چه شد که ۲۵ اردیبهشت به نام فردوسی سند خورد؟
دکتر محمدجعفر یاحقی که پیشنهاددهنده نامگذاری ۲۵ اردیبهشت به نام حکیم توس بوده، درباره دلایل انتخاب این روز توضیحاتی را ارائه کرد.
ایران آرت: الهه آرانیان در خراسان نوشت: چند سالی است که حال و هوای اردیبهشت با ادبیات فارسی پیوند خورده است؛ اولین روزش سعدی را به یادمان می‌آورد و آخرین روزهایش یادآور عظمت و بزرگی فردوسی و پاسداشت زبان فارسی است. هر کدام از روزهای تقویم که به یاد یکی از بزرگان ادبیات نامگذاری شده‌اند، وجه تسمیه‌ای دارند؛ از روز ولادت یا درگذشت آنان گرفته تا رخداد و اتفاقی که باعث شده‌است آن روز به نامشان ثبت شود. نامگذاری 25 اردیبهشت‌ماه به نام حکیم توس هم ماجرایی دارد که داستانش از شیراز شروع می‌شود.
در ادامه، دلیل نامگذاری این روز به نام فردوسی و پاسداشت زبان فارسی را، از زبان پیشنهاددهنده‌اش، یعنی دکتر محمدجعفر یاحقی، استاد ادبیات و مدیر قطب علمی فردوسی‌شناسی می‌خوانید.
چه شد که 25 اردیبهشت به نام فردوسی و پاسداشت زبان فارسی شد؟
سال 1376 بود و من در مرکز خراسان‌شناسی کار می‌کردم که به مراسم یادبود حافظ در شیراز برای سخنرانی دعوت شدم. آن سال، اولین سالی بود که بزرگداشت حافظ برگزار می‌شد. من هم آن‌جا اعلام کردم که می‌خواهیم روزی را برای بزرگداشت فردوسی اعلام کنیم. بلافاصله با دوستانمان در مرکز خراسان‌شناسی، روز 25 اردیبهشت را پیشنهاد کردیم. وجه تسمیه‌اش را هم از یک بیت شاهنامه گرفتیم که این است: "سرآمد کنون قصه یزدگرد/ به ماه سفندارمذ روز اِرد"؛ یعنی سرایش شاهنامه در روز 25 اسفند به پایان رسیده‌است. ما دیدیم 25 اسفند وقت خوبی برای بزرگداشت نیست؛ چون شب عید است و هوا هم خیلی مساعد نیست و تازه تقویم قدیم شاهنامه با تقویم ما جور نیست و بنابراین بهترین ماه اردیبهشت است که طبیعت خرم است و مسافران عید از مشهد رفته‌اند و مسافران تابستانی هم هنوز نیامده‌اند. از این رو، 25 اردیبهشت را به شورای فرهنگ عمومی استان پیشنهاد دادیم و قبول کردند. بعد در سطح کشوری هم مقامات را توجیه و قانع کردیم و بالاخره شورای‌عالی انقلاب فرهنگی این روز را تصویب کرد. از طرفی دانشگاهیان خارج از کشور هم روزهای دیگری را پیشنهاد دادند و من متقاعدشان کردم و خوشبختانه این روز به نام فردوسی جا افتاد. از چهارسال پیش هم، "پاسداشت زبان فارسی" به این روز اضافه شد.
مراسم بزرگداشت فردوسی در 1400 به چه شکل برگزار خواهد شد؟
امسال برنامه‌ای مفصل به صورت آنلاین داریم، از 25 تا 31 اردیبهشت. مقالات زیادی به همایش رسیده‌است و 18 سخنرانی را هم ترتیب داده‌ایم از نقاط مختلف ایران و جهان؛ از جمله دکتر محمود امیدسالار از آمریکا، پروفسور چارلز ملویل و دکتر محمود حسن‌آبادی از انگلستان، دکتر فرزاد قائمی، دکتر چنگیز مولایی و... . این همایش به طور مشترک با همکاری انجمن ترویج زبان فارسی، خردسرای فردوسی، انجمن معلمان خراسان رضوی و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار خواهد شد.
از تازه‌ترین فعالیت‌های قطب علمی فردوسی‌شناسی بفرمایید.
سلسله گفت‌‌وگوهایی داریم با بعضی از دانشمندان و از زوایایی دیگر به شاهنامه نگاه می‌کنیم؛ مثلاً دکتر ناصر مقدسی، عصب‌شناس، مطالبی را درباره شاهنامه و عصب‌شناسی ارائه می‌دهند که بسیار توجه‌ها را جلب کرده‌است. برنامه دیگر، تئوری‌های ریاضی در شاهنامه، با حضور استادان ریاضی است؛ از جمله دکتر اسحاقی، استاد ریاضی دانشگاه سمنان که نکات جالبی را در این‌باره ارائه می‌دهند. هر دوشنبه هم، جلسه شاهنامه‌خوانی دکتر طبسی را داریم که فایل صوتی‌اش در کانال تلگرامی قطب علمی بارگذاری می‌شود.
به عنوان کسی که عمری را در راه شناساندن شاهنامه صرف کرده، کاری هست که دوست داشته باشید برای شاهنامه و فردوسی انجام بدهید و هنوز موفق نشده باشید؟
در حال تنظیم یک دانشنامه هستم که نامش را هم "دانشنامه کوچک فردوسی و شاهنامه" گذاشته‌ام؛ چون در برابر عظمت کار فردوسی، واقعاً کوچک است. این دانشنامه همه اطلاعات مربوط به فردوسی و شاهنامه را دارد؛ از جمله چاپ‌ها، نسخه‌های خطی، کسانی که از فردوسی تقلید کرده‌اند، مقالات و کتاب‌های منتشر شده و... . ان شاءا... بتوانم این را به پایان برسانم و منتشر شود.
