گفت‌وگویی مفصل با امید حاجیلی؛ نوازنده موسیقی کلاسیک که پاپ‌خوان شد
شاید کمتر کسی بداند کسی که شادترین کنسرت‌های حال حاضر موسیقی پاپ را برگزار می‌کند، سابقه تدریس موسیقی در دانشگاه و نوازندگی در ارکستر سمفونیک را دارد. اما «امید حاجیلی» ثابت کرده که می‌توان هم سواد غنی موسیقایی داشت و هم کارهایی ساخت که مخاطب عام را جذب کند.
ایران‌آرت: شاید کمتر کسی بداند کسی که شادترین کنسرت‌های حال حاضر موسیقی پاپ را برگزار می‌کند، سابقه تدریس موسیقی در دانشگاه و نوازندگی در ارکستر سمفونیک را دارد. اما «امید حاجیلی» ثابت کرده که می‌توان هم سواد غنی موسیقایی داشت و هم کارهایی ساخت که مخاطب عام را جذب کند تا کنسرت‌هایت جزء موفق‌ترین اجراهای موسیقی کشور باشد. با این موزیسین باسابقه به بهانه انتشار آلبوم جدید و استقبال از اجراهایش گپ زدیم.
- * فاصله زمانی بین انتشار دو آلبوم تو حدود هشت سال شد و این زمان زیادی است. دلیل این فاصله زیاد چه بود؟
حدود ۷ سال طول کشید تا آلبوم اول من که در فضای موسیقی لاتین کار شده بود مجوز انتشار گرفت و در نهایت آذرماه سال ۸۷ توسط شرکت ایران‌گام منتشر شد. بعد از آن من درگیر نوازندگی، آهنگسازی و تنظیم برای خوانندگان مختلف شدم و مدتی هم رهبر ارکستر رضا صادقی بودم و در واقع وقت آزاد چندانی نداشتم. اما از یک جایی به بعد تصمیم گرفتم بیشتر روی کارهای خودم تمرکز کنم. اقدام به انتشار تک‌آهنگ کردم و کمی هم سبکم را تغییر دادم. من موسیقی انرژیک و ریتمیک را دوست داشتم و به همین دلیل در فضای موسیقی لاتین کار کرده بودم. این تغییر سبک، در واقع تلفیق آن موسیقی‌های انرژیک با موسیقی‌های محلی بود. اولین آهنگی که با آن سبک منتشر کردم «بوم بوم» بود که ریتم شش و هشت افغانی و ملودی لاتین داشت. بعد از این آهنگ، فضای تک‌آهنگ‌های من به همان سمت رفت و بازخوردهایی که می‌گرفتم من را برای ادامه این مسیر مصمم کرد. بعد از چند وقت حس کردم آثار من با بقیه آثاری که منتشر می‌شوند متفاوت است و همین تفاوت باعث شنیده شدن می‌شود و از طرف دیگر این شنیده شدن باعث شد که کنسرت‌هایم هم با استقبال روبرو شود.
- * و موفقیت تک‌آهنگ‌هایت باعث شد به جای انتشار آلبوم، آن‌ها را به همان صورت منتشر کنی.
من با انتشار آلبوم زیاد موافق نیستم چون به نظرم به خوبی شنیده نمی‌شود. وقتی تعداد کارها زیاد باشد، شاید مخاطب این حوصله را نداشته باشد که وقت بگذارد و همه را گوش کند و تمرکز روی آهنگ‌ها کم می‌شود. اما تک‌آهنگ به خوبی شنیده می‌شود. فکر می‌کنم اگر قطعات همین آلبومم را با فاصله زمانی مثلاً یک ماهه به صورت تک‌آهنگ منتشر می‌کردم و هر کدامشان به صورت مستقل و با یک کاور مجزا منتشر می‌شد، خیلی بهتر شنیده می‌شدند. اما به هر حال نمی‌شود خواننده رسمی آلبوم منتشر نکند. به همین دلیل استارت تولید آلبوم «حاجیلیتو» را زدم و تمام تلاشم را کردم که شنونده‌ها کار را دوست داشته باشند و خدا را شکر از نتیجه راضی هستم.
- * با این اوصاف نباید به این زودی منتظر انتشار آلبوم سوم تو باشیم؟
قطعاً آلبوم دیگری هم در رزومه من قرار خواهد گرفت اما سعی می‌کنم که به شکل متفاوتی باشد. اگر قرار باشد آلبومی منتشر کنم، ایده متفاوتی در ذهنم هست که احتمالاً بر اساس آن این کار را خواهم کرد.
- * تو از فضای موسیقی لاتین، به این فضای تلفیقیِ فولکلور رسیدی. آیا قرار است باز هم تغییر این‌چنینی در فضای کاری‌ات صورت بگیرد؟
من علاوه بر اینکه خواننده هستم، آهنگسازی، تنظیم و نوازندگی قطعاتم را هم انجام می‌دهم و گاهی ترانه‌سرایی هم می‌کنم و در واقع نقش پررنگی در تولید آثارم دارم. به همین دلیل بر اساس حس و حالم، آهنگ‌هایم هم تغییر خواهند کرد و در واقع تغییر حالم روی موسیقی من هم اثر می‌گذارد. همان‌طور که از سال ۸۰ موسیقی لاتین که دوستش داشتم را کار کردم -که نتیجه‌اش شد آلبوم «آلگرو» که در سال ۸۷ به بازار آمد- و بعدش آن فضا به مرور تغییر کرد، ممکن است به مرور زمان این سبک فعلی هم تغییر کند. من همیشه به دنبال موسیقی‌ای بودم که دوستش داشتم، اما سعی کردم به صورت متفاوتی آن را اجرا کنم. شاید اگر کار آهنگسازی و تنظیم آثارم را شخص دیگری انجام می‌داد، هیچ‌وقت این تغییر سبک‌ها صورت نمی‌گرفت. در حال حاضر از این فضای کاری راضی هستم اما ممکن است در آینده فضای دیگری را تجربه کنم.
- * به نظرت چرا اخیراً استقبال از کنسرت‌ها کمتر شده است؟
به نظر من کنسرت‌ها اشباع شده‌اند. با توجه به قیمت بلیت‌ها در تهران، قشری که به کنسرت می‌روند مشخص هستند و با توجه به اینکه شرایط برگزاری کنسرت برای هر شب مهیا است و تعداد خوانندگانی که کنسرت اجرا می‌کنند هم زیاد شده، طبیعتاً تعداد تماشاگران کم می‌شود؛ چراکه حق انتخاب به وجود آمده است. در سال‌های قبل تعداد خواننده‌های پاپ کم بود. در نتیجه انتخاب‌های کمتری برای مخاطبین وجود داشت و کنسرت برای مردم از جذابیت بالاتری برخوردار بود. گاهی پیش می‌آمد که خواننده‌ای ۱۰ شب اجرا داشت. اما امروز سطح توقع مردم بالا رفته و در مقابل، کیفیت کنسرت‌ها پایین آمده است.
- * بالا رفتن تعداد اجراها باعث پایین آمدن کیفیتشان است؟
نه، به نظرم ربطی به تعداد ندارد. بلکه کیفیت اجرای برخی خواننده‌ها پایین است و با هر اجرا به جای اینکه به مخاطبینشان اضافه شود، از آن کم می‌شود. اگر کنسرت‌های امید حاجیلی طوری باشد که مردم ناراضی از سالن خارج شوند یا به هر دلیلی از اجرا خوششان نیاید، مطمئن باشید از مخاطبین او کم خواهد شد. چراکه هر مخاطب به دوستان و آشنایان خود توصیه می‌کند که به کنسرت فلانی نروید یا بالعکس. همین مسئله به مرور باعث کاهش یا افزایش مخاطب خواهد شد.
- * چطور در این شرایط کنسرت‌های تو با استقبال مواجه شده؟
مهم‌ترین نکته‌ی کنسرت‌های من این است که انرژی در کنسرت موج می‌زند و تماشاگران می‌آیند که هم انرژی بگیرند و هم انرژی بدهند. شاید خیلی از افرادی که به کنسرت من می‌آیند، طرفدار دو آتشه‌ی من نباشند و به توصیه دیگران به کنسرت می‌آیند. این برای من بسیار مهم است چون لابد کنسرت من نکته مثبتی دارد که آن آقا یا خانمی که سنش هم بالا است و مخاطب من نیست، به تماشای اجرایم می‌نشیند. این شاد بودن و انرژی، ویژگی مثبت کنسرت‌هایم است که خیلی به من کمک کرده است. من اعتقادم این است در شرایطی که مردم به راحتی پول در نمی‌آوردند و با وجود این قیمت‌هایی که برای بلیت وجود دارد، وقتی کنسرت‌های ما چند روز پیش از برگزاری سولداوت می‌شود، باید تمام تلاشمان را بکنیم که تا آخرین ریالی که از مخاطب گرفته می‌شود حلال باشد. روی استیج کم نمی‌گذاریم تا به همه خوش بگذرد.
- * ارکستر تو در مقایسه با بقیه ارکسترهای پاپ، پرتعدادتر است. این باعث می‌شود تو بهره مالی کمتری از کنسرت‌ها ببری و از طرفی مدیریت گروه هم سخت‌تر می‌شود. چطور این مسئله را مدیریت می‌کنی؟
بله چون خودم رهبر ارکستر هستم، این کار بسیار سخت‌تر است و فشار را روی من که خواننده هستم بیشتر می‌کند. اگر صرفاً خواننده بودم این فشارها کمتر می‌شد. اما به هر حال آهنگ‌های من می‌طلبد که نوازندگان مختلفی در ارکستر حضور داشته باشند و اصلاً نه می‌توانم با نوازندگان کمتر اجرا کنم و نه دوست دارم چنین کاری کنم. من از آغاز این مسئله را دوست داشتم. از طرفی این مسئله به چشم مخاطب هم می‌آید و این آمدن و رفتن نوازندگان مختلف هم جذابیت به وجود می‌آورد و هم فضای کاری را متنوع می‌کند و از یکنواختی جلوگیری می‌کند. به نظرم این حس به مخاطب القا می‌شود که برایش ارزش قائل شده‌ایم. شاید پول کمتری برایم بماند، اما در عوض در درازمدت رضایت مردم بیشتر می‌شود و در نتیجه تعداد کنسرت‌هایم بیشتر خواهد شد.
- * هم‌چنان در دانشگاه تدریس می‌کنی؟
بله هنوز هم تدریس می‌کنم. هرچند به خاطر درگیری‌هایی که دارم، خیلی کمرنگ شده است.
- * دانشجوهایت در مورد نوع موسیقی‌ات چه نظری دارند؟ برایشان باعث تعجب نیست؟!
ببین مهم‌ترین بخش قضیه این است که من سعی می‌کنم کارم را از نظر فنی و موسیقایی به بهترین شکل ممکن انجام دهم. اینکه در چه فضا و سبکی کار کنیم مهم نیست، مهم این است که چه توانایی در انجام آن کار وجود دارد. هر کسی یک نوع موسیقی دوست دارد و این مسئله سلیقه‌ای است. طبیعتاً ممکن است موسیقی من مطابق سلیقه‌ی عده‌ای نباشد، اما این به معنای این نیست که ایرادی به بخش تخصصی کار وارد است. مثلاً وقتی قطعه شادی مثل «دلبر» را اجرا می‌کنم، کسی نمی‌تواند از سازها، آکوردها، خواندن و… ایرادی بگیرد و می‌توانم با اعتماد به نفس از کارم دفاع کنم. من به اندازه کافی رزومه‌های دیگری دارم؛ حالا سبکی که در موسیقی پاپ برای مردم تولید می‌کنم این است. به نظرم هیچ ایرادی ندارد و کسی هم تا به حال به من خرده نگرفته است.
- * در اغلب آثار ریتمیکی که منتشر می‌شود، کمتر کسی از سازهای مختلف استفاده می‌کند. اما می‌بینیم که در کارهای تو از چند ساز استفاده شده است. این بر اساس سلیقه تو انجام می‌شود یا برای جلوگیری از انتقاد منتقدین است؟
نظر منتقدین اصلاً برایم مهم نیست. اگر برایم مهم بود، مثلی خیلی‌ها جلوی علایق شخصی‌ام را می‌گرفتم. کسی که ۱۰ سال نوازنده ارکستر سمفونیک بوده، در گروه‌های مختلف ساز زده، فوق‌لیسانس موسیقی دارد و مدرس دانشگاه است، اگر جسارت نداشته باشد نمی‌تواند چنین کاری کند. صحبتی که خیلی به گوشم می‌رسد این است که امید جسارت داشت، انجام داد و موفق شد. این، به این دلیل است که هیچ ایرادی به کارم وارد نیست. همان‌طور که گفتم، انتقادها سلیقه‌ای است نه تخصصی. خیلی‌ها که قبلاً از من انتقاد می‌کردند، امروز نظرشان عوض شده؛ اما اگر کارم نتیجه نمی‌داد، قطعاً حرف و حدیث زیادی پشت سرم بود.
- * فضای آثار تو، جا افتاده و حتی شاید دیگران گاهی بخواهند از این فضا تقلید کنند. این خطر برای تو وجود دارد که از یک جایی به بعد مخاطب حس کند آثار امید حاجیلی تکراری و کلیشه‌ای شده است. برای اینکه به این مسئله دچار نشوی چه فکری کرده‌ای؟
من در مسیری حرکت می‌کنم که خودم را برای مخاطبانم به روز نگه دارم. موسیقی من شاد و ریتمیک است و موسیقی شاد همیشه طرفدار دارد، چون همیشه همه شادی را دوست دارند. چون خودم تولیدکننده هستم، سعی می‌کنم مدل آهنگهایی که می‌سازم متنوع باشد تا اتفاقی که گفتی نیفتد. تا حالا هم سعی کردم هر آهنگم با بقیه آهنگ‌هایم تفاوت‌هایی داشته باشد و بعد از این هم همین کار را خواهم کرد. هیچ کسی دوست ندارد به تکرار برسد اما چون من بیشتر کارها را خودم انجام می‌دهم، ممکن است این مسئله برایم پیش بیاید. بنابراین اگر جایی احساس کنم خودم از پس کار برنمی‌آیم، از افراد دیگر هم کمک می‌گیرم.
- * در مورد قطعه «نقش جمال» که با صدای تو و زنده‌یاد ناصر عبداللهی در آلبوم «حاجیلیتو» قرار گرفته توضیح بده.
این ایده که کار مشترکی با صدای ناصر عبداللهی منتشر کنم به زمان حیات او برمی‌گردد. قرار بود آهنگ «بی اختیار» را با هم بخوانیم که متاسفانه قسمت نشد و آن را با صدای خودم در آلبوم «آلگرو» قرار دادم. «نقش جمال» آهنگی با شعر و ملودی خود ناصر بود که در آلبوم «بوی شرجی» قرار داشت و امتیاز این آلبوم متعلق به ناصر بود. بنابراین پس از فوتش، امتیاز آن در اختیار خانواده‌اش بود. با مشورت «نوید عبداللهی» به این نتیجه رسیدیم که این کار را انجام بدهم. بهترین دوران فعالیت من در موسیقی پاپ، ۴ سالی بود که با ناصر عبداللهی همکاری می‌کردم و رهبر ارکسترش بودم. خیلی چیزها از ناصر یاد گرفتم و به او مدیونم. به‌خاطر همین همیشه می‌خواستم چنین کاری انجام دهم. همان‌طور که «باغ مولوی» را در کنسرت‌هایم به یاد ناصر اجرا می‌کنم. از خانواده ناصر عبداللهی خیلی ممنونم که اجازه دادند از صدای او در آلبوم و کنسرت‌ها استفاده کنم.
- * صدای ناصر را از کجا آوردی؟
Multi-Track این کار با صدای ناصر را همان موقع که در استودیو ضبط کرده بودیم داشتم. بعد از کسب اجازه از خانواده‌اش، تنظیم کار را با «موموریضا» عوض کردیم. ابتدا می‌خواستم تمام آهنگ را مثل ناصر با لهجه بندرعباسی بخوانم اما بعضی قسمت‌ها که تقریباً به فارسی قابل فهم بود را بدون لهجه و بقیه را با لهجه خواندم.
- * واکنش مخاطبین به این کار چه بود؟
خدا را شکر بازخورد خوبی داشته و مخاطبین این کار را خیلی دوست دارند. «نقش جمال» از آثار ناصر عبداللهی بود که آن‌طور که باید شنیده نشده بود. یعنی جزء آهنگ‌های معروفش نبود.
- * از حضورت در سریال «پیکسل» بگو. چه نقشی در این سریال بازی می‌کنی؟
نقش خودم یعنی «امید حاجیلی» که خواننده است را بازی می‌کنم، البته داستان زندگی شخصی خودم نیست و سریال بر اساس داستانی فیلمنامه ایفای نقش کردم.
- * چه شد که به این پروژه پیوستی؟
حضور من در این سریال خیلی اتفاقی صورت گرفت و چون قرار بود نقش خودم را بازی کنم در این پروژه قرار گرفتم. خیلی خوشحالم که در اولین تجربه بازیگری‌ام با افراد حرفه‌ای مثل حسین لطیفی، محمود معظمی، حامد عنقا و… همکاری کردم که خیلی به من کمک کردند تا بتوانم کارم را به خوبی انجام بدهم.
- این سریال چه زمانی پخش خواهد شد؟
زمان دقیق پخش را نمی‌دانم، اما ممکن است قبل از عید پخش شود. هنوز مشخص نیست.
- به نظر خودت توانمندی‌ات در بازیگری چقدر است؟
وقتی بازیگری را تجربه کردم فهمیدم کار بسیار سختی و من هم چون هیچ آگاهی و مطالعه‌ای در این مورد نداشتم، خیلی برایم سخت بود. هیچ‌وقت خودم را بازیگر نمی‌دانم و ادعایی در این عرصه ندارم، اما تا جایی که می‌شد سعی کردم از پس این کار به خوبی بر بیایم. خودم زیاد راضی نیستم. اما آن طور که عوامل تولید به من گفتند، توقعشان کمتر از این بود و توانستم راضی‌شان کنم. امیدوارم مخاطبان از بازی من خوششان بیاید.
- قرار است بازیگری را هم به صورت جدی دنبال کنی؟
اگر پیشنهادی باشد به آن فکر می‌کنم. اما بعید می‌دانم بخواهم بازیگری را به شکل جدی دنبال کنم. چون آن‌قدر درگیر کارهای حرفه‌ی خودم یعنی موسیقی هستم، خیلی برایم سخت است که بخواهم درگیر کار دیگری هم بشوم. از طرفی به شرایط کاری سینما عادت ندارم، مخصوصاً از نظر زمان‌بندی که خیلی شرایطش با موسیقی متفاوت است. ضبط فیلم و سریال سختی زیادی دارد و من تازه این را متوجه شده‌ام.
