مونالیزا| داوینچی
شهرت مونالیزا از کجا شروع شد؟/ ماجرای محبوبیت معروف‌ترین نقاشی جهان در میان سارقان!
طبیعتا بسیاری از سارقان هنری به این اثر چشم داشتند، اما موفق‌ترین آنها مرد جوانی بود که در سال ۱۹۱۱ این اثر مشهور را دزدید.
ایران آرت: مونالیزا، تابلوی زن رنسانسی که با لبخند رازآلودش قرن‌ها پژوهشگران دوست‌دار هنر را مسحور کرده است، نه تنها معروف‌ترین اثر داوینچی، بلکه مشهورترین نقاشی در تاریخ هنر جهان نیز محسوب می‌شود. طبیعتا بسیاری از سارقان هنری به این اثر چشم داشتند، اما موفق‌ترین آنها مرد جوانی بود که در سال ۱۹۱۱ این اثر مشهور را دزدید.
به گزارش ایسنا و به نقل از یورونیوز، تابلو نقاشی رنگ روغن «مونالیزا» از سال ۱۸۰۴ میلادی تاکنون در موزه لوور پاریس نگهداری می‌شود. گمان می‌رود این نقاشی که به تصویرگری‌های رنسانس از مریم مقدس بسیار شباهت دارد، چهره زنی به نام «لیزا گراردینی»، همسر یک تاجر لباس و ابریشم به نام «فرانسسکو ژوکوندو» را به تصویر کشیده است. به نظر می‌رسد این نقاشی در اتاقکی به نام «لوجیا» که دست کم یک دیواره ندارد، خلق شده باشد.
در پشت سر این زن منظره‌ای محو وجود دارد که با استفاده از روش «اسفوماتو» خلق شده است. از این روش برای ایجاد تصاویری بدون خطوط و مرزهای مشخص، گویی اجسام در میان دود یا مه نشان داده می‌شوند، استفاده می‌شود.
در این نقاشی، این زن در حالی که دستانش را روی هم گذاشته است به چشمان مخاطب خیره شده و لبخند محوی نیز بر چهره دارد. البته لبخند خاص این شخصیت مدت‌ها نظر بینندگان را جلب کرده است؛ به نحوی که مخاطبان با تماشای این نقاشی نمی‌توانند به آسانی حس و حال این زن و یا قصد نقاش را تشخیص دهند.
نکته مهم دیگر این نقاشی نگاه خیره اوست. برخی با نگاه کردن به این نقاشی احساس می‌کنند چشمان او در نقاط مختلف اتاق آنها را دنبال می‌کند؛ گویی او موجودیت زنده دارد. با این وجود و با این که شاید به نظر برسد چشمان این زن مخاطبان را دنبال می‌کند، آنچه که به اسم «تاثیر مونالیزا» مشهور شده است در این نقاشی اتفاق نمی‌افتد. درحقیقت، محققان آلمانی معتقدند چشمان این زن به ۱۵ درجه سمت راست افراد نگاه می‌کند که بیشتر به گوش افراد نزدیک است تا چشمان آنها.
سالانه میلیون‌ها نفر برای بازدید از این نقاشی به این موزه می‌روند و تلاش می‌کنند با مشهورترین اثر «داوینچی» عکس بگیرند. اما داستان شهرت این نقاشی از کجا شروع شد؟
شاید بهتر باشد به بیست و یکم اوت سال ۱۹۱۱ رجوع کنیم؛ روزی که «مونالیزا» به سرقت رفت.
«یورونیوز» در سالگرد سرقت این اثر هنری نوشت: نقاشی «مونالیزا» اثر «لئوناردو داوینچی» به چند دلیل احتمالا مشهورترین نقاشی جهان است. نخست اینکه، این نقاشی یکی از معدود نقاشی‌های به جای مانده از این نقاش چیره‌دست رنسان است و دوم اینکه «داوینچی» در مقایسه با سایر هنرمندان معاصر خود از مهارت و روش خاصی در خلق این پرتره استفاده کرده است. اما دلیل سوم، احتمالا مهم‌ترین است. در بیست و یکم اوت سال ۱۹۱۱، این اثر هنری ربوده شد.
البته در سال ۱۹۱۱ و پیش از سرقت نیز این نقاشی همچنان یک اثر هنری ارزشمند بود. «مونالیزا» که توسط «داوینچی» بین سال‌های ۱۵۰۳ و ۱۵۰۶ نقاشی شد، مدتی در «کاخ ورسای» و اتاق خواب «ناپلئون» نگهداری می‌شد و سپس در خانه نهایی خود یعنی «موزه لوور» باقی ماند. با این حال به‌رغم محبوبیت این اثر هنری در بین رهبران فرانسوی، این نقاشی چندان در بین علاقه‌مندان به گالری و موزه شناخته شده نبود؛ تا اینکه دزیده شد.
وقتی جای خالی این نقاشی در روز پس از سرقت مشخص شد، موزه به مدت یک هفته تعطیل شد تا محل اختفای «مونالیزا» مشخص شود. پلیس در مورد اینکه چه کسی می‌توانست این کار را انجام دهد سردرگم شده بود و این درحالی بود که مطبوعات بین‌المللی به شدت داستان سرقت را دنبال می‌کردند.
خیلی زود، بازرسان از هنرمندان درباره این اثر هنری بازجویی کردند. پلیس نخست یک شاعر فرانسوی را به عنوان مظنون به سرقت دستگیر کرد. این شاعر یک هفته را در بازداشت پلیس گذراند چراکه پلیس او را با تعدادی مجسمه مصری دزدیده شده از موزه لوور مرتبط می‌دانست. پس از اینکه پلیس نتوانست پرونده سرقت را به این شاعر نسبت دهد، او در نهایت از اتهامات وارده تبرئه شد.
تا سال ۱۹۱۳ میلادی هیچ خبری از سرنخی درباره پرونده سرقت «مونالیزا» وجود نداشت. تا اینکه در نهایت مردی به نام «لئوناردو وینچزو» در نامه‌ای خطاب به یک دلال آثار هنری در فلورانس، ۵۰۰,۰۰۰ لیر برای نمایش «مونالیزا» در گالری اوفیتزی پیشنهاد داد.
زمانی که با این پیشنهاد موافقت شد، این مرد به همراه نقاشی «مونالیزا» به فلورانس سفر کرد و یک شب در هتل اقامت کرد. همان‌جا بود که این مرد دستگیر شد.
با اینکه سارق خود را با نام «لئوناردو وینچزو» معرفی کرده بود، اما نام واقعی او ««وینچنزو پروجیا» (Vincenzo Peruggia) بود که در موزه «لوور» کار می‌کرد. «پروجیا» در حقیقت کسی بود که در ساخت محفظه شیشه‌ای نگهدارنده «مونالیزا» همکاری کرد. سرقت نقاشی کار سختی نبود. او شب را در کمد پنهان شد و آن را از موزه خارج کرد.
«پروجیا» ادعا می‌کرد که این نقاشی را با هدف انتقال نقاشی به خانه اصلی آن یعنی ایتالیا ربوده است. «پروجیا» به‌رغم این نکته تاریخی که «داوینچی» خود «مونالیزا» را پس از نقل مکان به فرانسه در قرن شانزدهم میلادی به این کشور هدیه کرده بود، از اینکه «ناپلئون» نقاشی «مونالیزا» را ربوده است، خشنود نبود.
البته در نهایت «پروجیا» موفق شد که «مونالیزا» را در یک گالری ایتالیایی به نمایش بگذارد. این نقاشی پس از دستگیر شدن «پروجیا» و پیش از بازگردانده شدن به «لوور» به مدت دو هفته در گالری «اوفیتزی» به نمایش گذاشته شد. تمام این وقایع، جایگاه «مونالیزا» در تاریخ هنر را تضمین کرد.
