واکنش خشک تلویزیون به درگذشت استاد شجریان
تلویزیون که سالها تصویر محمدرضا شجریان را ممنوع کرده بود در گزارشی خشک و رسمی به خبر درگذشت خسرو آواز ایران پرداخت و کوشید روایتی بیدردسر از حیات حرفهای شجریان ارائه دهد.
ایران آرت: محمدناصر احدی در همشهری نوشت: بیش از یک دهه از زمانی که صدا و تصویر استاد محمدرضا شجریان از صداوسیما اجازه پخش نداشت، میگذشت که با فوت استاد آواز ایران، بالاخره نام و تصویر او بار دیگر در قاب تلویزیون دیده شد. 25خرداد سال1388 بود که استاد شجریان در نامهای به عزتالله ضرغامی، رئیس وقت صداوسیما، نسبت به پخش ترانههایش در تلویزیون و استفاده ابزاری از آنها اعتراض کرد و خواستار این شد که به حکم شرع و قانون، سریعا کلیه واحدهای آن سازمان از پخش صدا و آثار وی خودداری کنند. با اینکه استاد شجریان اجازه پخش ربنا را به صداوسیما داده بود، اما از رمضان سال1389 صدای شجریان در تلویزیون و رادیو از مردم دریغ شد. در همه سالهای بعد از این ممنوعیت، پخش ربنای استاد از صداوسیما به مطالبهای مردمی تبدیل شد که حتی نامزدهای انتخاباتی نیز برای جلب آرای دوستداران استاد کوشیدند از آن به سود خودشان بهره ببرند. با این حال، روز پنجشنبه گذشته که استاد شجریان درگذشت، تصویر و نام او از تلویزیون و رادیو که در سالهای اخیر در مقابل خواست قاطبه مردم سفت و سخت ایستاده بودند، پخش شد و اینچنین مشخص شد که نمیتوان روی نام شخصی همچون شجریان ـ که در ردیف مشاهیر ملی ایران قرار داردـ چشم بست.
در روز درگذشت استاد شجریان، شبکه خبر در گزارشی تصویری به مرور زندگی حرفهای شجریان پرداخت. این گزارش در آغاز شجریان را چنین معرفی کرد: "موسیقیدان و خواننده موسیقی اصیل ایرانی؛ محمدرضا شجریان". روایت گزارش از سال1319 و تولد شجریان در مشهد آغاز شد و به آواز خواندن استاد از کودکی و پرورش استعدادش پرداخت. قرائت قرآن توسط استاد و کسب رتبه نخست در مسابقات کشوری تلاوت قرآن از دیگر موارد مطرحشده در این گزارش بود. در ادامه، گوینده گزارش گفت: "پس از انقلاب اسلامی و در روزگاری که بازار شایعه زوال موسیقی ایرانی گرم بود و به همین دلیل برخی راه مهاجرت در پیش گرفتند، شجریان در ایران ماند و به روی صحنه رفت و آنقدر خواند تا استاد آواز نام گرفت." خاتمه بخش گزارش هم ذکر نام تعدادی از آلبومهای مهم و جاودانه استاد بود؛ گزارشی خشک و رسمی که اشارهای به مواضع سیاسی استاد نداشت و کوشیده بود بدون انتقاد از او که میتوانست باعث ایجاد حساسیت در میان مردم و مخالفان صداوسیما شود، روایتی بیدردسر از حیات حرفهای شجریان ارائه دهد. با توجه به اینکه تلویزیون تمایلی به نام بردن از شجریان نداشت، میتوان حدس زد، نگرانی از انتقادات بابت نپرداختن به درگذشت استاد، مسئولان صداوسیما را بر آن داشته بود که از روزها قبل بابت چگونگی واکنش نشاندادن به خبر فوت وی تصمیمگیری کنند تا حداقل در روزهایی که کشور با مسائل مختلفی مواجه است، به بروز بحران دیگری دامن نزنند.
شبکه خبر که گویا در میان شبکههای تلویزیونی، وظیفه اصلی پرداختن به درگذشت استاد را بهعهده داشت، در زیرنویسهای خبری این شبکه، به انعکاس پیام تسلیت رئیسجمهوری و اظهارات پزشکان معالج استاد شجریان پرداخت. یکی از این زیرنویسها به اظهارات رئیس بیمارستان جم اختصاص داشت که گفته بود: "از سالها قبل پزشکان آمریکایی طول عمر کمتری برای آقای شجریان متصور بودند، اما پزشکان ایرانی با نهایت تلاش استاد شجریان را تا امروز حفظ کردند." در یکی دیگر از زیرنویسهای شبکه خبر به نقل از "پسر استاد شجریان" آمده بود: "جایگاه پدر من، بالاتر از این مسائل (حاشیهای) است؛ احترامش را نگه دارید." همایون شجریان در جلوی بیمارستان جم در واکنش به شعارهای سیاسی از مردم خواست از این کار خودداری کنند. از طرف دیگر، تلویزیون موضعگیریهای سیاسی شجریان را موضوعی حاشیهای و در واقع بیاهمیت میدانست، با این حال برای بیش از یک دهه حاضر به پخش صدای او نشد. به هر ترتیب، تلویزیون تا اینجای کار توانست از موضوعی که شاید میتوانست حاشیههای تازهای ایجاد کند، بگذرد و باید دید در روزهای آتی باز هم برنامههای دیگری به شجریان خواهند پرداخت یا نه.