صادق تبریزی و نقاشی 55 هزار دلاری در تهران / عکس

صادق تبریزی در ماه‌های اخیر در زمره پرفروش ترین هنرمندان ایران بوده است.

ایران آرت: مرداد ماه بود که رسانه ها اعلام کردند از صادق تبریزی ، هنرمند پیشگام ایرانی در کمتر از هفت ماه هفت اثر در حراج های مختلف ارائه شده که همگی آنها به فروش رسیده اند.

این آمار در حالی اعلام شد که آثار زنده یاد تبریزی در بیش از یکصد حراجی بین المللی عرضه شده بود؛ جالب اینکه نخستین بار ، پیش از انقلاب و در سال 1352, در اولین حراج تهران دو اثر از صادق تبریزی توانست نظر خریداران را جلب کند و پس از آن، به مدت پنج دهه، آثار او در حراج‌های کریستیز، ساتبیز، بونامز، حراج تهران و سایر حراج‌های ایرانی و بین المللی با استقبال و علاقه خریداران رو به رو شد.

در خبر مرداد ماه و فروش هفت اثر در هفت ماه پیاپی، پنج مورد از این فروش ها در حراجی های بین المللی مانند بونامز لندن رخ داده اما دو مورد در حراج تهران اتفاق افتاده که یکی از آنها به رکورد این هنرمند زنده یاد بدل شده است: اثری بدون عنوان که 55000 هزار دلار چکش خورد.

این اثر بدون‌عنوان، با تکنیک اکریلیک روی بوم در اندازه ۱۰۰×۷۰ سانتیمتر است که در دهه ۹۰ خورشیدی خلق شده است.

صادق تبریزی یکی از نقاشان معروف ایران از پیشگامان نقاشی خط و جنبش سقاخانه محسوب می شود . آثار او با بهره مندی از موتیف ها و المان های ایرانی مدرنیسمی را بازتاب می داد که خاص او بود.

در تابلوی بدون عنوان 55000 هزار دلاری، اثر به جهت کمپوزیسیون قدرتمند و جانمایی صحیح المان ها

نگاه را به خود معطوف می کند؛ اسب های سیاه و سفید در کنار سواران مینیاتوری و همان لباس نارنجی با آستین های مختلف همه نشان دهنده توجه هنرمند است. صادق تبریزی به عنوان پیشگام هنر مدرن ایران از نقوش مینیاتوری در کنار خوشنویسی، عناصر معماری، آثار فلزی، پیراهن‌های طلسم، نقاشی‌های دیواری قهوه‌خانه‌ای، مینیاتورهای ایرانی و نقاشی قاجار استفاده می‌کند و برای خلق احساسی زیبا یا معنایی والا از کنار هم چیدمان آنها ابایی ندارد؛ نوآوری و تجربه گرایی مولفه هایی بودند که تبریزی از انها استقبال می کرد.

دقت در ظرافت ها و جزییات اثر در زمره خصوصیات همیشگی آثار تبریزی ست؛ این اثر هنری شامل خوشنویسی دور سر انسان به دور از محیط طبیعی و نزدیک شدن به جنبش سقاخانه ای نو سنتی است. او از رنگ طلایی و آبی ایرانی در کنار رنگ های نارنجی، قرمز، سیاه و سفید استفاده کرد. آثار تبریزی نمونه ای از رویکرد نوینی است که جنبش سقاخانه به آن معروف شد. این هنرمند که با مجموعه‌ای از رسانه‌ها از جمله موزاییک پوستی و آینه‌ای از تجربه گرایی در هنر استقبال می کرد ، به جهت ابعاد بزرگ تابلوهایش هم شهرت داشت.

حراج تهران درباره این اثر در کاتالوگ این حراجی نوشته است:

صادق تبریزی دانش‌آموخته هنرکده هنرهای تزیینی و یکی از هنرمندان تأثیرگذار در جنبش سقاخانه بود. او در آغاز علاوه بر نقاشی ایرانی، در زمینه سفال و سرامیک نیز فعالیت داشت و بسیاری از خط‌نگاره‌هایش را نخستین بار روی قطعات سرامیک در کارگاه سرامیک‌سازی اداره هنرهای زیبا (۱۳۳۸) اجرا کرد. در ادامه، تجربیات متفاوتی با تکنیک کولاژ و با استفاده از انواع قطعات تزیینی و ترکیب آن‌ها با نقوش ایرانی، فیگورهای مینیاتوری و رنگ‌های زنده داشت. نخستین بار آثار وی در انجمن ایران و امریکا نمایش داده شدند، هرچند پس از شرکت در بینال‌های تهران (۴۵-۱۳۴۱) تبریزی بیش از پیش به استفاده از عناصر نوشتاری و فرم‌های خوشنویسی ایرانی روی آورد و در ادامه این خطوط را در ترکیبی چشم‌نواز و شاعرانه با سنت نگارگری با نیم‌نگاهی به نقاشی‌های قهوه‌خانه ادغام کرد.

نقاشی پیش‌رو از آثار متأخر صادق تبریزی است که به واسطه عینیت‌بخشی به تمامی اصول تصویری جنبش سقاخانه علاوه بر کیفیت جذاب بصری از ارزش تاریخ هنری نیز برخوردار است. نقاشی‌های فیگوراتیو تبریزی از شناخته‌شده‌ترین و مشهورترین نمونه‌های کاری این هنرمند هستند. استفاده از رنگ طلایی درخشان، در کنار نارنجی، قرمز، سفید، سیاه و آبی لاجوردی، بهره‌گیری از عناصر هندسی، وفور موتیف‌های تزیینی، پیکره‌بندی انسان و اسب در شکلی آرمانی، بهره‌ای است که تبریزی از سال‌ها ممارست در مشق نگارگری و نقاشی قهوه‌خانه‌ای از استادانی چون حسین بهزاد، حسین الطافی، محمدعلی زاویه، عباس بلوکی‌فر و… گرفته است. همچنین خلق آثار خوشنویسی بر بشقاب‌های سرامیکی و روند لعابکاری و رنگ‌های درخشان مینایی عرصه دیگری از هنر ایرانی است که در پرده‌های نقاشی تبریزی نمودی نو، تازه و جذاب می‌یابند.

در نقاشی پیش‌رو، نوشتن کلامی با خط ثلث در هاله خورشیدگون دور سر پیکره‌های انسانی و بخش‌های دیگری از اثر سبب شده نقاشی از فضای بازنمایی طبیعی فاصله گرفته به نشانه‌های شناخته‌شده جنبش سقاخانه و هنر نوسنت‌گرا نزدیک شود. دو فیگور، سوار بر مرکبی راهوار، با صلابتی ستودنی در میانه تصویر ایستاده‌اند. استفاده از رنگ متضاد سیاه و سفید اسبان، در کنار قرینه‌نمایی فرمی لباس و چهره، حسی از برابری دو کاراکتر را در ذهن ایجاد می‌کند. کل اثر کمپوزیسیونی پایدار و استوار از خطوط و سطوح هندسی دارد.

گفتنی ست آثار صادق تبریزی در گنجینه های مهمی مانند موزه هنرهای معاصر تهران، بانک پاسارگاد و ... نگهداری می شود. او زمستان سال 96 در سن 78 سالگی در لندن درگذشت.