سریالهایی که با موسیقی محلی جان گرفتند/ از پایتخت تا روزی روزگاری
برخی سریالها با استفاده از موسیقیهای محلی در متن و تیتراژ، سهم بهسزایی در معرفی و محبوبیت بیشتر این نوع موسیقی داشتهاند.
ایران آرت: سریال "ایلدا" این روزها از شبکه یک سیما به روی آنتن میرود. تیتراژ پایانی این سریال قطعه "دایه دایه" یکی از موسیقیهای قدیمی و معروف لُری است. سالها قبل، خواننده گمنامی این ترانه را خواند و بعدها، چند خواننده دیگر نیز آن را اجرا کردند. این ترانه دست به دست، به نسل بعد منتقل شد و رضا سقایی نیز آن را خواند و تا سالها به نام او شناخته میشد. جنگ تحمیلی که شروع شد، مجتبی میرزاوند این قطعه را که به نام "موتورچی" نیز شناخته میشد، اجرا کرد و این تفکر در ذهنها شکل گرفت که انگار این ترانه، برای آن سالها ساخته شده است؛ در حالی که قدمت این ترانه محلی شاید به چندصدسال قبل برمیگردد.
به گزارش خراسان در میان سریالهایی که طی چند دهه گذشته به روی آنتن رفتهاند، سریالهای دیگری، مانند سریال پربیننده "نون.خ" با آهنگ کردی و سریال "تفنگ سرپر" با آهنگ محلی ساختهشده توسط صادق چراغی، از جمله مجموعههایی بودهاند که در تیتراژ یا متن خود، به موسیقی محلی کشورمان پرداختهاند. در ادامه به مرور سریالهای پربینندهای میپردازیم که با استفاده از موسیقیهای محلی در متن و تیتراژ، سهم بهسزایی در معرفی و محبوبیت بیشتر این نوع موسیقی داشتهاند. هرچند موسیقی محلی ایران، شبیه یک گنجینه بزرگ نامتناهی است که هنوز به قدر جرعهای از آن استفاده نکردهایم و نباید ظرفیت بالای آن را نادیده بگیریم.
روزی روزگاری
سریال "روزی روزگاری" یکی از پرمخاطبترین و محبوبترین سریالهای دهه 70 تلویزیون است. موسیقی درخشان این مجموعه اثر فرهاد فخرالدینی، موسیقیدان، آهنگساز و رهبر ارکستر برجسته کشورمان و خالق موسیقی سریال "امام علی(ع)" و "سربداران" است. آخرین کار فخرالدینی در تلویزیون، مربوط به موسیقی سریال "شهریار" بود که در سال 86 به روی آنتن رفت و او بعد از آن، اثر جدیدی را برای سریالهای تلویزیونی نساخته است. روایت فخرالدینی از ساخت موسیقی "روزی روزگاری" اینطور است: "موسیقی از جفتکزدن یک اسب گرفتهشده که میدود. نمیدانم این حیوان را چه کار کرده بودند که هر از چندی میایستاد و یک جفتکی میزد. این در ذهن من که نگاه میکردم، شد موسیقی تیتراژ ابتدایی! یعنی خود این حرکات موسیقی بهوجود میآورد."
پایتخت
همه فصلهای سریال پایتخت با موسیقی محلی عجین شده است. آریا عظیمینژاد که این روزها بیشتر او را به عنوان داور برنامه استعدادیابی عصر جدید میشناسیم، آهنگساز این سریال است. علاقه وی به احیای موسیقی محلی، باعث شد این مجموعه از ابتدا با موسیقی محلی رقم بخورد؛ از موسیقی کتولی و ورود تدریجی به موسیقی مازندرانی گرفته تا موسیقی جنوب و موسیقی منطقه "کارادنیز" ترکیه که در "پایتخت5" از آن استفاده شد و شباهت عجیبی به موسیقی مازنیها دارد. خوشبختانه با ساخت هر فصل از این سریال، قطعههای محلی بسیاری ضبط و در یک بانک اطلاعاتی گردآوری شده است. عظیمینژاد این رویه را در سریالهای دیگر، مانند چک برگشتی ادامه داد و سعی در به روزکردن نغمههای ایرانی و حفظ آنها دارد.
کوچک جنگلی
سریال "کوچک جنگلی" روایت زندگی میرزاکوچکخانجنگلی، چهره ملی و تاریخی کشورمان است. آهنگسازی و تنظیم موسیقی این سریال که در دهه 60 ساخته شده، از کارهای سید محمد میرزمانی است و تورج زاهدی و ناصر مسعودی، تیتراژ آن را بر اساس یک لالایی قدیمی گیلانی خواندهاند. ناصر مسعودی معروف به "بلبل گیلان"، یکی از قدیمیترین خوانندههای اشعار گیلانی است که اکنون 85 ساله است. او آثار معروف دیگری مانند "گل پامچال" را نیز خوانده است. گفته میشود این خواننده طی 50 سال فعالیت در حوزه موسیقی، بیش از 500 اثر از خود بر جا گذاشته که همگی وامگرفته از موسیقی و نواهای محلی گیلکی است.
پس از باران
بعید است کسی سریال "پس از باران" را به خاطر بیاورد و موسیقی متن آن را نه. موسیقی این مجموعه پربیننده را که 20 سال پیش به روی آنتن رفت، میتوان به دو بخش تقسیم کرد. موسیقی متن تاثیرگذاری که از کارهای سعید انصاری است و موسیقی محزون و محلی گیلکی که توسط محمدولی مظفری ساخته شده و زندهیاد فریدون پوررضا خواننده و موسیقیدان برجسته گیلکی آن را خوانده است. به گفته پوررضا، او برای این سریال کلاً چهار دقیقه آواز خواند. بعد از اتمام پخش این سریال، تیتراژ و موسیقی متن "پس از باران" شامل 35 آهنگ، در قالب یک لوح فشرده منتشر شد. پوررضا که در مقطعی معلم پرواز همای نیز بوده است، برداشت جدیدی از موسیقی فولکلور داشت و در سریالهای دیگری نیز، به ارائه آن پرداخت.