دوران آلبوم و سی‌دی به پایان رسید؟/ نظر رضا یزدانی، افتخاری، اخشابی، علیپور، رستاک و حسین‌خانی
خوانندگان و تهیه کنندگان موسیقی دیگر ریسک سود احتمالی فروش آلبوم‌ها را به‌جان نمی‌خرند و ترجیحشان انتشار تک آهنگ است تا بلکه مخاطبان با شنیدن این تک ترک‌ها حداقل بازار کنسرت‌ها را برهم نزنند و از این طریق کسب درآمدی کنند.
ایران آرت: این روزها با گذر از خیابان‌های کریمخان، ایرانشهر و دیگر گذرهای مرکز فروش محصولات فرهنگی و هنری هستند احیاناً با تراکت‌های تخفیف چسبیده بر پشت شیشه‌های مغازه‌ها مواجه می‌شوید که نشان از یک اتفاق ناگوار فرهنگی است و حتی بعضاً برخی از همین فروشگاه‌ها عطای فروش این محصولات را بر لقایش بخشیده‌اند و هم تصمیم به تغییرکاربری یا تعطیلی گرفته‌اند چرا که همین نیم بها شدن قیمت‌ها هم تغییری در شرایط مالی ایجاد نکرده و بازار محصولات فرهنگی و هنری همچنان راکد است.
به گزارش روزنامه ایران، از جمله محصولات این فروشگاه‌ها آلبوم‌های موسیقی هستند که در گوشه‌ای از ویترین غبار فراموشی روی آنها را پوشانده است و حالا کمتر مخاطبی جذب این لوح‌های فشرده می‌گردد چرا که دسترسی به فضاهای مجازی و دانلود‌های غیرقانونی براحتی تقاضای مخاطبان نسل امروز و دیروز را پوشش می‌دهد و حتی در بیشتر مواقع برای جذب مشتریان بیشتر، دانلود رایگان هم هدیه این عدم فرهنگ‌سازی است تا بازار فروشندگان آثارموسیقی نحیف و ضعیف‌تر شود و برهمین اساس خوانندگان و تهیه کنندگان موسیقی هم دیگر ریسک سود احتمالی فروش آلبوم‌ها را به‌جان نمی‌خرند و ترجیحشان انتشار تک آهنگ است تا بلکه مخاطبان با شنیدن این تک ترک‌ها حداقل بازار کنسرت‌ها را برهم نزنند و از این طریق کسب درآمدی کنند.
جالب‌تر آنکه این روزها شیوع ویروس کرونا مزید برعلت شده و بازار فروش تک آهنگ‌ها باردیگرگوی سبقت را از آلبوم‌ها ربوده است. چنانکه طبق اعلام دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سه ماهه نخست سال‌جاری، ۸۳۹ تک آهنگ از دفتر موسیقی مجوز دریافت کرده که این تعداد در بهار سال گذشته ۴۹۵ تک آهنگ بوده و افزایش حدود ۲ برابری داشته، یعنی به‌طور میانگین در هر روز، تقریباً ۱۰ تک آهنگ، مجوز گرفته است. همچنین در سه ماهه بهار امسال، ۶۲ آلبوم و ۴۴ نماهنگ نیز از دفتر موسیقی مجوز گرفته است که سال گذشته در بهار، ۷۶ آلبوم و ۴۸ نماهنگ با مجوز دفتر موسیقی منتشر شده بود و حالا باید دید این لوح‌های فشرده از این به بعد چه سرنوشتی را سپری خواهند کرد.
برچیده شدن آثار ماندگار موسیقی
صدرالدین حسین‌خانی مدیرشرکت فرهنگی- هنری "ایران‌گام" و تهیه کننده موسیقی درباره اوضاع به‌وجود آم ه پخش و نشرموسیقی می‌گوید: گسترش تکنولوژی و پخش آثارهنری درفضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی موجب شده هنرمندان چندان رغبتی برای تولید آلبوم‌های موسیقی نداشته باشند وسعی‌شان براین است زمان را ازدست ندهند و تک آهنگ‌های تولید شده را بسرعت منتشرکنند.
به‌گفته این تهیه کننده:"فعالیت درحوزه تک آهنگ سیاستی است که ازسوی دفترموسیقی رواج پیدا کرده چرا که درگذشته تک ترک‌ها مجوز انتشار نداشتند و بر همین اساس هنرمندان ملزم بودند بین 9 تا 11 قطعه به مدت زمان 45 یا 60 دقیقه تولیدکنند تا در قالب یک آلبوم معرفی شود تا برهمین اساس مجوز انتشار آن را دریافت کنند و این امر موجب شد تولید و فروش آلبوم برای تهیه کننده و هنرمند گردش مالی داشته باشد اما با این هدف وزارت ارشاد اعلام کرد تک ترک‌ها حتی بدون دخالت و نظارت شرکت‌های تهیه کننده و با حضورخود هنرمند می‌توانند مجوز انتشار داشته باشد و به عقیده من این اتفاق لطمه به موسیقی کشورمان است، به این علت که دیگرمخاطب بی‌صبرانه درانتظار انتشار یک آلبوم یا اثرهنری نیست و درآمدزایی در پروسه تولید آلبوم از بین خواهد رفت."
صداوسیما بزرگترین ضربه را به فرهنگ و هنر کشور وارد کرد
به‌گفته حسین خانی "صداوسیما آسیب بزرگی به هنرمند و تهیه کننده زده است و به‌عنوان ترانه درخواستی بدون کسب اجازه از صاحب اثر (شرکت‌ها و خواننده ها) آن را از رسانه خود پخش می‌کند، کسی هم نیست به این دوستان بگوید این کار مگر برای شماست که از مردم تقاضا می‌کنید تماس بگیرند." او افزود: " ساخت هر ترک با همکاری شاعر، آهنگساز و میکس و مستر باکیفیت و مطلوب و ضبط در یک استودیو خوب حداقل 100 میلیون تومان هزینه دربردارد بااین حساب بزرگترین جفا را خود صداوسیما انجام می‌دهد و با مانورهای مختلف بهره برداری‌های بسیاری از موسیقی صورت گرفته است. امیدوارم یک روزی در کشور ما به حقوق مؤلف و مصنف احترام بگذارند تا جامعه هنری ما به این شکل فقیروضعیف‌تر نشود تا کسانی که به تولید آثاری هنری و فرهنگی می‌پردازند بتوانند حداقل زندگی خود را بگذرانند."
تولید آلبوم صرفه اقتصادی ندارد
رضا یزدانی خواننده موسیقی پاپ هم براین نظر است که "تولید آلبوم‌های موسیقی دیگر صرفه اقتصادی ندارد چرا که در مرحله اول تولید آلبوم‌های موسیقی هزینه بالایی برای تهیه‌کننده در برداشته و برگشت مالی ندارد و دیگر اینکه پروسه کسب مجوز برای تک آهنگ زمان کمتر می‌گیرد و بسرعت به دست مخاطب می‌رسد." یزدانی امسال تک آهنگ‌هایی چون "تیغ و ترمه" و"قرنطینه" را منتشر کرده است که مورد استقبال مخاطبانش بوده و درادامه بیان کرد:"مردم دیگر آلبوم موسیقی خریداری نمی‌کنند و دانلود آثار هم براحتی صورت می‌گیرد. البته من از خواننده‌های قدیمی سبک موسیقی پاپ-راک هستم و تا به امروز تلاشم انتشار آلبوم بوده و هست و علاقه‌ای به انتشار تک آهنگ ندارم و انجام این کار فقط به‌خاطر طرفدارانم است و درحال حاضر هم که شرایطی برای انتشار آلبوم وجود ندارد چرا که کنسرتی برگزار نمی‌شود و به عقیده من انتشار تک آهنگ منطقی‌تر است."
تلاش هنرمندان موسیقی نواحی برای فراموش نشدن
فرج علیپور از خوانندگان شناخته شده موسیقی مقامی لرستان است که بتازگی تک آهنگ "نازارم" را به آهنگسازی و ترانه سرایی حمید ایزد پناه به بازار موسیقی عرضه کرده است.
او دراین باره می‌گوید: "درگذشته شرکت‌ها یا تهیه کنندگان آثارموسیقی از ما خواننده‌ها درخواست انتشار آلبوم موسیقی داشتند و بازار نسبتاً خوبی هم داشت و مردم علاقه‌مند به شنیدن این آثار بودند و برای هنرمند مورد علاقه خود احترام قائل می شدند اما درحال حاضر متأسفانه مردم عزیزما قانون کپی رایت را رعایت نمی‌کنند و به محض آنکه یک آلبوم به بازارموسیقی می‌آید بسرعت دانلود می‌شود و همین امر موجب شده انتشار آلبوم، دیگرصرفه اقتصادی نداشته باشد بویژه برای هنرمندان موسیقی نواحی و از این‌رو هنرمندان به این خاطر که فراموش نشوند و به قول معروف از سرزبان‌ها نیفتند به انتشار تک آهنگ روی آورده‌اند البته تولید تک آهنگ هم هزینه براست و بازگشت مالی هم ندارد و از جیب خودمان خرج می‌کنیم آن هم به این علت که یک کار جدید در کنسرت داشته باشیم."
به مردم اعتماد کنید
علیرضا افتخاری خواننده موسیقی سنتی هم چندی پیش تک آهنگ "مرد میدان"را با شعری از مولانا و به آهنگسازی محمدرضا چراغلی منتشرکرد و قراراست بزودی آلبوم "مناجات" را که 8 قطعه است با آهنگسازی یوسف مناجاتی و با شعری از ساعد باقری منتشر کند. اودرباره استقبال هنرمندان ازتولید تک آهنگ بیان کرد:"ما هنرمندان باید به مردم عزیزاعتماد کنیم وبه قول معروف با یک گل بهار نمی‌شود و باید کارهای خود را درقالب سی‌دی منتشرکنیم چرا که کیفیت آن به مراتب بهتر از دانلود کردن در فضاهای مجازی است و البته با انجام این کارحقوق هنرمندان هم ادا می‌شود. درحال حاضر هم که خانه نشینی یک دستور شده و بهتراست کارهای موضوعی در این باره انجام بگیرد. همچنین امیدارم دوستان عزیز هم پیرو کارهای ما انتشار آلبوم را شروع کنند و آثار خوب خود را به دست مردم برسانند."
به اشتراک گذاشتن هرچه سریع‌تر ایده‌ها و اندیشه‌ها
گروه موسیقی رستاک هم بتازگی تک آهنگ‌های بی‌شماری چون "کوچه لر"، "لیلی جان"، "فاطلو"، "لیلو"و... را منتشر کرده است. فرزاد مرادی خواننده این گروه هم براین نظر است: "نگاه هر هنرمند به فعالیت در حوزه تک آهنگ و انتشار آن متفاوت است. برخی افراد تک آهنگ را با هدف دیده و شنیده شدن خود منتشر می‌کنند. اما آنچه گروه رستاک از تولید یک اثر مستقل دنبال می‌کند، به اشتراک گذاشتن هرچه سریع‌تر ایده‌ها و اندیشه‌هایی است که در زمان حال توسط گروه رستاک زندگی می‌شود."
تغییر انتقال اشکال محتوا
مجید اخشابی ازخوانندگان موسیقی پاپ نیزبهار امسال تک آهنگ زیبای "تموم میشه روزای سخت" را متناسب با حال و هوای نوروز و با هدف امیدبخشی و انگیزه بخشی به مردم منتشر کرد. او درباب موضوع مورد بحث می‌گوید: "تغییر شکل روش‌های انتقال محتواهای صوتی و تبدیل و تغییر آنها به دیتا موجب شده استفاده از حامل‌های صوتی به شکل قدیم منسوخ شود. درگذشته رسم براین بود که روی یک حلقه سی‌دی یا نوار کاست 8 یا 10 قطعه گنجانده شود اما امروزه حتی تولید آلبوم هم به شکل گذشته معنای خاصی نداشته و غالباً صورت نمی‌گیرد. قطعات عموماً به‌صورت تک ترک به‌گوش مخاطب می‌رسند و بدیهی است حتی دیگر ترتیب ترک‌ها هم موضوعیتی ندارد، این درحالی است که سال‌ها پیش هنرمندان ساعت‌ها فکر می‌کردند که انتخاب کنند بعد این آهنگ چه آهنگی قرار بگیرد یا اولین آهنگ کاست چه اثری باشد."
