انتقاد مسعود کیمیایی به مسائل بنیادی فرهنگ و هنر؛ دیگر میل به اعتراض در جامعه وجود ندارد/ عامسازی در فرهنگ برنامهریزیشده و هدفمند است/ خوشحالم که با ابراهیم گلستان و آیدین آغداشلو زیباییها ادامه دارد
مسعود کیمیایی با انتقاد از وضعیت فرهنگی کشور گفت: عامسازی در فرهنگ زیاد شده و این مسئله بسیار مهم کاملاً برنامهریزی شده و هدفمند است
ایران آرت: مسعود کیمیایی کارگردان شناخته شده سینمای ایران همزمان با 76 ساله شدنش در مردادماه به مسائل فرهنگی و هنری کشور تاخته و نبودن میل به دانستن را به شرایط عام سازی در جامعه نسبت داده است. او در گفتوگویی که با ایلنا داشته درباره دلایل خود درباره مشکل جامعه فرهنگی و سینمایی گفت: متاسفانه امروز میل به دانستگی و میل به آموختن کم شده است و زمانی که میل به دانستگی وجود نداشته باشد میلی به تعهد وجود ندارد و وقتی میلی به تعهد وجود نداشته باشد میل به اعتراض وجود ندارد. در حالی که انسان و هستی آدم با اعتراض معنا میشود. اعتراض همیشه معنای سیاسی ندارد و انسان میتواند به خودش نیز معترض باشد.
وی افزود: بررسی این مسئله بسیار پیچیده است. آنچه از مسئله اعتراض مهمتر است نبودن میل به دانستگی است. متاسفانه در سالهای اخیر میل به عامسازی گسترش پیدا کرده است و جامعهگردانان نیز در این میان نقش زیادی دارند. آنچه در این بحث مهم است اقتصاد است و اقتصاد در فرهنگ تاثیر زیادی دارد. گرانترین سهم اجتماعی؛ فرهنگ است و آنچه برای ما باقی میماند فرهنگ است. این تاریخ هنر است که درباره عملکرد جریانات مختلف در طول سالها حرف درست را میزند.
کیمیایی به اشاره به جایگاه اقتصاد در فرهنگ گفت: اقتصاد نقش مهمی دارد. وقتی کسی میخواهد کتاب بخواند یا به کنسرت برود مهمتر از آنکه به چه اثری علاقه دارد این مسئله مهم است که پول داشته باشد تا آن اثر را تهیه کند. ما هم اکنون در دوره سختی به سر میبریم. البته این سختی فقط برای نسل فعلی نیست و من در این شرایط نگران جدی دوستان عزیزم هستم زیرا این هنرمندان پدران سازنده سینما هستند. یک نفر نیست که سوال کند این هنرمندان هزینههای زندگی خود را چگونه تامین میکنند و زمانی که به وضعیت یک هنرمندی توجه میشود، چنان در بوق میکنند که آن کمک تبدیل میشود به یک شعار انسانی ولی سیاه.
این کارگردان باسابقه سینما درباره راهحل خود در این زمینه گفت: میتوان از نشت و نشر حاشیه به متن جلوگیری کرد اما نه به شکل پانسمان بلکه با یک درمان علمی. باید مشکل کار در جامعه را حل کرد زیرا کار رگهای اصلی جامعه را تغذیه میکند و داربست هستیساز جامعه است و این مسئله کاملاً روشن است. باید امروز بپرسیم که چه اشکالی به وجود میآید که کارسازان تبدیل به کارخوران میشوند. مشکلات اقتصادی کاملاً روی میل مخاطبان به فرهنگ نیز تاثیر میگذارد.
کیمیایی ادامه داد: از گذشته کتاب، فیلم و محصولات فرهنگی به عنوان آثاری که تلاش در آگاهیسازی و روشنگری دارند یاد میشد اما به نظر میرسد در جهان فعلی خود این محصولات تبدیل به آثاری شدند که انگار بلاهت را ترویج میکنند. در این میان اقتصاد هم اگر وارد حوزه فرهنگ شده فقط به دنبال آن بوده تا از اعتبار فرهنگ برای دیده شدن بیشتر خودش استفاده کند.عامسازی در فرهنگ زیاد شده و این مسئله بسیار مهم است، این عامسازی کاملاً برنامهریزی شده و هدفمند است اگر تصور کنیم که عامسازی مانند رودخانهای است که چالههای خود را پیدا میکند اشتباه است فرار از این عامسازی نیاز به بررسی تئوریهایی دارد که در درازمدت اجرایی میشود.
کیمایی به جایگاه منتقدان و روزنامهنگاران در جلوگیری از عامسازی اشاره کرد و توضیح داد: امروز ما در تلویزیون مشاهده میکنیم یک فردی یک فیلمی را انکار میکند اما همزمان با حرفهای دیگرش و گفتن عقیدهاش تایید میکند. اینکه بگوییم فیلم خوبی نیست، نویسنده خوبی نیست یا کتاب خوبی نیست و کلاً انکار کردن کار راحتی است و با یک اشاره میتوان انکار کرد. آنچه که سخت است و نیاز به اثبات دارد، دانستگی است و وقتی اثری را میخواهید تایید کنید باید آن را اثبات کنید و این اثبات دانستگی میخواهد. مثلاً منتقدی مانند پرویز دوایی با دانستگی به اثری نه میگفت و آن را نفی میکرد اما بسیاری از کسانی که امروز انکار میکنند میخواهند از این مسئله برای خود دکان درست کنند. یا آیدین آغداشلو ازجمله انسانهای دانستهای است که بسیار زیبا با دانستگی سخن میگوید. آیدین آغداشلو هرگز مظلوم نبوده است این افراشتگی او را کامل میکند. ابراهیم گلستان نیز برای من جایگاه مهمی دارد و خوشحالم که همچنان با ابراهیم گلستان، پرویز دوایی، آیدین آغداشلو زیباییها ادامه دارد.
.