به بهانه قتل همسر شهردار سابق تهران به تگزاس رفتهایم؛ وسط صحنه قتل رییسجمهور آمریکا درست جلو چشمهای همسرش ژاکلین
قتل میترا استاد، شایعه درباره نجفی و ماجرای سه فیلم و کتاب درباره قتل رییسجمهور
البته بلاشباهت عرض میکنم. نه نجفی، کندی است و نه میترا استاد، ژاکلین. اما ذهن است و مکانیزم عجیب تداعیاش؛ سری بزنیم به سالهای دهه شصت و آن قتل عجیب و نیز کتاب و فیلمی را که در این باره منتشر شدند، از نظر بگذرانیم
ایرانآرت، صابر محمدی: شهر شلوغ است؛ قتل و شایعههای پساقتل شهر را شلوغ کرده است. میترا استاد، همسر دوم شهردار سابق تهران یعنی محمدعلی نجفی را در آپارتمانش در سعادتآباد تهران به قتل رساندهاند و هر کس، چیزی به اطلاعات اندک موجود اضافه میکند. موسیقی متن سریال پدرخوانده توی سرمان میچرخد. چرا؟ چون ما بزنگاههای هنری خاص خودمان را داریم که وقت هول و هراس به کار میافتند... وقت بازشدن پروندهای جنایی در سطحی گسترده؛ جنایتی هولناک هر چند بهسادگی و با پنچ گلوله مختصر روی داده باشد. موسیقی پدرخوانده، موسیقی فیلمهای جنایی دیگر، صحنههای رعبآور رمانهای جنایی بزرگ.
تاریخ پر است از قتلهایی که پیرامون آدمهای معروف رخ میدهد؛ چهرههایی که قتل، میشود کلیدواژه نخست زندگیشان و از آن پس، با حرفحرف آن زندگی میکنند. اینجا یاد یکی از معروفترین این قتلها افتادهام؛ قتل جان. اف. کندی، یکی از روسای جمهور ایالات متحده امریکا. شخصیتی که ترکیبش با ژاکلین، یکی از رویاییترین زوجهای جهان را برساخت. مردی که سیاستمدار بود و زنی که از هر لحاظ مورد توجه قرار میگرفت بهویژه در دنیای مد.
البته بلاشباهت عرض میکنم. نه نجفی، کندی است و نه میترا استاد، ژاکلین. اما ذهن است و مکانیزم عجیب تداعیاش؛ سری بزنیم به سالهای دهه شصت و آن قتل عجیب و نیز کتاب و فیلمی را که در این باره منتشر شدند، از نظر بگذرانیم. احتمالا وقتی این گزارش را میخوانید، هزاران کیلومتر اینسوتر از تگزاس، یعنی در همین تهران خودمان، قاتل همسر دوم شهردار سابق پایتخت دستگیر شده باشد. عجب دقایق شگفتی است.
خرداد 98 تهران، نوامبر 1963 تگزاس
نوامبر به بیستودومین روزش در سال هزارونهصدوشصتوسه رسیده بود که سیوپنجمین رییس جمهور امریکا ترور شد.
ساعت ۱۲:۳۰ بعد از ظهر روز جمعه بود و رییس جمهور در دالاس تگزاس به قتل رسید. تئوریهای مختلف هر کدام کسی را مسئول مرگ کندی میدانند. معروفترین این مسئولان فرضی از این قرارند: سیا، مافیا، کاگب، موساد، اشراقیون، فیدل کاسترو، لیندون ب. جانسون (نایب رئیسجمهور) و نوعی ائتلاف نظامی-صنعتی به رهبری ژنرالهای ارتش. اینها اما دیگر چندان فرقی نمیکند . مهم این است: گلولهای که آن روز سینه رییسجمهور را شکافت، برای همیشه رویای ترکیبی موفق از مد و سیاست در بستر زندگی زناشویی را به باد داد. آن روز، در لحظه قتل، ژاکلین هم به همراه همسرش بود اما خب، او هدف گلولهها نبود.
قتلِ آقای رییس در سینما و ادبیات
این چیزی نبود که داستاننویسها و فیلمسازها بهراحتی از کنارش عبور کنند.
یک؛ فیلم «جِیاِفکِی»
شاید مهمترین فیلم در این رابطه را اولیور استون سال ۱۹۹۱ ساخته باشد؛ کارگردانی که سرش درد میکند برای چنین ماجراهایی. فیلم او با نام «جِیاِفکِی». فیلم با بازی کیوین کاستنر آنقدر مهیج است که فراتر از قصهای که میدانیم آن را دنبال میکنیم. فیلم مبتنی بر داستان واقعی است. نقش اول این فیلم را کوین کاستنر بازی میکند که بازپرس بخش قضایی است. کاستنر براى بازى در این فیلم، نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش اول فیلم درام از چهل و نهمین دوره جوایز گلدن گلوب هم شد.فیلم نامزد دریافت هشت جایزه اسکار بود که موفق به دریاف دو جایزه در بخش تدوین و فیلمبرداری شد.
دو؛ رمان و سریال «۶۳/۱۱/۲۲»
در ادبیات داستانی هم ماجرای قتل کندی، حواس استیون کینگ را به خودش جمع کرد؛ نویسندهای در ژانرهای وحشت و جنایی که هر اثرش میلیونها نسخه میفروشد. او این ماجرا را در کتاب "۶۳/۱۱/۲۲" سال ۲۰۱۱ نوشت که با واکنش بسیار مثبت خوانندگان و منتقدان همراه بود. خط اصلی داستانی رمان آنقدر جذاب بود که از همان موقع بسیاری مثل جاناتان دمی سعی داشتند اقتباسی سینمایی یا تلویزیونی از آن بسازند اما سرانجام این جی. جی. آبرامز و جیمز فرانکو بودند که موفق شدند حق امتیاز کتاب را بخرند و درباره ساخت آن با وبسایت هولو وارد مذاکره شوند. فرانکو که خودش از طرفداران جدی کتاب بود هم تهیهکننده کار شد و هم بازی در نقش اصلی را پذیرفت. سارا گدون هم بلافاصله برای نقش مکمل زن به پروژه پیوست. با تکمیل تیم بازیگران فیلمبرداری از ۹ ژوئن ۲۰۱۵ در شهرهای مختلف آمریکا شروع شد و به مدت چهار ماه ادامه داشت. فیلمبرداری سکانسهای مربوط به ترور کندی به صورت جداگانه و با یک ماه تأخیر از زمان اصلی در دالاس انجام شد و بعد از آن سریال به سرعت مراحل پس از تولید را طی کرد و برای پخش آماده شد.
ماجرای رمان و سریال، نشان میدهد استیون کینگ چهطور توانسته ماجرای قتل کندی را دستمایه این سفر در زمان کند: «جیک اپینگ (جیمز فرانکو) یک معلم زبان انگلیسی است که در ایالت مین زندگی میکند و از همسر خود جدا شدهاست. او به کمک دوست قدیمیاش ال تمپلتون (کریس کوپر) این فرصت را پیدا میکند که در زمان سفر کند و به سال ۱۹۶۰ بازگردد تا جلوی ترور جان اف کندی را بگیرد تا بتواند سرنوشت جهان را عوض کند اما هدف مأموریت با عاشقشدن جیک به کلی تغییر میکند تا جایی او حتی دیگر تمایلی ندارد گذشته را عوض کند... .
سه؛ فیلم «پارکلند»
«پارکلند» هم یکی دیگر از تلاشهای سینمایی هالیوود برای ترسیم قتل کندی است. این فیلم که سال 2013 ساخته و اکران شده، اولین فیلم پیتر لندزمن در مقام فیلمنامه نویس و کارگردان است. این فیلم چند داستان کوچک را در روز ترور جان اف. کندی دنبال می کند؛ داستان آدمهایی که به شکلی این ترور روی آن ها و زندگی شان تاثیر می گذارد.
در پارک لند بیلی باب تورنتون نقش فارست سورلز را بازی می کند که در 22 نوامبر 1963 و ترور جان اف. کندی، مسئول حفظ امنیت دالاس بود. این ترور برای او مسئله ای شخصی بود و سورلز سریع تحقیقات برای پیدا کردن قاتل را شروع کرد. جرمی استرانگ در این فیلم نقش لی هاروی اسوالد را بازی می کند که به جرم ترور کندی دستگیر شد. هر چند برخی هنوز هم درباره قاتل بودن او شک دارند.