شانس اصلی کسب نوبل ادبیات ۲۰۲۳ کیست؟

در فاصله پنج روز مانده به معرفی برنده جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۲۳، جدیدترین پیش‌بینی از شانس‌های اصلی دریافت مهم‌ترین جایزه ادبی جهان منتشر شد. بر این اساس، کان ژو ژاپنی شانس اصلی کسب نوبل ادبیات است.

ایران آرت: آکادمی نوبل هیچ‌گاه نشانه‌ای از این‌که چه کسانی شانس اصلی دریافت جایزه هستند اعلام نمی‌کند و فهرست نامزدهای هر سال را ۵۰ سال دیگر منتشر می‌کند؛ اما طبق روال هر سال با نزدیک شدن به ایام  برگزاری نوبل، برخی سایت‌ها اقدام به پیش‌بینی برندگان این جایزه در شاخه‌های مختلف می‌کنند که همیشه هم اشتباه از آب درنمی‌آید.

وب‌سایت «NicerOdds» فهرستی از شانس‌های اصلی کسب جایزه نوبل ادبیات ۲۰۲۳ را منتشر کرده و بیشترین شانس را برای نویسنده چینی «کان ژو» متصور شده است. بر این اساس برای این نویسنده زن چینی شانس ۴ به ۱ در در گرفته شده است یعنی شانس ۲۰ درصد برنده شدن نوبل و ۸۰ درصد احتمال شکست.

در رتبه دوم شانس‌های نوبل ادبیات ۲۰۲۳، «یون فوسه» نمایشنامه‌نویس و نویسنده نروژی قرار داد که شانس ۵ به ۱ برای او لحاظ شده است (یعنی شانس ۱۶.۶ درصدی برای کسب جایزه).

فهرست شانس‌های دریافت جایزه نوبل در شاخه ادبیات ۲۰۲۳ بر اساس آخرین پیش‌بینی سایت «NicerOdds» از این قرار است:

کان ژو – ۴/۱

یان فوسه – ۵/۱

جرالد مورنان – ۷/۱

آن کارسون - ۹/۱

لیودمیلا اولیتسکایا– ۱۱/۱

میرچا کارتارسکو – ۱۱/۱

نگوگی وا تیونگو- ۱۱/۱

توماس پینچون – ۱۱/۱

سزار آیرا – ۱۴/۱

هاروکی موراکامی – ۱/۱۴

میشل ولبک – ۱۴/۱

پیر میشون – ۱۴/۱

رائول زوریتا – ۱۴/۱

سلمان رشدی – ۱۴/۱

جامائیکا کینکید - ۱۷/۱

کو اون – ۱۷/۱

ماریز کنده– ۱۷/۱

هیلی هیلی– ۱۹/۱

کارل اوه کناوسگارد – ۱۹/۱

ادنا اوبراین - ۲۹/۱

النا پونیاتوسکا – ۲۹/۱

هومر آریجیس – ۲۹/۱

جویس کارول اوتس – ۲۹/۱

لازلو کراسناهورکای – ۲۹/۱

مارگارت اتوود – ۳۹/۱

پل سیمون – ۴۹/۱

استیون کینگ – ۴۹/۱

 از سال ۱۹۰۱ میلادی تاکنون ۱۱۵ جایزه نوبل ادبیات اهدا شده است و زنان نیز ۱۷ بار این جایزه را به خود اختصاص داده‌اند. سال گذشته هم «آنی ارنو» نویسنده زن فرانسوی برنده این جایزه مهم شد.  همچنان «رودیارد کیپلینگ» نویسنده «کتاب جنگل» است که با دریافت این جایزه در ۴۱ سالگی به عنوان جوان‌ترین برنده نوبل ادبیات شناخته می‌شود. زمانی که این جایزه در سال ۲۰۰۷ به «دوریس لسینگ» نویسنده انگلیسی که در آن زمان ۸۸ ساله بود، اهدا شد این نویسنده به سالمندترین برنده نوبل ادبیات تبدیل شد.

نوبل ادبیات در سال‌های ۱۹۱۴، ۱۹۱۸، ۱۹۳۵، ۱۹۴۰، ۱۹۴۱، ۱۹۴۲ و ۱۹۴۳ اعطا نشد و اعطای جایزه نوبل مشترک که در شاخه‌های دیگر نوبل معمول‌تر است چند باری هم در شاخه ادبیات روی داده است. تاکنون چهار بار نوبل ادبیات مشترکا به دو نفر اعطا شده است: در سال ۱۹۰۴ به طور مشترک به «فردریک میسترال» و «خوزه اچه‌خارای» اهدا شد. در سال ۱۹۱۷ نیز «کارل آدولف گیلروپ» به همراه «هنریک پونتوپیدان» به عنوان برنده برگزیده شدند. در سال ۱۹۶۶، «شموئل یوسف آگنون» و «نلی زاکس» برنده این جایزه شدند. «ایویند جانسون» و «هاری مارتینسون» نیز برگزیدگان سال ۱۹۷۴ بودند.

اهدای جایزه نوبل ادبیات در دوره‌های مختلف با حاشیه‌ها و شگفتی‌هایی هم همراه بوده است. برای مثال اهدای جایزه نوبل به «پیتر هاندکه» نویسنده اتریشی در سال ۲۰۱۹ با انتقادات بسیاری از افراد روبه‌رو شد که او را به دلیل حمایت‌های پیشین از «اسلوبودان میلوشویچ»، رییس‌جمهور سابق صربستان و ابراز همدردی با صرب‌ها در جنگ یوگسلاوی در دهه ۹۰ میلادی، شایسته دریافت مهم‌ترین جایزه ادبی جهان نمی‌دانستند.

اعطای جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۱۶ به «باب دیلن» موسیقیدان و ترانه‌سرای آمریکایی نیز حواشی فراوانی به همراه داشت و همچنان که بسیاری او را شایسته دریافت مهم‌ترین جایزه عالم ادبیات نمی‌دانستند خود او نیز تا مدت‌های زیادی هیچ واکنشی به دریافت جایزه نوبل نداشت اما سرانجام در یک مراسم خصوصی جایزه خود را دریافت کرد.

مراسم اعلام برنده جایزه نوبل سال ۲۰۲۳ در شاخه ادبیات روز پنج اکتبر (۱۳ مهر) در سوئد برگزار می‌شود.