جنگ جهانی سوم، برادران لیلا، فیلم قاچاقی، فیلم لو رفته، سعید روستایی، هومن سیدی، سجاد مالمیر
لو رفتن فیلم هومن سیدی و خطری که قاتل و وحشی را تهدید می‌کند
سجاد مالمیر، روزنامه‌نگار نوشت: تلگرام را فیلتر کرده‌ایم و راه هر گونه تبادل و همکاری با تیم مدیریتی این اپلیکیشن روسی برای اجرای قانون کپی رایت را بسته‌ایم و حالا این اپلیکیشن به محلی برای قاچاق نه تنها فیلم‌ها، بلکه سریال‌ها و آلبوم‌های موسیقی در ایران نیز تبدیل شده است.
ایران آرت: سجاد مالمیر: کمتر از یک ماه پس از قاچاق شدن فیلم «برادران لیلا» به کارگردانی سعید روستایی، اکنون نسخه‌ای از فیلم «جنگ جهانی سوم» در فضای مجازی لو رفته است تا دو فیلم اجتماعی مهم یک سال اخیر که می‌توانست رونق خاصی به گیشه سینما ببخشد اکنون بدون هزینه و به سادگی به خانه مردم راه پیدا کرده و دست به دست شود.
«جنگ جهانی سوم» فیلمی ایرانی به تهیه‌کنندگی و کارگردانی هومن سیدی و نویسندگی سیدی، آرین وزیردفتری و آزاد جعفریان است. محسن تنابنده در نقش اصلی، در کنار مهسا حجازی، ندا جبرائیلی، نوید نصرتی و مرتضی خانجانی در این فیلم ایفای نقش می‌کنند. این فیلم برای نخستین بار در ۷ سپتامبر ۲۰۲۲ در هفتاد و نهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز نمایش داده شد و دو جایزه در بخش افق، از جمله بهترین فیلم برای هومن سیدی و بهترین بازیگر مرد برای محسن تنابنده را به ارمغان آورد. این فیلم در ۱۹ سپتامبر به عنوان نماینده رسمی سینمای ایران برای حضور در نود و پنجمین دوره جوایز اسکار از سوی کمیته انتخاب معرفی شد اما موفق به حضور در جمع فیلم‌های منتخب اسکار نشد.
فیلم هومن سیدی مهرماه سال ۱۴۰۱ به صورت محدود در برخی سینماها اکران شد تا بتواند به‌عنوان نماینده سینمای ایران در اسکار حضور پیدا کند. آن زمان برای فیلم بلیت‌فروشی اینترنتی صورت نگرفت و مخاطبان برای خرید بلیت این فیلم باید به صورت حضوری حضور پیدا می‌کردند. آن زمان یک منبع آگاه به ایرنا گفت:« صاحبان اثر، علاقه چندانی به دیده شدن فیلم در شرایط کنونی ندارند و به همین دلیل، بلیت‌فروشی اینترنتی برای این اثر صورت نگرفته است تا جنگ جهانی سوم با کمترین میزان تبلیغ، نمایش محدود یک هفته‌ای خود را به پایان رسانده و تبلیغات اصلی در زمان نمایش و در وقت مناسب خود صورت بگیرد.»
از زمان اکران محدود تا به امروز، فیلم در جشنواره‌های مختلف شرکت کرده و جوایز متعددی را به دست آورده و حالا درست زمانی که عوامل فیلم به دنبال اکران رسمی فیلم در سینماهای ایران هستند، نسخه‌ای از آن با کیفیت‌های مختلف در فضای مجازی منتشر شده و احتمالا این اتفاق «جنگ جهانی سوم» را از جنبه‌های مختلف متضرر خواهد کرد.
فیلم‌ها کجا لو می‌روند؟
لو رفتن فیلم‌های سینمایی ایرانی مسبوق به سابقه است و این مسئله در سال ۱۳۹۹ به حدی حاد شد که کارگروه مبارزه با سرقت و قاچاق فیلم‌های سینمایی با حضور جانشین فرمانده نیروی انتظامی تشکیل شد و تمهیداتی برای جلوگیری از آن اندیشیده شد اما بحث قاچاق فیلم نه تنها به پایان نمی‌رسد بلکه همواره ابعاد جدیدی به خود می‌گیرد.
علاقه‌مندان سینما حتماً فیلم‌هایی را به خاطر دارند که با کیفیت نچندان مناسب دست به دست می‌شدند و روی تصویر آنها قید شده بود «نسخه بازبینی»! سنتوری، عصبانی نیستم و یک خانواده محترم از جمله این فیلم‌ها بودند که کیفیت مناسبی نداشتند و برخی از تماشاگران اشتیاق چندانی به تماشای آنها نشان نمی‌دادند، اما امروزه نسخه قاچاق فیلم‌ها به قدری باکیفیت است که به نظر می‌رسد مخاطب با تماشای آن اشباع شده و بعدها دیگر برای تماشای مجدد آن در سینما یا خرید نسخه اکران آنلاین رغبت نکند و به همین سادگی یک فیلم مهم سوخت می‌شود.
فیلم‌ها هر یک به نحوی لو می‌روند. فیلم‌هایی با اتیکت «نسخه بازبینی» با برخی فیلم‌ها که بعد از اکران آنلاین لو رفتند، منبع قاچاق‌‌شان متفاوت است ولی به هر طریق این فیلم‌ها با هر قصد و نیتی وارد اینترنت و فضای مجازی می‌شوند. در اینجا پرسش این است که در اینترنت و فضای مجازی چگونه می‌توان جلوی پخش همه‌گیر آنها را گرفت؟ طی سال‌های اخیر با قوانین سختگیرانه‌تری که اعمال شد، سایت‌های ایرانی که فیلم‌های روز را به صورت رایگان در اختیار مخاطبان قرار می‌دادند تغییر رویه داده و اقدام به حذف لینک‌ها کرده‌اند و می‌توان گفت تا حدی راه قاچاق از طریق سایت‌ها بسته شده است اما متاسفانه یک مسیر میان‌بر وجود دارد که به راحتی می‌توان هر فیلمی را بدون کمترین هزینه‌ای دانلود کرد و آنجا، پیام‌رسان تلگرام است که ما فیلترش هم کرده‌ایم و راه هر گونه تبادل و همکاری با تیم مدیریتی این اپلیکیشن روسی برای اجرای قانون کپی رایت را بسته‌ایم و حالا این اپلیکیشن به محلی برای قاچاق نه تنها فیلم‌ها، بلکه سریال‌ها و آلبوم‌های موسیقی در ایران شده است.
تبعات جبران ناپذیر قاچاق فیلم‌ها
قاچاق فیلم‌ها باعث ضرر شدید تولیدکنندگان فیلم اعم از ضرر مالی و معنوی تا لطمه خوردن اعتبار فیلم شده و از سویی به زیان سینمای کشور است که شانس یک اکران خوب و موفق را از دست می‌دهد. سید امیر سیدزاده، تهیه‌کننده سینما، توقیف و لو رفتن فیلم‌ها را برای سینما ناخوشایند می‌داند و درباره تبعات مالی این اتفاق به خبرآنلاین می‌گوید: «بخشی از جنبه‌های توقیف یک فیلم، مادی و اقتصادی است و بخش دیگر معنوی و خسارت‌های اعتباری است. یک سرمایه‌گذار وقتی برای ساخت یک اثر هزینه می‌کند، طبیعتا به دنبال بازگشت آن است ولی اگر قرار باشد با توقیف فیلمش، سرمایه اولیه‌اش را هم به دست نیاورد، دیگر بودجه و تمایلی برای سرمایه‌گذاری مجدد نخواهد داشت. این بحث مالی ماجرا.»
او ادامه می‌دهد: «یک بخش دیگر این است که یک گروهی دور هم جمع می‌شوند و کاری را می‌سازند و می‌خواهند که حاصل زحماتشان را ببینند و وقتی که این اتفاق نمی‌افتد، تمام آن هنرمندان و اعضای تیم سازنده سرخورده می‌شوند. این ماجرا خسارت مادی معنوی توام با یکدیگر دارد. حالا نتایج منفی آن برای مخاطب این است که از دیدن تفکرات متفاوت محروم می‌شود. کسی که به سالن سینما می‌رود دوست دارد همه افکار را بررسی کند، وقتی دائم به سینما می‌رود و فکر و مسئله تازه‌ای را نمی‌بیند، نتیجه‌اش می‌شود این چیزی که الان شاهد آن هستیم، کاهش روز افزون مخاطبان سینما. تا زمانی که ما مخاطب را از رفتن به سینما محروم کنیم، این یعنی صدمه به لایه‌های فرهنگی که کاهش مخاطب را هم به همراه دارد.»
او درباره لو رفتن آثار می‌گوید:«روی یک فیلم برچسب توقیفی می‌زنند، با منظور اینکه این فیلم از هر جهت، محتوای مناسبی ندارد. خب چند مسئله ایجاد می‌شود، اگر محتوا مناسب نیست، چرا از همان ابتدا پروانه ساخت صادر می‌کنند؟ دوم اینکه اگر بد است چرا جلوی لو رفتن نسخه اصلی آن را نمی‌گیرند.»
فیلم دیگری که خطر قاچاق تهدیدش می‌کند
با لو رفتن دو فیلم «برادران لیلا» و «جنگ جهانی سوم»، سینمای ایران دو فرصت استثنائی برای آشتی دادن مخاطبان حرفه‌ای با سینما را از دست داده است اما فیلم سوم دیگری نیز وجود دارد که قاچاق شدن آن محتمل است و باید هر چه سریع‌تر برای آن چاره‌ای اندیشید. چندی پیش خبری منتشر شد مبنی بر اینکه فیلم «قاتل و وحشی» به کارگردانی حمید نعمت‌الله صرفاً برای اکران در خارج از ایران مجوز گرفته و قرار نیست در ایران به نمایش درآید. طبیعی است اکران بین‌المللی این فیلم می‌تواند آن را به سرنوشت مشابه فیلم «برادران لیلا» دچار کند و در واقع سومین فیلم اجتماعی مهمی که در سال‌های اخیر ساخته شده است هم قاچاق شود.
روح‌الله سهرابی، مدیرکل نظارت بر عرضه و نمایش سازمان سینمایی درباره «قاتل و وحشی» می‌گوید: «اگرچه مضمون فیلم دارای فضایی ملتهب و خشن است و مخاطب خاصی را جلب خواهد کرد، اما وحشت و خشونت حاکم بر فیلم، علت عدم نمایش این اثر نبوده است و تنها تصاویر بازیگر زن با موی تراشیده این امکان را از اثر سلب کرده است.»
سهرابی افزوده: اگرچه مضمون فیلم دارای فضایی ملتهب و خشن است و مخاطب خاصی را جلب خواهد کرد، اما وحشت و خشونت حاکم بر فیلم، علت عدم نمایش این اثر نبوده است و تنها تصاویر بازیگر زن با موی تراشیده این امکان را از اثر سلب کرده است.
وی با اشاره به مسبوق به سابقه بودن حضور زن با موی تراشیده در تعدادی از آثار سینمایی همچون «سرب»، «زندان زنان»، «شیفتگی» و... گفته است: «با وجود اینکه در گذشته چنین اتفاقی در برخی آثار رخ داده است اما به‌دلیل حساسیت‌های مختلف، تاکنون از نمایش این فیلم جلوگیری شده بود با وجود این، شورای پروانه نمایش سینمایی صرفاً با اکران بین‌الملل «قاتل و وحشی» موافقت کرد و از این پس تهیه‌کننده اثر مجاز به نمایش این فیلم در خارج از کشور خواهد بود.»
با توجه به اینکه نسخه قاچاق این فیلم در صورت اکران در کشورهای خارجی نهایتاً به ایران می‌رسد و تماشاگران سینما در خانه‌ها به تماشای آن خواهند نشست، اصرار بر ادامه توقیف آن در ایران قابل درک نیست و شاید بتوان آن را با اندکی انعطاف به اکران درآورد تا هم فیلم متضرر نشود و هم برای سینمای کشور هم آورده‌ای داشته باشد...
