سیروان خسروی و آنپلاگد؛ راهی که فرهاد مهرداد و رضا صادقی رفتند اما نشد
کنسرت آنپلاگد و راه افتادن جریان عمیق آن در آینده می‌تواند مخاطبان امروز و هنرمندان نسل فعلی و آینده موسیقی را دوباره به موسیقی دلنواز آکوستیک علاقه‌مند کند.
ایران آرت : مینا آتشی : سیروان خسروی از معدود خواننده‌های کشورمان است که برای دیده و شنیده شدن موسیقی خود دست به تجربه‌های متفاوت می‌زند.
او تا کنون چهار پنج موزیک ویدئوی رسمی با حضور خودش منتشر کرده و در کنسرت‌هایش به جلوه‌های بصری اهمیت ویژه‌ای می‌دهد.
این خواننده که در دهه 80 از پیشگامان اجرای موسیقی الکترونیک در ایران بود و همچنان هم در این زمینه جزو بهترین تنظیم‌کننده‌های کشور است، سال گذشته اولین کنسرت آنپلاگد موسیقی پاپ در ایران را برگزار کرد و امسال نسخه تصویری آن را به انتشار رساند تا در این زمینه در ایران جریان‌ساز شود و باعث شود که پس از او چند موزیسین دیگر این نوع کنسرت که در سطح دنیا رواج دارد را با کیفیت‌های مختلف در شهر تهران انجام دهند.
درباره یک کنسرت آنپلاگد نقطه‌نظرات متفاوتی وجود دارد و موزیسین‌های مختلفی هر کدام به تعبیر خود از آن تعریفی دارند. در تعریف‌های مختلف کنسرت آنپلاگد، معمولاً واژه آکوستیک به طور مشترک در همه وجود دارد؛ واژه‌ای که ضد مصنوعیت است و از طبیعت برمی‌آید. این طبیعی بودن از عدم اتصال ادوات موسیقی به برق حاصل می‌شود که همین ویژگی، طبیعتاً سازهایی چون گیتار الکتریک که یک ساز برقی است از دور اجرای یک موسیقی آکوستیک خارج می‌کند.
در این‌جاست که هنرمند می‌تواند برای نواختن نت‌های گیتار الکتریک، از گیتار آکوستیک استفاده کند. کیبورد هم همچین حالتی دارد و این ضرورت را ایجاد می‌کند که در موسیقی آنپلاگد، ساز پیانو جایگزین آن شود. اجرای موسیقی آنپلاگد کار خطیر و به غایت دشواری است. طبیعتاً خیلی‌ها دل‌شان می‌خواهد که موسیقی‌شان تماماً صدای طبیعی ایجاد کند ولی این اتفاق به سادگی نمی‌افتد. یک اجرای آنپلاگد زمانی سخت‌تر می‌شود که بدانید موزیسین‌ها دیگر ملزم به استفاده از لپ‌تاپ نیز نیستند. اتفاقی که موسیقی را خلوت کرده و از شلوغی صداهای آماده غیر زنده خلاص می‌کند. در این صورت کوچک‌ترین ضعف گروه اجرایی به خصوص خواننده آن گروه نمایان می‌شود و همین نکته است که خیلی از موزیسین‌ها را از یک اجرای آکوستیک دورتر می‌کند.
اولین کنسرت آنپلاگد در ایران را شهریور سال گذشته سیروان خسروی در مجموعه فرهنگی برج آزادی به نام خود ثبت کرد.
البته سال‌ها پیش فرهاد مهراد یک کنسرت موسیقی پاپ همراه با ساز پیانو اجرا کرد که خود آن کنسرت و فیلم‌هایی که از آن موجود است، برای مخاطبان موسیقی نوستالژیک و آشناست ولی اتفاقی که در کنسرت سیروان خسروی رخ داد، برای موسیقی ایران اتفاق عجیب و متفاوتی‌ست چرا که مخاطب موسیقی در این کنسرت با دو گروه نوازندگان پر تعداد پاپ و کلاسیک روبه‌روست و تعداد نوازندگانی که به طور آکوستیک می‌نوازند، تعداد محدودی نیست.
رضا صادقی هم چند سال پیش یک آلبوم موسیقی آنپلاگد جمع‌آوری کرد و عنوان آنپلاگد را روی آن گذاشت تا از همان‌جا تعریف آنپلاگد برای مخاطب موسیقی سوال شود. اما آلبوم صادقی یک اثر موفق نبود و آکوستیک بودن سازهای آن هم به چشم مخاطب نیامد. بنابراین کنسرت آنپلاگد عموماً زمانی در ایران جا افتاد که در آذرماه امسال مجموعه صوتی و تصویری کنسرت 28 شهریور 94 خسروی منتشر شد.
کنسرت‌های سیروان خسروی در تهران مثل کنسرت‌های هر خواننده پاپ دیگری معمولاً در سالن میلاد نمایشگاه بین‌المللی برگزار می‌شود که ظرفیتی چند صد نفری دارد. با این وجود، سیروان خسروی برای تست اولین کنسرت آکوستیک خود، سالن برج آزادی را انتخاب کرد که به مراتب سال کوچک‌تری از سالن میلاد است. این انتخاب به نوعی هم به دلیل خواست برند برگزارکننده کنسرت بوده و هم به خاطر کوچک بودن سالن و نزدیکی گروه نوازندگان به تماشاگران. سالن برج آزادی حدوداً 300 صندلی دارد و مخاطب حتی اگر در دورترین نقطه سالن هم قرار بگیرد، تسلطش به تصویر و صدا را از دست نمی‌دهد. از این حیث مجموعه فرهنگی برج آزادی سالن خوبی برای برگزاری اولین کنسرت آنپلاگد پاپ بود که سعی شد با اضافه کردن چند صندلی در سمت چپ و راست استیج، به تعداد تماشاگران آن افزوده شود. ایرادی که سالن برج آزادی برای برگزاری کنسرتی با حضور نوازندگان زیاد دارد، ایراد کوچک بودن استیج است که در این کنسرت با چینش صحیح نوازندگان پاپ و سازهای زهی کمتر به چشم آمد.
اجرای آکوستیک سیروان خسروی، متفاوت‌ترین فعالیت در کارنامه هنری این موزیسین است چرا که آن اجرا هیچ قرابتی با اجراهای دیگر این خواننده ندارد. خسروی یک تنظیم‌کننده الکترونیک است که سمپل، VST و سازهای برقی چون گیتار الکتریک در تنظیم آثار او نقش به سزایی دارند، اما در کنسرت آنپلاگد دیگر قرار نبود هیچ کدام از این امکانات همراه با او به روی صحنه آورده شود.
سیروان در این آزمون سخت باید نشان می‌داد که کیفیت خوب کارش صرفاً به خاطر موسیقی الکترونیک نیست و توانایی خواندن روی سازهای آکوستیک را هم دارد. او برای این مهم سعی کرد از کاوه یغمایی که روزی نزد او موسیقی را فرا گرفته بود نیز کمک بگیرد که کاوه یغمایی موسیقی ارکستر زهی را تنظیم کرد. در این بین پدرام فریوسفی از نوازندگان برجسته ویولن به عنوان کنسرت مایستر به یغمایی کمک شایانی کرد. میثم مروستی دیگر نوازنده نامدار ویولن و ویولا نیز در این کنسرت در ارکستر زهی تحت رهبری کاوه یغمایی حضور داشت و بر وزن نوازندگی ارکستر زهی افزود.
کنسرت آنپلاگد سیروان خسروی شامل 7 قطعه است که آذرماه امسال نسخه صوتی و تصویری آن به بازار آمد. این اثر با یک کیفیت بسیار خوب صدابرداری، تصویربرداری و تدوین شده و جلوه‌های بصری و میدانی آن نیز جالب توجه به نظر می‌رسد. البته به تعداد قطعات این کنسرت یک نقد کلی وارد است چراکه کنسرت آنپلاگد می‌توانست چند اثر دیگر سیروان که قابلیت آکوستیک نواختن دارند را نیز در بر بگیرد. به هر حال این مجموعه با 7 قطعه‌ای که در کنسرت خوانده شد به دست مخاطبان موسیقی رسید. از این 7 قطعه، سه‌تای‌شان به همراهی ارکستر زهی تنظیم شدند که تجربه متفاوت و بسیار جالبی برای سیروان خسروی بودند. این خواننده در قطعاتش کمتر از ویولن، ویولا، ویولنسل و کنترباس استفاده کرده که همین نکته کنسرت او را جذاب می‌کرد. "یه روزی میای"، "عاشقتم" و "بازم بتاب" قطعاتی هستند که همراه با ارکستر زهی نواخته شدند. البته در این قطعات از سازهای پاپ هم استفاده شده ولی نقش اصلی تنظیم را سازهای زهی ایفا می‌کنند. 4 قطعه دیگر این کنسرت با نام‌های "نه نرو"، "تو خیال کردی بری"، "کجایی تو" و "خیال تو" قطعاتی هستند که صرفاً با حضور نوازندگان پاپ اجرا شده است.
قطعاتی که در کنسرت آکوستیک سیروان خسروی اجرا شدند، آثاری بودند که سیروان آن‌ها را پیشتر با تنظیمی الکترونیک به عنوان تک آهنگ منتشر کرده بود. از این لحاظ می‌توان موسیقی آکوستیک و الکترونیک سیروان خسروی را با یکدیگر مقایسه کرد. تنظیم قطعات در آلبوم آنپلاگد نسبت به نسخه ارجینال آن قطعات کاملاً تغییر کرده است. در این آلبوم تک‌نوازی و هم‌نوازی‌های دلنشین سازهای آکوستیک جایگزین اورتورهای موسیقی الکترونیک شده است. تک‌نوازی ساکسیفون و همنوازی آن با گیتار در قطعه "کجایی تو" یا تک‌نوازی گیتار آکوستیک در اثر "دوست دارم زندگی رو"، تنظیم این قطعات را از نسخه استودیویی آن‌ها دلنوازتر کرده است. در مقایسه تنظیم‌های ارکستر زهی با ارکستر پاپ هم شاید بتوان گفت که سیروان با موسیقی پاپ موفق‌تر است و صدای او روی سازهایی چون گیتار و پیانو بهتر از سازهایی چون ویولن و ویولا می‌نشیند. با این وجود استفاده از سازهای زهی در کنسرت سیروان را هم به عنوان یک تجربه جدید می‌توان به فال نیک گرفت.
سیروان خسروی اصالتاً یک خواننده شش دانگ نیست ولی امروز نسبت به گذشته در این زمینه پیشرفت کرده است. او موسیقی خود را با نوازندگی کیبورد شروع کرد و با گیتار الکتریک ادامه داد. در ادامه وارد حرفه آهنگسازی و تنظیم شد و به یکی از بهترین تنظیم‌کننده‌های برتر موسیقی پاپ و الکترونیک مبدل گردید، اما در کنار این فعالیت‌ها، خوانندگی را هم از سال 84 آغاز کرد. گویا امروز خوانندگی برای سیروان بیش از هر حرفه دیگری در موسیقی جدی است و او دارد روی خروجی صدایش تمرین می‌کند. سیروان اخیراً نسبت به چند سال قبل به مراتب بهتر می‌خواند. این واقعیت را در اجرای آنپلاگد او می‌توان به خوبی درک کرد که او در فضای خلوت نوازندگی‌ها چقدر مسلط می‌خواند و ضعفی در کارش دیده نمی‌شود.
سیروان در ادامه فعالیت‌هایش می‌تواند باز هم فضاهایی چون کنسرت آکوستیک خودش را امتحان کند. از طرفی، خوانندگان دیگر موسیقی پاپ نیز می‌توانند با ایمان به خلق یک فضای آکوستیک جالب، تجربه موفق سیروان را تکرار کنند و کنسرت‌هایی در زمینه موسیقی آکوستیک اجرا کنند، چرا که این روزها موسیقی الکترونیک نبض بازار را به دست گرفته و بلای جان ساز و نوازندگی شده است. موسیقی پاپ در کشورمان به حرکت‌های این‌چنینی احتیاج دارد تا جوانانی که تازه می‌خواهند وارد حرفه موسیقی شوند، با اطمینان از موفقیت موسیقی آکوستیک، صرفاً وارد حیطه موسیقی الکترونیک نشوند. البته موسیقی الکترونیک هم جایگاه و طرفداران خودش را دارد و صحبت از برچیدن آن نیست، بلکه باید این دو به موازات یکدیگر حرکت کنند؛ اتفاقی که در این سال‌ها رخ نداده و موسیقی الکترونیک مخصوصاً برای جوان‌ترهای موسیقی پاپ در اولویت قرار گرفته و اگر شدت این اتفاق بیشتر شود، ساز که روح و جان موسیقی است در حاشیه قرار می‌گیرد. بنابراین کنسرت آنپلاگد و راه افتادن جریان عمیق آن در آینده می‌تواند مخاطبان امروز و هنرمندان نسل فعلی و آینده موسیقی را دوباره به موسیقی دلنواز آکوستیک علاقه‌مند کند. از این رو تلاش سیروان خسروی برای برگزاری اولین کنسرت آنپلاگد در ایران ستودنی است و آلبوم آنپلاگد او را می‌توان در زمره بهترین آلبوم‌های سال جاری موسیقی پاپ قرار داد.
