مهدی یزدانی: سینما و شبکه نمایش خانگی در جبهه مشترک هستند
وضعیت شبکه نمایش خانگی در ایران با چالش‌های عجیبی در دوران پاندمی روبرو بوده، از جمله کشمکش و اختلاف میان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیما بر سر مدیریت و نظارت محصولات این شبکه
ایران آرت: مدیرعامل سابق موسسه رسانه‌های تصویری گفت: زمانی که حاکمیت مجوز تولید به یک اثر می‌دهد، باید پای مجوز خود بایستد و آن مرکزی که مجوز را ارائه می‌کند نباید متزلرل عمل کند و باید برای مجوز خود در برابر سایر نهادها پاسخگو باشد.
به گزارش ایسنا، صنعت سینما به دلیل گروهی بودن مخاطب آن، در دوران پاندمی کوید - 19 تحت تاثیر جدی شرایط ناشی از آن قرار گرفت و سالن‌های سینما در سرتاسر جهان بیشترین تعطیلی‌ها و کمترین میزان مخاطب را در این دوران تجربه کردند، اما این بیماری برای شبکه نمایش خانگی نقشی متفاوت ایفا کرد. شبکه نمایش خانگی هم در کشورهای مختلف با جذب مخاطب بالا مواجه و سهام این گروه‌ها با رشد قابل توجهی همراه شد. در این بین سوالی که برای علاقه‌مندان به عرصه سینما و سریال‌سازی مطرح شده این است که آیا توسعه شبکه نمایش خانگی، مخاطبان سینما را از این هنر دیرینه خواهد گرفت؟
البته وضعیت شبکه نمایش خانگی در ایران با چالش‌های عجیبی هم در دوران پاندمی روبرو بوده، از جمله کشمکش و اختلاف میان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صدا و سیما بر سر مدیریت و نظارت محصولات این شبکه. این اختلاف تاکنون به نتیجه‌ای نرسیده هرچند وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرده است که «سازمان سینمایی مسئولیت صدور مجوز VODها را برعهده دارد و برخی دیگر از دوستان، برخی از این مجوزها را در دست دارند که باید از این حال دربیاید.»
در این باره دفتر ایسنا در دانشگاه هنر گفت وگویی با مهدی یزدانی - فعال فرهنگی در حوزه شبکه نمایش خانگی و مدیرعامل سابق موسسه رسانه‌های تصویری - داشته و او ابتدا در تشریح چالش‌هایی که کرونا برای تولید فیلم در سینمای ایران ایجاد کرده است، گفت: زمان تولید آثار سینمایی نسبت به سریال‌های شبکه نمایش خانگی خیلی محدودتر است. تقریبا از ابتدای سال ۱۳۹۹ تا الان که نیمه دوم سال ۱۴۰۰ شروع شده است، در حوزه سینما و نمایش خانگی دوره‌های مختلفی از تولید را پشت سر گذاشته‌ایم. یک دوره اوایل سال ۱۳۹۹و مصادف با زمان قرنطینه گسترده، توقف بیشتر کارها اتفاق افتاد. در آن زمان بحث جدی معیشت یا سلامت مطرح بود که بروز پیدا کرد و بحث بر سر این بود که اگر قرنطینه بخواهد ادامه پیدا کند، بسیاری از مردم امکان کسب درآمد برای گذران زندگی روزمره را نخواهد داشت.
وی افزود: در رابطه با فعالیت‌های سینمایی هم به همین شکل بود. در واقع کار تولید بسیاری از آثار حدود پنج یا شش ماه متوقف شد و فرآیند ساخت کارهایی که کار کمتری به پایان داشتند و همچنین نیازمند افراد کمتری بودند (برای مثال در مرحله پساتولید قاعدتا افراد کمتری درگیر هستند تا در دوران تولید) ادامه پیدا کرد و تعداد قابل توجهی فیلم برای جشنواره فجر سال ۱۳۹۹ آماده شد که از نظر کمی تفاوت زیادی با سال‌های گذشته که سینما در شرایط عادی بود، نداشت. یعنی تولیدات که بخشی از آنها هم از سال قبل آماده شده بود، به اندازه‌ای بود که به ارزیابی داوری فیلم‌ها در جشنواره فجر سال ۱۳۹۹ برسد.
شبکه نمایش خانگی در حال پوست‌اندازی است
مدیرعامل سابق موسسه رسانه‌های تصویری، شبکه نمایش خانگی را درحال پوست‌اندازی توصیف کرد و ادامه داد: تولید سریال‌های شبکه نمایش خانگی به دلیل اینکه اکثر آثار در حال تولید بودند و شبکه نمایش خانگی ما در حال پوست‌اندازی کمی و کیفی بود (و به اعتقاد من در این دوران کرونا هنوز هم در حال پوست اندازی است) تا حدی متفاوت بود. بعد از آن تعطیلی حدود شش ماه و نیمه اول سال ۱۳۹۹، به مرور تولید پروژه‌ها در حوزه نمایش خانگی و به طور خاص سریال‌ها و بعد برنامه‌های ترکیبی ادامه پیدا کرد.
یزدانی درخصوص گردش اقتصادی و سرمایه‌گذاری در تولید شبکه نمایش خانگی گفت: از ابتدای سال ۱۳۹۹ و بعد از آن دوره قرنطینه که کارها از سر گرفته شد تا به امروز، حجم سرمایه‌گذاری در تولید نمایش خانگی و سریال‌ها به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا کرد و این روزها هم شاهد تلاش پلتفرم‌ها برای تغییر رویکرد تولیدات کمی به کیفی هستیم. یعنی می‌توان گفت که معدل آنچه که از سال ۱۳۹۹ به بعد عرضه شده با معدل آنچه که در ۲۰ سال گذشته در شبکه نمایش خانگی عرضه شده است، از نظر کیفی تغییرات قابل ملاحظه‌ای داشته است.
وی در همین خصوص ادامه داد: در این دوران بد اقتصادی، تقریباً نزدیک سه تا چهار هزار شغل توسط تولیدات شبکه نمایش خانگی برای اهالی سینما ایجاد شد. جالب است که هیچکدام از مسئولین مربوطه در این شرایط اقتصادی و در این اتفاقاتی که رخ داد، کلامی درباره اینکه این اتفاق، اتفاق خوبی برای صنعت تصویر کشور است صحبت نکرده و تشویقی از این بابت از فعالان این حوزه نشد، اگر هم از مسئولین دولتی در مورد این موضوع صحبت کرده باشند، درحدچندکلمه توییت کرده‌اند که این اتفاق خوبی است.
او با تاکید بر لزوم توجه به نقش موثر بخش خصوصی در چرخه اقتصادی حوزه تولیدات فرهنگی و با انتقاد از بی‌توجهی مسئولین ذی‌ربط به این موضوع گفت: یکی از مشکلات اساسی کشور ایجاد اشتغال، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، ایجاد امنیت سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و مواردی این چنینی بوده واولویت کشور مباحث اقتصادی است. در حال حاضر به اندازه‌ای که به مسئله ممیزی و نظارت اهمیت داده می‌شود و بین دستگاه‌های مختلف حاکمیتی رقابتی سخت درگرفته است هیچ کدام توجه به تامین امنیت سرمایه‌گذاری مشروع که از وضایف اولیه حاکمیت برای شهروندان است تعهدی ندادند و سخنی به میان نیاوردند و اظهار شعفی از مسئولین بابت این حجم سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال بدون کمک دولت ندیده‌ایم.
این کارشناس فرهنگی درخصوص ضابطه‌های شبکه نمایش خانگی به خصوص مباحث نظارتی، گفت: بازار شبکه‌های نمایش خانگی نیازمند ضوابط اختصاصی مناسب خود است که متاسفانه در این چند سال که پلتفرم‌های وی‌اودی شکل گرفته‌اند بیشتر وقت‌شان صرف مسائل حاشیه‌ای شده است. دعوا بر سر این است که چه کسی بر آنها نظارت کند، دولت نظارت انجام دهد، خارج از دولت نظارت کند و یا نظارت فرا قوه‌ای صورت گیرد. اصل نظارتی که اصل پذیرفته شده است و قانونی است که بایداجراشود. ولی یکسری ملزومات را باید متقاضی تولید رعایت کند و طرف دیگر را هم حاکمیت.
فعالیت صنف در نظارت موجه است
وی در همین خصوص توضیح داد: زمانی که حاکمیت مجوز تولید به یک اثر می‌دهد، باید پای مجوز خود بایستد و آن مرکز و آن نهادی که مجوز را ارائه می‌کند نباید متزلزل عمل کند و باید برای مجوز خود در برابر سایر نهادها پاسخگو باشد. نه به این شکل که خود نهادی هم که مجوز را ارائه داده نمی‌داند بالاخره مجاز هست از نظر قانونی مجوز بدهد یا خیر و اگر مجوز ارائه داد، پای مجوز خود می‌ایستد یا اینکه خود تهیه‌کننده، تولیدکننده یا سرمایه‌گذار هستند که باید در مورد سوالات نهادهای نظارتی پاسخگو باشند؟
یزدانی صنوف فعال حوزه‌های مربوطه را جهت امر نظارت موجه دانست و توضیح داد: در دو سال اخیر، نهادهای نظارتی با هم درگیر هستند که چه کسی مسئول نظارت است و به طبع این حاشیه‌ها فرصتی برای سازمان دادن به ارتباطات بین صنفی مهیا نکرده است. قاعدتا باید تشکل صنفی تهیه‌کنندگان سینما و تشکل صنفی وی او دی ها، در مورد مباحث کلان در حوزه اقتصاد این صنعت برنامه‌ریزی کند که هم منافع خودشان و منافع دست اندرکاران تولید تامین شود و هم منافع مردم. از طرف دیگر تعداد مخاطب را افزایش بدهند برای رونق این صنعت. این صنعت جا دارد که حداقل ۱۵ تا ۲۰ هزار شغل در سال ایجاد کند به شرطی که خیلی گرفتار مباحث حاشیه‌ای نشود و سرمایه‌گذار مطمئن باشد که با انتظار بازگشت سرمایه و سودی که داشته است، می‌تواند در این حوزه سرمایه گذاری کند.
اکران آنلاین برای بعضی فیلم‌ها به صرفه است
او اکران آنلاین شبکه نمایش خانگی را فرصتی برای برخی فیلم‌هایی که شرایط اکران ایده‌آلی پیدا نمی‌کنند، دانست و گفت: درحال حاضرسالن‌های سینمای ما امکان اکران بیش از ۶۰ تا ۱۰۰ فیلم در سال را ندارند. به طبع اگر تعداد بیشتر از این آثار باشد و استقبال از فیلمی افزایش پیدا کند، این فرصت برای فیلم‌ها محدودتر می‌شود و بسیاری از فیلم‌ها باید در نوبت نمایش بمانند. همچنین فاصله سرمایه‌گذاری و تولید تا فروش طولانی می‌شود. بعضی فیلم‌ها دو تا سه سال در نوبت اکران می‌ماندند ولی اکران آنلاین این محدودیت را ندارد. این نوع اکران آثار نه محدودیت زمان دارد نه جغرافیا و نه محدودیت صندلی. اگر این نوع اکران بتواند در ادامه هم همانند دو سال اخیر ارتباط خوبی با مخاطبان برقرار کند، به دلیل سرعت بازگشت سرمایه برای برخی فیلم‌های سینمایی به مراتب صرفه بیشتری از اکران عادی خواهد داشت.
یزدانی در توضیحات پایانی خود به بحث تمایز رقابت سینما و شبکه نمایش خانگی پرداخت و ضمن برشمردن این دو در یک جبهه و اشاره به اینکه رونق هرکدام بر دیگری تاثیر مثبت خواهد داشت، تشریح کرد: به نظر من رقابت زیادی بین سینما و پلتفرم‌ها وجود ندارد و عملابازار بزرگ و جدیدی پیش روی دست اندرکاران صنعت تصویر فراهم شده است. یعنی مردم هم سینما می‌روند و هم در شبکه نمایش خانگی فیلم می‌بینند. اگر در تلویزیون هم سریال خوبی پخش شود مخاطبان را خواهد دید. اگر سریال خوب خارجی وجود داشته باشد نیز مردم آن را هم تماشا می‌کنند. به نظر من انتخاب نهایی با بیننده است و هیچ کدام از این‌ها جای یکدیگر را نمی‌گیرند. نه سریال خارجی جای سریال ایرانی را خواهد گرفت و نه شبکه نمایش خانگی جای سینمارا پر می‌کند. اگر ما به شرایط عادی و طبیعی زندگی پساکرونا برسیم، اتفاقا این حوزه‌ها با هم‌افزایی‌های خود می‌توانند به بازار یکدیگر کمک کنند و هر یک باعث رونق دیگری شوند و انشاالله این اتفاق رخ خواهد داد.
