موزه هنرهای معاصر تهران| آزاده جعفریان| پابلو پیکاسو
پیکاسو که نازی ها دزدیدند در تهران / روایت آزاده جعفریان از رد پای کلاسیک های چند صد میلیون دلاری در موزه هنرهای معاصر تهران
شما روبروی ۱۴۰ سال پیش ایستاده اید، نه یک و نیم قرن پیش معمولی، ۱۴۰ سال پیش کلود مونه ای ، مونه ۲۰۱۹ در حراجی ساتبیز ۱۱۱ میلیون دلار فروخته شده... این روزها تماشای رمپ موزه هنرهای معاصر تهران با آثاری که کنار هم چندین قرن قدمت دارند مخاطبان را میخکوب می کند و معمولا ترافیک بینندگان جلوی هر اثر در این منطقه بسیار سنگین است!
ایران آرت: آزاده جعفریان : در روزنامه جام جم نوشته است : هر چند نمایشگاه ردپا در موزه هنرهای معاصر تهران با ژان دوبوفه و سپس حالت های پنجگانه قلم مو ، نقاشی های معروف جیم داین شروع می شود اما هر بیننده ای از بدو ورود مبهوت و مدهوش چهار اثر صد و اندی ساله دیوار روبرو است، وزن این دیوار دور رمپ آنقدر بالاست که آدم می ماند چگونه این همه وزانت و گران قیمتی را تحمل می کند!
قاب های طلایی کلاسیک این آثار از دور خبر می دهد این دیوار شاهکارهاست؛ نخستین اثر به یکی از مهم ترین آثار گنجینه موزه تعلق دارد ، اثر هنرمندی که او را استاد بزرگانی مانند سزان و ون‌گوگ می‌خوانند:
« کامی پیسارو »؛ نقاش شهیر دانمارکی فرانسوی که با اثر « روستایی خانه های نوکه در بلژیک » متعلق به ۱۸۹۴ یکی از جذاب های نمایشگاه ردپا است؛ ضربه قلم های رنگ روغنی ۱۲۹ ساله پیسارو مخاطب را شیدای آن زیبایی بکر می کند که دیگر این روزها کیمیاست؛ رنگ گذاری خاص نقطه ای و نوری که نقاش به این تابلو تابانده شناسنامه امپرسیونیسم اصیل است.
_ کلود مونه ۱۴۰ ساله چند صد میلیون دلاری
سپس می توانید به کلود مونه بزرگ و تابلوی « اطراف ژیورنی » در سال ۱۸۸۳ سرک بکشید، شما روبروی ۱۴۰ سال پیش ایستاده اید، نه یک و نیم قرن پیش معمولی، ۱۴۰ سال پیش مونه ای ، نابغه ای که سبک امپرسیونیسم وامدار اوست و به زمین و زمان زیبایی افزود؛ یکی از کسانی که میخکوب این طبیعت ارامش بخش است می پرسد :« یعنی این تابلو چند می ارزد؟ » و دوست همراهش همان لحظه گوگل می کند ۲۰۱۹ حراجی ساتبیز کلود مونه فروخته ۱۱۱ میلیون دلار ...
کمی آن طرف تر در همان قاب های طلایی که خود به خود تو را به دل تاریخ می برد نقاشی از ادوارد وویار فرانسوی خودنمایی کند که ورودی ویلا نام دارد و ۱۹۰۳ متولد شده است. یعنی ۱۲۰ سال پیش.
در چندمی ، دو مجسمه « مرد در حال قدم زدن ۱ » و « زن ایستاده ۱ » آلبرتو جاکومتی، معروف ترین هنرمند سوئیسی همه را به سلفی با خود ترغیب می کنند هر چند که این دو اثر جزیی از چیدمان نمایشگاه رد پا نیستند، اما به گمان من زیر موضوع مراوده انسان و دنیای پیرامون این دو اثر هم همخوانی دارد ...
اما در بخش قوس رمپ موزه هنرهای معاصر تا اطلاع ثانوی یک شاهکار بی بدیل گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران به دیوار است که با دیدنش یک قدم به عقب برمی داری مبادا نفست به این پیر کهن آسیبی رساند! نقاشی بسیار معروف « طبیعت بی جان و باسمه ژاپنی » پل گوگن که با تکنیک رنگ روغن در سال ۱۸۸۹ خلق شده است. می گویند گوگن بزرگ که از او به نقاش جریان ساز پست امپرسیونیسم یاد می کنند گلدانی که در سمت راست نقاشی کشیده را به استعاره از خود خلق نموده است اما نکته جالب تر این که برخی تئوریسین ها معتقدند شاخصه بارز و نوآوری این اثر گوگن این است که هنرمند در سه ضلع این کار سه سبک هنری مختلف را همنشین کرده است. افسوس که این فرانسوی خلاق فقط ۵۴ سال زیست و در فقر و تنگدستی دار فانی را وداع گفت و ندانست که بهمن ۱۳۹۳ ( فوریه ۲۰۱۵ ) فقط یک نقاشی او ۳۰۰ میلیون دلار به فروش رسید. بعدتر نیویورک تایمز اعلام کرد نقاشی گران قیمت گوگن ( کی ازدواج می کنی ؟) توسط یک موزه ای در قطر ( احتمالن موزه اسلامی قطر MIA ) به صورت خصوصی خریداری شده است.
_ تم کافه ؛ موزه هنرهای معاصر پاتوقی برای گفتگو دارد
تماشای همین رمپ موزه با آثاری که روی هم شاید چندین قرن قدمت دارند مخاطبان را میخکوب می کند و معمولا ترافیک بینندگان جلوی هر اثر در این منطقه سنگین است! از این رو بازگشایی کافه موزه هنرهای معاصر تهران ، تم کافه ، که پس از پنج شش سال درش باز شده و اتفاقن در چند قدمی پل گوگن است یک غنیمت است تا هضم این همه زیبایی و تاریخ هنر با لختی نشستن و نوشیدن قهوه ممکن باشد و انرژی برای تماشای بعدی فراهم آید.
ردپا ، یکی از دو نمایشگاه این روزهای موزه هنرهای معاصر تهران است که همه شش گالری ابتدای را در بر می گیرد. این مجموعه تلاش دارد تاثیر هنرمندان در مواجهه با دنیای پیرامون را به تصویر کشد، و خلاقیت والای آدمی در ساخت دنیایی زیباتر را نمایش دهد.
زیر عنوان ردپا، شماری از شاهکارهای گنجینه موزه پس از چندین سال از مخزن بیرون آمده اند تا هوایی تازه کنند و فرصت دیدار دوباره آنها فراهم آید، اما این بار کارهایی از بزرگان هنر ایران نیز آنها را همراهی می کنند.
در این نمایشگاه ۲۹ اثر از هنرمندان خارجی و ۵۴ اثر از هنرمندان ایرانی که همگی در گنجینه موزه نگهداری می‌شوند، به نمایش گذاشته شده است.
آثاری که از منظر تاریخ خلق اثر از قرن ۱۹ میلادی تا دوران معاصر نمونه هایی مهم را نمایش می دهد و غیر از نام هایی که اشاره شد، لبریز از اسم های بسیار معتبر است: پابلو پیکاسو، اتو پینه، دیوید هاکنی، مایکل بکلر، مک نیل ویستلر، جان گروور، اد راشا، موریسیو سائنز و گرفان الک ... و ایرانیان پرآوازه هم بسیارند: سهراب سپهری ، مهدی سحابی کامبیز درم بخش، سیراک ملکونیان، میرعبدالرضا دریابیگی، بهجت صدر، پرویز کلانتری، غلامحسین نامی، مارکو گرگوریان، علی گلستانه، جلال شباهنگی، عباسعلی سارنج، هوشنگ پزشک نیا، مرتضی ممیز، پروانه اعتمادی، بهمن محصص، جلیل ضیاپور، طلیعه کامران، علی آذرگین، لیلی متین دفتری، علی اکبر صادقی، قاسم حاجی‌زاده، مجتبی سیادتی، منوچهر معتبر، مهدی صدر، بیژن بصیری، رافائل مهدوی، سجاد دادپور، احمد نادعلیان، داوود امدادیان، مسعود انصاری، واحد خاکدان و ...
اگر سراغ ردپای ایرانیان هستید از گالری شماره دو چشم انتظار شما هستند قبل از همه دو اثر چشمگیر بزرگ سهراب سپهری ، و البته نقاشی ابدی ازلی عبدالرضا دریابیگی و ...
_عالیجناب پابلو پیکاسو اینجاست ؛ رها شده از اسارت نازی ها
اما برای تماشای یک نمونه دیگر از شاهکارهای بین المللی که به راستی در زمره میراث بشری ست باید خودتان را به گالری شماره شش برسانید ، آنجا عالیجناب پابلو پیکاسو ، با نقاشی اعجاب آور حضور دارد.
به جهت نوع خاص حفاظت، از دور هم پیداست نقاشی « پنجره ای باز روی خیابان پنتی بور » پیکاسو در ابعاد بزرگ ۱۶۲ در ۱۰۹ سانتی متر که در سال ۱۹۲۰ خلق شده در انتهای گالری ست.
دونا استاین که در زمان خرید گنجینه موزه مشاور بوده درباره این اثر می گوید این نقاشی پابلو پیکاسو را از نیویورک خریده اند و ویژگی منحصر به فرد آن این است که یک بار توسط نازی ها دزدیده شده بود. نکته ای که علی سیل سپور ، مدیر آرشیو موزه هنرهای معاصر تهران هم آن را تایید می کند.
برآورد قیمت این پیکاسوی نازنین با این رزومه واقعن سخت است به خصوص وقتی بدانید همیشه پیکاسو در بالای بازار هنر ایستاده و در می ۲۰۰۴ اثر پسری با پیپ از او ۱۲۶٫۴ میلیون دلار و سال ۲۰۱۵ نقاشی زنان الجزایر به قیمت ۱۶۰ میلیون دلار در حراجی کریستیز در نیویورک چکش خورد که با حق کمیسیون به ۱۸۰ میلیون دلار به فروش رسید.
_ تاکید عباد رضا اسلامی برای نمایش دائمی گنجینه موزه
در بیانیه نمایشگاه ردپا که بدو ورود دیوار نوشت شده آمده است: « انسان در فرآیند شکل دادن به جهان پیرامون خود از وجهی درونی نیز طبیعت مطلوبش را تخیل می‌کند، می‌آفریند و باز می‌آفریند و ردپای آفریننده در تک‌تک‌شان ردپای انسان است در این جهان. این مراوده اما در سطح متوقف نمی‌ماند و انسان در مواجهه با جهان اطرافش به بازآفرینی هر باره آفریده‌های پیشینش می‌نشیند. آنچه را امروز در زمره آثار هنری باز می‌شناسیم بخشی از همین فرآیند آفرینش و بازآفرینی پویا است. هنر انسان هنرمند امتداد همان تلاش دیرپا است برای بودن، برای بهتر بودن، برای زیستن، اما نه فقط زنده بودن، که زندگی کردن. »
نمایشگاه ردپا در گالری هفتم به نمایشگاه هایپررئالیسم می رسد که با کیوریتوری جمال عرب زاده آن هم از مخزن گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران به صحن سه گالری انتهایی آمده است.
عباد رضا اسلامی، مدیر موزه هنرهای معاصر تهران در این یک سال به دفعات تاکید کرده است تلاش خواهد این سه گالری انتهایی ( هفت و هشت و نه ) به نمایش همیشگی آثار گنجینه اختصاص یابد و هایپر دور نخست این وعده است. هم زمانی این دو نمایشگاه توانسته روزهای بسیار بسیار شلوغی برای موزه پدید آورد. انبوه دیدارهای گروهی دانشجویان و دانش آموزان یا گروه های هنری که با اتوبوس از شهرهایی مانند قم برای تماشا و پژوهش به موزه می آیند مانند آب خنک در این تابستان داغ حال آدم را جا می آورد؛ هنوز رویدادهای فرهنگی فاخر مخاطبان بسیار دارد.
