روایت منیژه حکمت از تجاوز و خفت گیری زنان

منیژه حکمت از روند ساخت تازه‌ترین اثر خود گفت.

"جاده قدیم" داستان زنی کارمند را روایت می‌کند که شب عید نوروز با مشکلاتی مواجه می‌شود. در مهتاب کرامتی، آتیلا پسیانی، ترلان پروانه، محمدرضا غفاری، شیرین یزدان بخش، محمدرضا هدایتی، بهناز جعفری، لیلی رشیدی، بانی‌پال شومون، پوریا رحیمی و  پرویز پور ‌حسینی بازیگران این فیلم هستند که روز جمعه در اولین روز جشنواره فجر در پردیس ملت برای اهالی سینما به نمایش درآمد.

حکمت درباره چگونگی شکل گیری ایده فیلم "جاده قدیم" به هنرآنلاین بیان کرد: همواره دغدغه‌هایم را در خصوص معضلات اجتماعی، با هدف ایجاد یک جریان فکری، به تصویر می‌کشم. "جاده قدیم" هم تداوم همان دیدگاه، تفکر و اندیشه است، اما در یک بستر اجتماعی متفاوت. این فیلم مانند آثار قبلی من فضای زنانه‌ای دارد و به یکی دیگر از معضلات بزرگی می‌پردازد که جامعه ما و البته جامعه جهانی باید تکلیفش را با آن روشن کند. در حقیقت در این فیلم یکی از مشکلات مهمی که خانم‌ها به خصوص در ایران دارند و با آن درگیر هستند، بازگو می‌شود.

وی درباره پروسه نگارش فیلمنامه این اثر نیز گفت: اولین بار زمانی به این سوژه فکر کردم که فراگیر بودن آن را در داخل و خارج از کشور دیدم و اینکه بستر آسیب‌زننده‌ای دارد. در همین راستا با همکاری یکی از دوستان خبرنگار و یکی از دوستان جامعه‌شناس تحقیقات را آغاز کردیم. این تحقیقات به شکل میدانی و حضوری بود و در طی آن با موارد مختلفی روبرو شدیم تا با روح و روان زخم خورده آنها بیشتر آشنا شویم.

حکمت ادامه داد: دراین میان فاصله‌هایی هم به جهت کارهایی که من در دست داشتم افتاد، ولی هرچه بیشتر به درون این تحقیقات فرو می‌رفتم به لحاظ روحی خودم آسیب بیشتری می‌دیدم چرا که هم گستره این معضل در جامه بسیار زیاد است و هم اینکه خشونت علیه زنان 70- 80 درصد از آسیب‌های اجتماعی را در بر می‌گیرد. نگارش فیلمنامه این کار بسیار سخت بود، از این جهت که پرداختن به این کار سختی‌های خاص خودش را دارد. باید روی لبه‌ای حرکت می‌کردیم که درست باشد. این داستان‌ها برای نمایش در سینما جذابیت دارند، ولی ما باید از قصه اصلی به خوبی مراقبت می‌کردیم تا در میان خورده داستان‌ها گم نشود، به همین جهت کار مشکل بود. برای تحقیقات بیشتر به بیمارستان روزبه رفتیم و با روانشناسان این بیمارستان جلسات بسیاری در این زمینه داشتیم. در واقع به دلیل این که در این بیمارستان کلینیک تخصصی مخصوص به همین موضوع فعال است، آنها بسیار به ما در این زمینه کمک کردند و ما با سوژه‌های متفاوتی در آنجا روبه رو شدیم. در نهایت هم دستاورد این هفت سال تلاش من، تبدیل به فیلمنامه "جاده قدیم " شد.

حکمت در پاسخ به این سوال که تا چه اندازه داستان فیلم متاثر از سوژه‌های واقعی است و داستان تحت تاثیر یک زندگی قرار گرفته است، اظهار کرد: خیلی مشخص می‌دانستم که موضوع چیست. مثل فیلم‌های قبلی‌ام و در پروسه تحقیقات شناخت بهتری نسبت به این موضوع پیدا کردم تا نسبت به دو کاراکتر اصلی شناخت کافی داشته باشم. تلاش شد "جاده قدیم" بحث‌های مختلفی چون جامعه شناسی، تاریخ، عرف و خیلی از موضوعات دیگر را در دل یک درام درست تعریف کند و یک اتفاق سینمایی شود. برای رسیدن به یک فیلمنامه مشخص چهار سال زمان صرف شد و دوستان بسیاری در این زمینه به من کمک کردند، اما اینکه روی یک سوژه خاص تمرکز کنم این‌طور نبود. نگاهم به تحقیق میدانی بود و در نهایت حاصل آن دریافت‌ها از مجموع شرایط تبدیل به این فیلمنامه و شکل گیری کاراکترهای آن شد.

این کارگردان درباره انتخاب بازیگران فیلم نیز بیان کرد: با آتیلا پسیانی آشنایی قدیمی دارم و چهار سال پیش در پروسه تحقیقات موضوع را به او گفته بودم و او نسبت به فیلمنامه جاده قدیم ذهنیت داشت. با مهتاب کرامتی نیز در پروسه اکران فیلم "صفر تا سکو " و "تیک اف " بیشتر آشنا شدم و شناخت خوبی نسبت به او پیدا کردم و موضوع "جاده قدیم" را همان زمان با او مطرح کردم. خوشبختانه او خیلی خوب از پس نقش مینو بر آمد و بسیار برای آن زحمت کشید.

از آنجایی که لوگوی این فیلم را ابراهیم حقیقی طراحی کرده است، حکمت درباره همکاری با این هنرمند عنوان کرد: در تمام پروژ‌ه‌های من ابراهیم حقیقی حضور دارد و بسیار به من لطف دارد. او ذهنیت من را خیلی خوب می‌شناسد و می‌داند که دقیقا به دنبال چه هستم.

حکمت درباره حضور در جشنواره فیلم فجر و بازخوردهای آن گفت: بازخورد خوبی خواهیم داشت، به این دلیل که در فیلم ما با تمام تلخی‌ها بیش از هر چیز عشق نمود دارد. برای من واکنش مردم، منتقدان، اهل فن و رسانه‌ها اهمیت دارد و خیلی به جشنواره فکر نمی‌کنم.