محسن چاوشی مجاز یازده ساله شد/ از یه شاخه نیلوفر تا حاشیههای دستگاهی بودن صدا و آلبومهای جنجالی
محسن چاوشی در طول این سالها یکی از فعالترین و در عین حال پرحاشیهترین خوانندگان موسیقی پاپ بوده است.
ایران آرت: ابتکار نوشت: چاوشی از آن دست خوانندههایی است که یا طرفدار پروپاقرص دارد یا مخالف سرسخت. حالا دقیقا 11 سال از روزی که او به صورت رسمی وارد مارکت موسیقی پاپ کشور شد میگذرد، یازده سال پرفراز و نشیب و پرانتقاد.یازده سال پیش در چنین روزی یعنی 23 مهر سال 1387، محسن چاوشی اولین آلبوم رسمی خود را با نام "یه شاخه نیلوفر" وارد بازار کرد. البته آغاز فعالیت موسیقایی او به پیش از این تاریخ بازمیگردد.
ورود چاوشی به عرصه موسیقی از سال 83 با انتشار آلبوم "نفرین" البته به صورت غیررسمی آغاز شد. به عبارت دیگر او پیش از دریافت مجوز از وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی به مدت 5 سال به عنوان یک خواننده زیرزمینی فعالیت میکرد و پس از این مدت توانست به عنوان اولین خواننده زیرزمینی مجوز فعالیت رسمی را از آن خود کند. در طول این 5 سال، به جز "نفرین"، 4 آلبوم غیررسمی دیگر هم با عنوانهای "خودکشی ممنوع"، "لنگه کفش"، "متاسفم" و "سنتوری" را هم پخش کرده بود. البته ماجرای "سنتوری" کمی متفاوت بود. آلبوم "سنتوری" مربوط میشد به فیلم "سنتوری" که در سال 86 آماده اکران بود اما با به دلیل مشکلات ممیزی توقیف شد و نسخه قاچاقش در خیابانها دست به دست میشد. "سنتوری" و همین عوامل باعث شد صدای محسن چاوشی در این فیلم به شهرت و شناختهتر شدنش کمک کند.
چاوشی در طول این سالها اما یکی از فعالترین و در عین حال پرحاشیهترین خوانندگان موسیقی پاپ بود. به جز تیتراژهای مختلفی که او برای برنامههای تلویزیونی خوانده که قطعات سریال "شهرزاد" خصوصا قطعه "کجایی؟" سرآمد آنها است، 9 آلبوم رسمی، 5 آلبوم گروهی و یک آلبوم غیررسمی را منتشر کرده است و آلبوم دیگری هم در راه دارد که قرار است آبان ماه در اختیار علاقهمندانش قرار بگیرد.
صدای چاوشی واقعی است؟
یکی دیگر از انتقادات همیشگی که در مورد چاوشی شنیده میشود، برگزار نکردن کنسرت توسط او است. او در طول 11 سال فعالیت رسمی خود هرگز کنسرتی برگزار نکرده است. به همین دلیل عدهای او را به استفاده از ابزارالات موسیقی برای جلوه دادن به صدایش متهم میکنند و میگویند او نمیتواند اجرای زنده داشته باشد، اما او در سال ۹۵ با انتشار ویدئویی نشان داد صدای او در آهنگهایش واقعی و بدون هیچ ابزاری بوده است.
خط و نشانهایی برای انتشار "ابراهیم"
یکی از حاشیههایی که درباره برخی آلبومهایش ایجاد شده بود، ریتمیک خواندن آثار شاعران کهن ایرانی بود، که با برخی انتقادها خصوصا در شبکههای اجتماعی روبهرو شد. اما "ابراهیم" که شاید لقب پرحاشیهترین آلبوم این خواننده پاپ را بر دوش میکشد، بیشترین جنجال را به پا کرد. از بهار 97 خبر انتشار آلبوم تازهای از چاوشی از گوشه و کنار شنیده میشد همه چیز به آرامی پیش میرفت تا اینکه در مردادماه، در اینستاگرامش نوشت: "در ابتدای فعالیتم بعد از شش سال تلاش برای دریافت مجوز و فعالیت به صورت رسمی در چارچوب معین همیشه تلاش کردهام در اصول و قوانین حالا یا موافق یا بعضا مخالف سلایق شخصیام جهت احترام قدم بردارم اما حالا ...نظر به پیگیریهای مکرر تهیهکننده و مدیر اجرایی آلبوم "ابراهیم" تا این لحظه موفق به دریافت مجوز از وزارت محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی نشدیم. با توجه به وقفه طولانی مدت و احترام به مخاطبینم و جهت دلگرمی این روزهای سخت به اتفاق تهیهکننده تصمیم به انتشار آلبوم در مردادماه گرفتیم. بدیهی است که تا تاریخ ۲۰ مردادماه مثل ۹ ماه پیش منتظر میمانیم در غیر این صورت با احترام تقدیم خواهد شد. آلبوم دارای کپیرایت بینالمللی است و قوانین حق و حقوق مولفین و مصنفین رعایت خواهد شد". این پست تهدیدآمیز چاوشی آغاز یک جنجال بزرگ بود. او 20 مردادماه، بخشی یک دقیقهای از همین آلبوم را در اینستاگرامش به اشتراک گذاشت، حرکتی که قاطعیت او را در تصمیمش نشان میداد.
در همان روزها ابوالفضل صادقینژاد، مدیر شورای ارزشیابی و نظارت دفتر موسیقی وزارت ارشاد در گفتوگویی از اصلاحیه خوردن 5 قطعه از هفت قطعه این اثر خبر داد و گفت: "تاکنون هیچ اقدامی برای اصلاحیه موارد یاد شده انجام نگرفته؛ بنابراین اگر ۹۰ ماه هم این موضوع از سوی موسسه تولیدکننده آلبوم راکد بماند، دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مجوزی به این آلبوم نمیدهد".
علی ترابی، مدیرکل وقت دفتر موسیقی وزارت ارشاد نیز دراینباره گفته بود: "این موارد از همان تاریخ و از طریق سامانه درخواست مجوز، به شرکت ارائهدهنده اعلام شده و متاسفانه کوچکترین پاسخی به همراه نداشته است. چند وقت پیش که برای نخستین بار، متوجه اعتراض محسن چاوشی در فضای مجازی شدم، شخصاً خواستم ترانهها را بررسی کنم تا ببینم چه کمکی میتوانم انجام دهم. متاسفانه ترانهها به لحاظ محتوایی مواردی دارند که به هیچ عنوان در چارچوب مقررات جاری دفتر موسیقی قابل تصویب نیستند و شک نکنید که تصویب چنین آثاری، تنها هیزم به آتش کسانی ریختن است که هیچ هدفی جز بدنام کردن موسیقی و موزیسینها و ممانعت از فعالیت آنها ندارند و بر مبنای تجربه بیش از یک دهه مسئولیت خود در این عرصه، با اطمینان میگویم که موجب ورود و برخورد نهادهای دیگر در موضوع میشود".
از سوی دیگر تهیهکننده این آلبوم با اشاره با اشاره به این موضوع که مجوز چاپ تمامی اشعار این آلبوم پیش از این از سوی ارشاد (معاونت فرهنگی در قالب کتاب) صادر شده است، گفت: "بنابراین چه دلیلی دارد شعرهایی که یک بار مجوز گرفته بار دیگر اصلاح شود؟ اصرار ما این است که آلبوم "ابراهیم" با مجوز دفتر موسیقی و بدون اصلاحیه منتشر شود".
همین روزها بود که چاوشی با انتشار پستی دیگر در اینستاگرامش شایعه خداحافظی او با ایران را پررنگ کرد. با همه این حاشیهها سرانجام این آلبوم توانست در شهریورماه با دریافت مجوز منتشر شود، اما همان روز چاوشی با انتشار دو قطعه در کانال تلگرامیاش که از آلبوم به دلیل ندادن مجوز کنار گذاشته شده بودند، این آلبوم را بیش از پیش در صدر اخبار قرار دهد. با همه این حواشی "ابراهیم" توانست یکی از موفقترین آلبومهای این خواننده باشد. تا آنجا که توانست رتبه اول پرفروشترین آلبوم دیجیتال سال ۹۷ را به خود اختصاص دهد.
"قمارباز" هم به سرنوشت "ابراهیم" دچار میشود؟
حالا آخرین آلبوم او که هنوز در صف دریافت مجوز است، بار دیگر حاشیهساز شده. بنا بر برخی اخبار پس از درگیری لفظی در جلسه مسئولان دفتر موسیقی با صاحبان اثر آلبوم جدید چاوشی یعنی "قمارباز"، محمد اللهیاری مدیر دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره این آلبوم گفته است: "به هرحال شورای شعر و ترانه ملاحظاتی دارد که کلی است. تصمیمات اتخاذ شده به دست اعضا نیز بر اساس آن موارد اتخاذ میشود."
اللهیاری درباره ایرادی که به این آلبوم گرفته شد، نیز گفت: "صحبت بر سر این موضوع بود که اگر قرار باشد یک یا دو بیت یا یک واژه از شعر مورد نظر خوانده نشود، ممکن است شعر ناقص شود و آسیب ببیند. همچنین ممکن است بیتی موقوفالمعانی باشد؛ یعنی نبودش معنی کلی ابیات بعدی و به طور کلی شعر را تحت تاثیر قرار دهد. بنابراین رای شورای شعر این بود که بهتر است، جای آن شعر، اثر دیگری از مولوی جایگزین شود. ذرهای بغض و ناراحتی نسبت به خواننده و شعر و اثر وجود ندارد. موضوع ناراحتکننده این است که افرادی به جز عوامل تولید و تهیه آلبوم و خارج از ارشاد فضاسازیهای رسانهای میکنند و با نشر پستها و مطالب نادرست اخبار را به گونهای دیگر به گوش مخاطبان میرسانند. مثلا گفته بودند از عوامل تولید خواسته شده کلمه مشخصی را از شعر حذف کنند! آن هم از اثری متعلق به شاعری کلاسیک! مطمئنا هیچ شورایی، تحت هیچ شرایطی همچین کاری نمیکند و چنین رای صادر نمیکند و به این سمت و سو نمیرود که فلان کلمه از شعر حذف شود. در نهایت این پیشنهاد مطرح میشود که شعری دیگر جایگزین اثر مورد نظر شود، که این اتفاق افتاد. ما حتی به این فکر کردیم که چند بیت از اثر خوانده نشود، اما در مقطعی بهتر دیدیم که شعری دیگر جایگزین شود تا از آسیبهای احتمالی جلوگیری شود".
اما با هادی حسینی، تهیهکننده آلبوم "قمارباز" از این موضوع اظهار بیاطلاعی کرد و گفت: "هنوز به ما چیزی اعلام نکردهاند". او در جای دیگری هم گفته بود: "ماجرا این است که خیلی به ماهیت شعر کاری ندارند و فقط به بعضی لغات حساسیت دارند. ماهیت شعر هر چه میخواهد باشد. مثلا درباره همین شعر استدلال ما این بود که ماهیت شعر معنوی است اما گفتند یک کلمه باید حذف شود و حرفشان هم این بود که ما که نمیتوانیم شعر مولانا را تغییر بدهیم اگر شعر دیگری بود میشد گفت همین یک کلمه حذف شود اما درباره این شعر، این یک سطر باید حذف شود تا مجوز بگیرد".
با این همه باید دید آیا این بار چاوشی از موضع خود کوتاه میآید و این قطعه را از آلبومش حذف میکند یا دوباره دست به حرکتی تازه، مشابه آنچه درباره "ابراهیم" دیدیم، میزند.