ماجرای لو رفتن آهنگ‌ها و دانلودهای غیرقانونی/ رکورددار آثار لو رفته کیست؟
مدیر سایت بیپ تونز می‌گوید تا به حال جلوی انتشار غیرقانونی آلبوم همایون شجریان، آلبوم مشترک او با علیرضا قربانی و آلبوم قبلی محسن چاوشی را گرفته‌اند.
ایران آرت: از سال‌ها قبل، تقریبا از وقتی که گروه‌های موسیقی زیرزمینی در دهه ٨٠ با رشد قارچ‌گونه‌ای مواجه شدند، پدیده لو رفتن قطعات موسیقی هم باب شد. گروه‌ها و خوانندگان برای اینکه کارهایشان شنیده شود، به‌صورت خودجوش آثارشان را روی شبکه‌های مجازی قرار دادند یا تک‌‌آهنگ‌هایشان سر از بساط سی‌دی‌فروش‌ها درآورد، اما با گسترش فضای مجازی، اینستاگرام و تلگرام این ماجرا ابعاد دیگری هم پیدا کرد و گاه ترانه‌ها و قطعات یک آلبوم قبل از انتشار روی شبکه‌های مجازی قرار گرفت؛ مثل همین اتفاق که چند ماه پیش برای آلبوم محسن چاوشی رخ داد و چند روز قبل هم یقه گروه رستاک را گرفت.
به گزارش شهروند، قطعه "کوچه‌لر" آخرین اثر گروه که قرار بود در تاریخ بیست‌و‌ششم آذرماه منتشر شود، یکی، دو روز قبل از اینکه به چرخه فروش در بیپ تونز و سایر سایت‌های دانلود قانونی برسد، در شبکه مجازی منتشر شد. این اتفاق باعث شد آنها هم قطعه را برای خرید و دانلود قانونی، خیلی زود و به فاصله کمتر از یک روز به بیپ تونز بسپارند.
انگیزه انتشار قطعات پیش از انتشار رسمی
فرزاد طهرانی، مدیر سایت بیپ تونز حالا درباره اتفاقاتی که منجر به لو رفتن قطعات موسیقی می‌شود به "شهروند" می‌گوید هنگام ساخته‌شدن قطعه موسیقی افراد حاضر در استودیو درگیر این قضیه هستند، اگرچه گاهی اوقات هم خوانندگان و هنرمندان خودشان کار تنظیم، میکس و مسترینگ را انجام می‌دهند: "به هر دلیلی ممکن است افراد با انگیزه‌های مختلف قطعه‌ای را لو بدهند، اما این قضیه به تهیه‌کننده برمی‌گردد و اینکه چقدر با افرادی مطمئن کار را جلو برده است. البته برخی مواقع هم گروه‌ها و خوانندگان خودشان عمدا قطعه را لو می‌دهند تا کارشان بازتاب بیشتری داشته باشد. به هر حال، بیپ تونز خیلی درگیر این ماجرا نیست، چون ما براساس توافقی که با ناشران موسیقی داریم، عمل می‌کنیم و اگر قطعه‌ای غیر قانونی منتشر شود همه چیز بر عهده تهیه‌کننده است."
در صورت داشتن قرارداد وارد عمل می‌شویم
با وجود همه اینها، اگر قراردادی میان تهیه‌کننده و سایت بیپ تونز باشد، آنها می‌توانند با ساز و کاری که دارند قطعات را از روی اینترنت جمع‌آوری کنند اما وقتی قطعه‌ای قبل از انتشار در این سایت، از طریق سایت دانلود غیرقانونی لو برود، کاری از دست آنها هم برنمی‌آید. طهرانی هم می‌گوید: "باید توافقی داشته باشیم تا در این زمینه وارد عمل شویم."
از انتشار غیر قانونی آلبوم همایون شجریان جلوگیری کردیم
در یکی، دو سال گذشته ماجراهایی با همین سبک و سیاق برای گروه‌ها و افراد مختلف اتفاق افتاده و به پشتوانه قرارداد تهیه‌کننده با سایت‌های دانلود قانونی جلوی انتشار آنها گرفته شده است؛ سال گذشته آلبوم "ایران من" از همایون شجریان و آلبوم "ابراهیم" از محسن چاوشی؛ امسال هم آلبوم "افسانه چشم‌هایت". مدیر سایت بیپ تونز می‌گوید در هر سه مورد براساس قرار تهیه‌کننده وارد عمل شدیم: "درباره آلبوم‌های مذکور بالای چند ده سایت اینها را منتشر کرده بودند، اما جلوی سایت‌ها را گرفتیم."
از ریپورت به گوگل تا حذف اپلیکیشن کانال‌های تلگرامی
در واقع قرارداد از چند طریق به آنها اجازه می‌دهد از ابزارهای خود برای حمایت از حقوق مولف و جلوگیری از آپلودهای غیر قانونی استفاده کنند. به گفته طهرانی، آنها سایت‌های دانلود غیر قانونی را ریپورت می‌کنند تا از طریق گوگل حذف شود. "اگر در کانال آلبوم یا قطعه منتشر شده باشد برای حذف کانال با تلگرام مکاتبه می‌کنیم یا اگر اپلیکیشنی باشد از روی آپ‌استورها آن را حذف می‌کنیم به شرطی که تهیه‌کننده از ما بخواهد، اما گاهی هم تهیه‌کننده دوست دارد قطعه‌اش از طریق انتشار در این مجاری و سایت‌ها شنیده شود، بنابراین ایرادی به آن نمی‌گیرد." سال گذشته، بعد از انتشار غیر قانونی آلبوم ابراهیم چاوشی در تلگرام، سایت بیپ تونز از کانال‌ها شکایت کرد، بنابراین تلگرام برای کانال‌های دانلود غیر قانونی اخطاریه‌ای ارسال کرد و مهلتی دوازده‌ساعته به آنها داده شد تا فایل‌های موسیقی این آلبوم را حذف کنند.
رکورددار لو رفتن قطعه‌ها
لو رفتن و انتشار غیررسمی قطعات برای محسن چاوشی تازگی ندارد و همچنان هم ادامه دارد. شهریور امسال بخش‌هایی از سه قطعه قدیمی او در فضای مجازی پخش شد و با وجود تلاش برای جلوگیری از پخش آثار، دو قطعه از او در فضای مجازی منتشر شد. همچنین تکه‌های مختلف قطعه سوم که "بندباز" نام دارد در اینستاگرام پخش شد. البته بعد از این ماجرا، شایعاتی هم درباره حذف یکی از قطعات لو رفته از آلبوم به‌دلیل تنبیه هواداران مطرح شد، اما تهیه‌کننده آلبوم این مسائل را رد کرد. او از همان سال‌های نخست فعالیت در عرصه موسیقی با لو رفتن آلبوم‌هایش روبه‌رو بود؛ چه آن زمان که هنوز فعالیتش رسمی نبود و چه بعد از آن که مجوز آلبوم‌هایش را گرفت. گفته می‌شود تا به حال چهار آلبوم از او قبل از انتشار لو رفته و در کل تعداد قطعاتی که به این صورت وارد بازار شده است به ٥٠ قطعه هم می‌رسد؛ بر همین اساس او را در این زمینه رکورددار می‌دانند. جز او، خوانندگان دیگری ازجمله محسن یگانه، محمد علیزاده و دیگران با این ماجرا روبه‌رو بوده‌اند. نخستین آلبوم محمد علیزاده در اوایل دهه ٩٠ لو رفت و همین ماجرا باعث شد تا مدتی سکوت کند، اگرچه خیلی‌ها معتقدند این اتفاق به شنیده‌شدن او کمک کرد. چند قطعه از خواننده دیگری هم زمانی که شبکه اینترنت به گستردگی حالا نبود، لو رفت و مدتی بعد از آن البته آلبوم ترنج با مجوز رسمی منتشر شد.
بعد از لو رفتن قطعه چه اتفاقی برای اثر می‌افتد؟
در اغلب مواردی که یک قطعه در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود، ماکت اولیه اثر است اما در هر حال انتشار آن براساس قرارداد میان تهیه‌کننده با شرکت‌های موسیقی به لحاظ حقوقی مناسباتی دارد. طبق قراردادهای حرفه‌ای اگر اثری پیش از انتشار لو برود، خسارت آن متوجه تهیه‌کننده‌ای است که با شرکت قرارداد بسته است و قاعدتا تهیه‌کننده برای اینکه خود را از زیر بار پرداخت خسارت بیرون بیاورد، ترجیح می‌دهد قطعه را از کل آلبوم حذف کند. البته در مواردی هم مثل همین ماجرای قطعه گروه رستاک، اگر تهیه‌کننده زود وارد ماجرا شود و قطعه را از طریق سایت‌های دانلود قانونی وارد بازار کند تا حدی جلوی ضرر و زیان را گرفته است.
