خانم ژاله صامتی لهجه مشهدی استاد شجریان خاطرتان هست؟/ اعتراض ها بالا گرفت

اعتراض ها به ژاله صامتی برای گفته هایش در برنامه عصر جدید بالا گرفته است

به گزارش ایسنا، در مدت اخیر بازنشر حرف‌های یک چهره هنری به یک گویشور («پسر چوپان») درخصوص لهجه‌اش، در فضای مجازی موجب ابراز واکنش‌ها و انتقادهایی شده است.

ماجرا از این قرار است که در یکی از برنامه‌های اخیر «عصر جدید» که با اجرای احسان علیخانی در شب‌های نوروز ۱۴۰۱ از شبکه سه تلویزیون پخش می‌شود و امین حیایی، مجید اسماعیلی، کارن همایون‌فر و ژاله صامتی به عنوان داور در آن حضور دارند، ژاله صامتی که البته به‌عنوان بازیگر و نه متخصص حوزه زبان‌ها و گویش‌ها شناخته می‌شود، در واکنش به اجرای یکی از شرکت‌کنندگان این برنامه که در حوزه موسیقی هنر خود را به نمایش گذاشت و برخی داوران اجرای او را بکر و ملهم از طبیعت توصیف کردند، در بخشی از حرف‌هایش گفت: «این‌جا اومدی یعنی تو اول باید شروع کنی کلاس بیان بری، لهجه‌ات فراموش بشه، بتونی حرف بزنی، باید کتاب بخونی، باید ادبیات بدونی، باید شعر بدونی. این شکلی نیست...»

این سخنان صامتی پس از گذشت مدت کوتاهی از روزهایی است که با به میان آمدن پای برخی رسانه‌های خارجی، اختلاف نظرهایی درخصوص قیاس زبان فارسی با زبان‌های بومی و قومی که پیش‌تر نیز گاهی موجب شکل‌گیری بحث‌هایی می‌شد، شکلی دیگر گرفت و موجب ترند شدن هشتگ‌هایی همچون منو فارسی شد. و صفحه العربیه فارسی در توییتر لینک کارزاری توییتری با عنوان «رنج به دلیل زبان مادری با هشتگ #منوفارسی» را به اشتراک گذاشت و پس از این خاکستر ماجرایی کهنه بار دیگر شعله‌ور شد تا این‌که چیزی نگذشت که پای بی‌بی‌سی فارسی هم به ماجرا باز شد. 

این شیوه او در واکنش به اجرای شرکت‌کننده «عصر جدید» سبب شد تا یکی از زبان‌شناسان که با نام کاربری «مسوت» در توییتر فعالیت می‌کند، بنویسد: «ایشون اگه دوتا کتاب خوب زبانشناسی تو زندگیش خونده بود چنین حرف بی‌معنی ای نمی‌زد که «لهجه‌ت باید فراموش بشه». یا اگه مدارس ما چهارتا مطلب مفید و علمی درباره زبان یاد میدادن ایشون میدونست همه از جمله خودش لهجه دارن و هیچ لهجه‌ای هم برتری خاصی به دیگری نداره». 

همچنین کاوه فیض‌اللهی، مترجم در واکنش به این موضوع نوشت: «شجریان نامه‌ای نوشته بود که در ابتدای کنسرت بم از رو خواند. آنجا بود که فهمیدم چقدر لهجه مشهدی دارد و یکی از نقاط قوتش در خوانندگی همین است. اگر این لهجه نبود بعضی کارهایش مثل غزل عطار در دود عود یا آلبوم شب، سکوت، کویر اینقدر جادویی نمی‌شدند.»

یوسف سعادت، پژوهشگر زبان‌شناسی تاریخی زبان‌های ایرانی نیز در تازه‌ترین رشته‌توییت خود آورده است: «گوش مردم باید به لهجه‌های مختلف زبان عادت کنه. خوب می‌شه اگه: ۱. گویندگان رسانه‌های استان‌ها زبان‌های رایج در هر استان رو به لهجه‌های مختلفی که در اون استان هست حرف بزنن.

۲. گویندگان رسانه‌های استان‌ها در بخش فارسی (حتی در برنامه‌های رسمی) فارسی رو به لهجه معمول استان حرف بزنن.

۳. رادیو و تلویزیون سراسری سعی کنن در برنامه‌های غیررسمیشون لهجه‌های فارسیِ منطقه‌های مختلف ایران و کشورهای افغانستان، تاجیکستان و ازبکستان رو وارد کنن.

* مردم ایران عادت نداشتند برنامه‌های رسمی مثل اخبار رو به لهجه‌ای غیر از #لهجه_معیار ایران بشنوند ولی بعد از اینکه در #بی‌بی‌سی_فارسی لهجه فارسی افغانستان و تا حدودی تاجیکستان رو شنیدند، الان دیگه کلاً با موضوع بیگانه نیستند.

* این کارها به نوبه خودشون زمینه بعضی دلخوری‌ها و توهین‌ها رو از بین می‌برن و کمک می‌کنن تا ورود به جامعه و بهره‌گیری از فرصت‌های اجتماعی بیش‌ازپیش و برای افراد بیشتری ساده بشه. * وقتی گوش به موسیقی، زبان و لهجه‌ای عادت کرد، احتمالاً بهتر می‌تونه از زیبایی این پدیده‌ها لذت ببره.»

عده‌ای از کاربران فضای مجازی نیز بر این باورند که ویدیو کامل ‌منتشرنشده در فضای مجازی از داور «عصر جدید» موجب ایجاد اشتباه دراین‌باره شده و یکی از آن‌ها چنین نوشته است:

این در حالی است که پیش‌تر نیز عفت امانی،زبان شناس با انتقاد از «رنجاندن اقوام ایرانی با زبان‌شان» گفته بود که «رنجاندن اقوام ایرانی به‌ویژه با سبک کردن زبان‌شان آفت است.»

مجید طامه زبان شناس نیز گفته بود که «گویشوران از به کار بردن گویش‌شان ذره‌ای احساس شرم نکنند» و زبان شناس دیگر فرهاد قربان زاده با اشاره به اهمیت حفظ گویش‌ها در خانواده، به زبانوران و گویشوران پیشنهاد کرده بود تا در خانه با فرزندان خود به زبان و گویش بومی‌شان صحبت کنند تا این میراث ارزشمند به فرزندان‌شان نیز منتقل شود