از مراسم، نماهنگی درباره شهید حسین قشقایی پخش شد که در آن همکاران و دوستان این شهید درباره فعالیت‌های تئاتری او سخنانی گفتند.

سپس قطب‌الدین صادقی نیز به عنوان سخنران بعدی مراسم عنوان کرد: در ابتدا از شهید قشقایی جزء یک نام و چهره چیزی نمی‌دانستم اما زمانی که به ایران بازگشتم، دیدم که سالنی با این نام وجود دارد و فهمیدم که او یک شخصیت تئاتری بوده است. شهید قشقایی جزء آن دسته از هنرمندانی است که خوشبختی برای آن‌ها مفهومی اجتماعی دارد و کار‌های خود را با آرمان‌های اجتماع گره می‌زنند. پرومته شخصیت اسطوره‌ای یونان باستان بود که نمونه ایثار و از خودگذشتگی برای جامعه بود. ایثار و از جان‌گذشتگی بدون ذره‌ای توقع از ویژگی‌های پرومته‌های جوامع مختلف است و به نظر من شهید قشقایی شخصیتی عادی نیست زیرا بعضی شخصیت‌ها تبدیل به نماد می‌شوند.

او همچنین افزود: این شهید باتوجه به حادثه‌ای که برایش رخ داده است شاید تعداد آثارش زیاد نباشد اما با همان نمایشنامه‌هایش و همچنین آثارش در حسینیه ارشاد متوجه شدم که او یک شخصیت تئاتری جذاب و دارای ارزش نمادین بوده و زنده کردن نام او بسیار دیر اتفاق افتاده است. قشقایی از نسل هنرمندانی است که خوشبختی را مفهومی اجتماعی می‌دانسته است. او در دوره‌ای بحرانی کاری کرده که باید از او تقدیر کرد. همه جوامع براساس اصول و ارزش‌هایی شکل گرفته که تبلور آن‌ها در شخصیت‌های بزرگ و نمادین است و زمانی که جامعه از راه خود منحرف می‌شود، کسانی این ارزش‌ها را دوباره به جامعه یادآوری می‌کنند و جامعه را به راه خود باز می‌گرداند؛ کار شهید قشقایی نیز در همین چارچوب بوده است.

این پژوهشگر و کارگردان تئاتر با بیان اینکه آرمان‌های بزرگ در پی شعارهای بزرگ تحقق می‌یابد، عنوان کرد: یکی دو دهه است که تئاتر به ورطه تخیلات فردی رسیده است و از اجتماع دور شده است و تفاوت زیادی با پیش و پس از انقلاب پیدا کرده است. کاش زودتر از این‌ها به چنین شهیدی پرداخته می‌شد. هنگامی که جامعه به مقطعی می‌رسد که ارزش‌هایش سست می‌شود، تنها در پرتو کسی که می‌تواند آن‌ها را یادآوری کند به ریل اصلی برمی‌گردد و انحراف را تصحیح می‌کند، این شهید چنین کاری کرده است. او مرد ارزشمندی بوده است. در زمانی که خوشبختی‌های جمعی ما کم‌رنگ شده است با یادآوری او می‌توان این موضوع را دوباره به جامعه برگرداند.

صادقی در پایان صحبت‌هایش گفت: نسل جوان نیاز دارد تا با شخصیت‌های جدی و ایثارگری مثل شهید قشقایی آشنا شود. امیدوارم افرادی این‌گونه در این زمان نیز بیایند و به ما یادآوری کنند که خوشبختی‌های‌مان فردی نیست.

در ادامه این مراسم مرشد محسن میرزاعلی نقل‌هایی درباره شهدا و حضرت فاطمه (س) اجرا کرد.

سپس حجت‌الاسلام و المسلمین ابوترابی‌فرد، امام جمعه تهران نیز در این مراسم خاطرنشان کرد: روح آموزه‌های دینی، نگاه به جامعه است. به تعبیر علامه طباطبایی، اسلام در بین همه مکاتب نگاه ویژه‌ای به جامعه انسانی داشته است و انبیاء هم با همین نگاه برانگیخته شده‌اند و مخاطب‌شان هم جامعه انسانی است و جامعه انسانی زمانی در دایره عقلانیت قرار می‌گیرد که قیامش به قسط باشد.

او همچنین افزود: شهدا تمام هستی خود را برای جامعه‌ای که در آن حضور دارند تقدیم می‌کنند و چون این ایثار بسیار والاست باعث تعالی جامعه می‌شود. چنین ایثاری بالاترین عمل صالح است و بالاترین نقش را در تعالی جامعه ایفا می‌کند. کسانی که در این مسیر قدم بر می‌دارند بخصوص اهالی قلم، علم و هنر نقش مؤثری در تعالی و تکامل جامعه ایفا می‌کنند. این انسان‌ها اگر این گام را عالمانه بردارند گامی در قامت شهدا برداشته‌اند و این قدم انسان ساز است، لذا می‌تواند از کار شهدا ارزشمندتر باشد. اهالی هنر باید عادل و خادم انسان و جامعه باشند.

در ادامه با حضور حجت الاسلام والمسلمین ابوترابی فرد، طیبه سیاوشی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، سردار دهقان مشاور فرماندهی کل قوا در حوزه صنایع دفاعی و پشتیبانی نیروهای مسلح، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و خانواده شهید قشقایی، از نمایشنامه "ماناترین لحظه‌های قشقایی" درباره شهید حسین قشقایی که توسط ندا ثابتی نوشته شده است، رونمایی شد ثابتی پژوهشگری است که درباره زندگی شهید قشقایی پژوهش‌هایی داشته و آن را در قالب کتاب داستان‌های دراماتیک با عنوان "در پی عشق دویدن" منتشر کرده است و اکنون این داستان توسط این پژوهشگر تبدیل به نمایشنامه شده است.

در بخش پایانی این مراسم حسین قشقایی فرزند شهید قشقایی در سخنانی تصریح کرد: من این افتخار را مدیون عزیران بانی امشب هستم و ادای احترام می‌کنم به همه کسانی که دغدغه هنر را دارند. حرکت‌هایی این‌گونه به عنوان یادواره شهیدان، به نوعی زمینه‌ساز ظهور و حضور هنرمندان انقلاب و متعهد در عرصه هنر کشور است. خلاء این هنرمندان به شدت احساس می‌شود و این حرکت‌ها فارغ از اینکه درباره پدر من باشد یا هر شخص دیگری، زمینه‌ساز این خواهد بود که هنرمندان بیشتری دغدغه‌مند باشند زیرا خلاء این هنرمندان به‌شدت در جامعه امروز احساس می‌شود.

سپس هدایایی از طرف وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاون هنری وزارت ارشاد، مدیرعامل مرکز هنرهای نمایشی، نویسنده کتاب "در پی عشق دویدن" و دبیرخانه جشنواره تئاتر فجر به خانواده و همسر این شهید اهدا شد.

این مراسم با حضور سید مجتبی حسینی معاون امور هنری وزارت ارشاد، سردار حسین دهقان وزیر پیشین دفاع، حمید شاه آبادی معاون صدای سازمان صدا و سیما، مهدی افضلی مدیرعامل موسسه توسعه هنرهای معاصر، قادر آشنا سرپرست موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، شهرام کرمی مدیرکل مرکز هنرهای نمایشی، سعید اسدی مدیر مجموعه تئاترشهر، حجت‌الاسلام قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، سیدمرتضی حسینی مدیرکل امور هنری بنیاد شهید، مجید رجبی معمار مدیرعامل خانه هنرمندان، شهرام گیل‌آبادی مدیرعامل خانه تئاتر، اسماعیل خلج، داوود فتحعلی بیگی، ایرج راد، محمود عزیزی، حمید کوروش زارعی، محمود فرهنگ، اصغر همت، آرش دادگر، نصراله قادری، مریم معترف، داوود دانشور، یداله وفاداری، تاجبخش فنائیان، حسین فرخی، شکرخدا گودرزی و برخی دیگر از چهره‌های هنرهای نمایشی برگزار شد.