گمانه ها درباره حضور عطاران، عیاری، امیر یوسفی در چهل و یکمین فیلم فجر/اما جشنواره فیلم کمدی ندارد

با توجه به یادداشتی که دیروز روابط‌عمومی جشنواره به قلم دکتر رضا پورحسین از اعضای هیأت انتخاب منتشر کرد می‌توان نتیجه گرفت که یا دو فیلم‌ «ویلای ساحلی» (کیانوش عیاری) و «قیف»(محسن امیریوسفی) با بازی رضا عطاران به جشنواره نمی رسند یا اگر می رسند این فیلم ها کمدی نیستند.

ایران آرت: سعید مروتی در روزنامه همشهری نوشته است:

فقط ۱۰ روز مانده تا آغاز ماراتن سالانه سینمای ایران و در حالی که هنوز خبری از اسامی فیلم‌های حاضر در فجر چهل و یکم نیست بازار گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای داغ است. از فهرست‌های مختلفی که رسانه‌ها درباره فیلم‌های حاضر در فجر منتشر کرده‌اند تا مصاحبه‌هایی که اعضای هیأت انتخاب جشنواره این روزها کرده اند هر کدام به نوعی قطعات پازل جشنواره امسال را تکمیل می‌کنند.

پرویز شیخ طادی از اعضای هیأت انتخاب جشنواره توجه به قصه‌گویی را یکی از شاخصه‌های فیلم‌های فجر چهل و یکم می‌داند:« در ابتدا پیش‌بینی من این بود که امسال نیز سیر نزولی چند سال اخیر جشنواره تداوم خواهد یافت و احتمالاً در جشنواره امسال هم در نهایت 3 یا 4 اثر خوب و مخاطب‌پسند خواهیم داشت، اما برخلاف تصور من نسبت به سال گذشته فیلمسازان توجه بیشتری به جذابیت‌های سینمایی داشتند و روایت قصه و داستان‌گویی در کانون توجه قرار داشت. ضمن اینکه به لحاظ فرم هم آثار قابل‌توجهی داریم. رشد کیفی آثار مشهود است و مخاطب‌ با تماشای آثار جشنواره، خود به این نتیجه می‌رسد.» نبض سینمای ایران و به تبع آن جشنواره فیلم فجر معمولاً با درام‌های اجتماعی می‌تپد؛ درام‌هایی که اغلب  در آنها انتقاد اجتماعی به چشم می‌خورد. محمدرضا شرف‌الدین، دیگر عضو هیأت انتخاب جشنواره امسال با تأکید بر اینکه امسال خبری از فیلم‌های سیاه‌نما نیست از حضور آثار معترض اجتماعی خبر می‌دهد.‌

جای خالی کمدی

در فهرست گزینه‌های احتمالی فجر چهل و یکم نام 2 فیلم با بازی رضا عطاران به چشم می‌خورد که ظاهراً رگه‌هایی از طنز موقعیت را به همراه دارند: «ویلای ساحلی» (کیانوش عیاری) و «قیف»(محسن امیریوسفی). 2 فیلم از 2 کارگردان شاخص سینمای ایران که هر یک نسلی از فیلمسازان سینمای ایران را با گرایش‌های فیلمسازی کاملا متفاوت از هم نمایندگی می‌کنند.

 با توجه به یادداشتی که دیروز روابط‌عمومی جشنواره به قلم دکتر رضا پورحسین از اعضای هیأت انتخاب منتشر کرد می‌توان نتیجه گرفت که یا این فیلم‌ها به جشنواره نمی‌رسند و اگر هم می‌رسند آثاری نیستند که در ژانر کمدی ساخته شده باشند؛ یادداشتی که بر نبود فیلم‌های طنز در جشنواره امسال تصریح دارد و می‌افزاید:« البته رگه‌هایی از طنز در برخی فیلم‌های جشنواره دیده می‌شود که عمدتا کلامی است و البته گاهی با شوخی‌های زشت کوشش می‌کنند مقدمات خنده و نشاط را فراهم کنند، اما به‌نظر من موفق نیستند.

فیلم طنز دارای قواعدی است که بیشتر از «موقعیت» بهره می‌برد تا کلام. شاید در شرایط امروز اجتماعی و اقتصادی، ساخت فیلم‌های نشاط‌آور نجیب، ضرورت بیشتری داشته باشد.»  کلا میانه سینمای کمدی با جشنواره فجر هیچ‌گاه خوب نبوده است و فیلم‌های کمدی معمولاً توسط داوران جشنواره فیلم فجر جدی گرفته نشده‌اند. فیلم‌هایی که سازندگانشان معمولاً ترجیح می‌دهند جای حضور در جشنواره، مستقیما به اکران عمومی بیایند. با این توضیحات طبیعی است که در جشنواره امسال خبری از کمدی نباشد.

 تهیه‌کننده باتجربه، کارگردان جوان

ترکیب تجربه و جوانی یکی از ویژگی‌های جشنواره امسال است. از بین فیلم‌هایی که حضورشان در جشنواره امسال قطعی به‌نظر می‌رسد، این آثار با حضور سینماگران شناخته شده و با تجربه در کنار کارگردانی جوان، متقاضی حضور در جشنواره شده‌اند:«روایت ناتمام سیما» تهیه‌کننده: مهتاب کرامتی٫ کارگردان: علیرضا صمدی، «جنگل پرتقال» تهیه کننده: رسول صدرعاملی٫ کارگردان: آرمان خوانساریان، «راه شیری»

تهیه کننده: مهدی کریمی٫ کارگردان: علی جعفرآبادی، «زمانی در ابدیت» تهیه کننده: نیکی کریمی٫ کارگردان: مهدی نوروزیان و «استاد» تهیه کننده: بهروز افخمی٫ کارگردان:عماد حسینی.

جشنواره‌ای که در آن همیشه حضور نام‌های سرشناس اهمیت داشته و تاریخ نشان داده همواره محلی برای ظهور پدیده‌ها بوده، این ترکیب تجربه و جوانی می‌تواند جالب توجه باشد.‌

تنوع ژانری

از فیلمی با موضوع صدر اسلام تا اثری مرتبط با تاریخ معاصر و فیلم دفاع ‌مقدسی، اقتباس ادبی و فیلم زندگی‌نامه‌ای و درام اجتماعی، همگی نمایندگانی در جشنواره امسال خواهند داشت. در فیلم «نایله»، ساخته حسن آخوندپور داستانی عاشقانه در دورانی نزدیک به واقعه کربلا دستمایه فیلمساز قرار گرفته است. در «سووشون»، نرگس آبیار سراغ یکی از قله‌های ادبیات داستانی رفته و براساس رمان ستایش‌شده سیمین دانشور فیلم ساخته است که به‌نظر می‌رسد با توجه به اهمیت و جایگاه سووشون، اقتباس ادبی پر سر و صدایی از کار درآمده باشد. در حوزه فیلم‌های زندگی‌نامه‌ای باید به 2 فیلم «غریب» و «رگ‌های آبی» اشاره کرد. غریب به‌عنوان محصول مهم و استراتژیک سازمان اوج در جشنواره امسال، به کارگردانی محمدحسین لطیفی به زندگی شهید محمد بروجردی می‌پردازد. فیلمی دشوار که پروسه فیلمبرداری‌اش هم طولانی شده است.  در رگ‌های آبی هم که نخستین فیلم جهانگیر کوثری، تهیه‌کننده قدیمی سینما در مقام کارگردان است به زندگی فروغ فرخزاد پرداخته شده است؛ فیلمی که انتخاب باران کوثری به‌عنوان بازیگر در نقش فروغ، حاشیه‌ها و واکنش‌هایی هم در مرحله پیش تولیدش به همراه داشت. رگ‌های آبی هم از فیلم‌های کنجکاوی‌برانگیز جشنواره امسال است. در حوزه تاریخ معاصر یکی از مهم‌ترین فیلم‌های جشنواره امسال «بهشت تبهکاران» است.

فیلمی به کارگردانی مسعود جعفری‌جوزانی که بازه مهمی از تاریخ معاصر ایران را روایت و به بخشی از وقایع ملی شدن صنعت نفت نیز می‌پردازد. «شماره ده» به کارگردانی حمید زرگرنژاد و «پالایشگاه» ساخته مهرداد خوشبخت ازجمله فیلم‌هایی هستند که روایت‌هایی از روزهای دفاع‌ مقدس به‌دست می‌دهند. «سینما متروپل» را هم باید در رده فیلم‌هایی قرار داد که به دوران دفاع ‌مقدس می‌پردازند. سینما متروپل به کارگردانی محمدعلی باشه‌آهنگر قصه سینما در جنگ در شهر آبادان را روایت می‌کند. در جشنواره امسال، احتمالا شاهد حضور درام جنایی «پرونده باز است» کیومرث پوراحمد نیز خواهیم بود که آثار فجر چهل و یکم را متنوع‌تر‌می‌کند.‌