هیچ‌کس، زدبازی، ساسی مانکن و امیر تتلو/ آرمیتا نه پارمیدا

ایران آرت : مهرداد طبرسی در همشهری نوشته است: محصولات دوره موسیقی زیرزمینی خوانندگانی هستند که حالا بیشترشان مجاز محسوب می‌شوند؛ محسن چاوشی،  محسن یگانه،  رضا صادقی،  مرتضی پاشایی و...

اما رپرها (خوانندگان رپ) محصول موج دوم موسیقی زیرزمینی هستند. خوانندگان جوانی که از سال‌های دهه 80 تلاش کردند تا موسیقی رپ فارسی خلق کنند. خوانندگانی که کم‌سن و سال بودند و دانش و تجربه موسیقایی اندکی داشتند اما مخاطبان‌شان را نیز در میان نوجوان‌ها و جوان‌هایی می‌جستند که لزوماً‌ درک چندانی از دانش موسیقی نداشتند. خوانندگان رپ ابتدا مخاطب خود را در میان نسل سوم و چهارم یافتند اما کم‌کم نسل‌های دیگر وادار شدند که به آهنگ‌هایشان گوش کنند.

اما از میان انبوه خوانندگانی که در دهه 80 با موسیقی رپ آزمون و خطا کردند عموم مخاطبان چند نفر را بیشتر نمی‌شناسند: هیچ‌کس،  زدبازی،  ساسی مانکن و  امیر تتلو.

در این میان ساسی مانکن از معدود خوانندگانی است که توانسته خودش را از آن دوره تا به امروز بکشاند. بخش زیادی از انرژی خوانندگان رپ در دوره نخست به آزمون و خطا گذشت. تلاش برای استفاده از واژه‌های زبان مخفی و ضبط و پخش موسیقی رپ و یافتن مخاطب به اضافه کل‌کل‌های بیهوده‌ای بر سر اینکه چهره رپ ایرانی کیست.

آهنگ «کینگ آو رپ» ساسی‌مانکن محصول آن دوره است. اما ساسی‌مانکنی که ما می‌شناسیم از طریق آهنگ‌هایی است که در واقع محصول دوره دوم خوانندگی اوست. در این دوره او تلاش کرد که موسیقی عمومی‌تری عرضه کند تا مخاطبان، موسیقی‌هایش را بشنوند. در عین حال از فضای اغلب تیره و تار موسیقی رپ در آن سال‌ها فاصله گرفت و موسیقی شادتری ارائه کرد.

درباره دلایل اقبال به ساسی‌مانکن از منظرهای بسیاری می‌توان سخن گفت. از منظر زیباشناسی موسیقایی یا از این منظر کلیشه‌ای که صدای نسل جوان در موسیقی است یا خط قرمزهایی که در موسیقی و شعر شکسته است و...

اما آنچه ساسی‌مانکن را متمایز می‌کند فقط اینها نیست. نمی‌شود درباره ساسی‌مانکن حرف زد و از تسلط او بر زبان مخفی و اصطلاحات عامیانه و تلاش برای استخدام آنها در شعر سخن نگفت. خلاقیت‌های او در قافیه‌سازی یکی از دلایل اصلی اقبال به آهنگ‌های اوست. قافیه‌سازی‌هایی که لزوماً از دانش ادبی نمی‌آید و به‌نظر می‌رسد که غریزی باشد اما نمی‌توان خلاقیت‌هایش را انکار کرد.

استفاده از قافیه‌های شنیداری و کلمه‌هایی که از نظر آوایی نزدیک به هم به‌نظر می‌رسند براساس اصول قافیه و عروض درست نیستند اما ظاهراً‌ در موسیقی رپ مجاز شده‌اند. ساسی‌مانکن از این قافیه‌ها نیز بسیار بهره برده است. اوست که می‌تواند «کاپشن» را با «کمری فول‌آپشن» هم‌قافیه کند یا «دوشِت» (به معنای شانه‌های تو) را با «کوشِت» (به معنای تو کجایی) در دو سطر پشت هم بیاورد. اوست که می‌تواند «نایسه» را با «عمراً سر کوچه وایسه»،  «آسه‌آسه» را در سه سطر هم قافیه کند و... بسیاری دیگر از خلاقیت‌های زبانی او که از آهنگ‌های نخست تا به امروز ادامه پیدا کرده‌اند.