نمایشگاه متفاوت در موزه هنرهای معاصر تهران/ نهان بر عیان به روایت شهریار حاتمی/ زیر ساخت تصویری نگارگری ایرانی چیست؟

این نمایشگاه پژوهشی نشان می‌دهد دستور زبان مشترکی در همه هنرهای ایران از نگارگری، قالیبافی، معماری و... وجود دارد که همگی ریشه در هندسه دارند.

ایران آرت: نمایشگاه نهان بر عیان با کیوریتوری شهریار حاتمی، که نگاهی پژوهشی به مهندسی تصویر در نگارگری ایرانی از سده ۸ تا ۱۱ را ارائه می دهد در موزه هنرهای معاصر تهران به تماشاست.

احسان آقایی، رییس موزه هنرهای معاصر تهران در آیین گشایش این نمایشگاه شعر "میراث" مهدی اخوان ثالث را خواند و گفت: شعر میراث اخوان ثالث با نمایشگاه نهان بر عیان ارتباط معنایی دارد. از میراثی می‌گوید که با طوفان، جنگ و ظلم و .. از بین رفته است. جامعه ما جامعه کوتاه مدت است و گذشته را هم به صورت کوتاه مدت در اختیار داریم. در دانش بصری با نیاکان قطع ارتباط کرده‌ایم در صورتی که باید این دانش بصری به صورت پیوستار ادامه می یافت. در این نمایشگاه می‌توان ریشه‌های هنر نگارگری را که تصور می‌شود بی پشتوانه است، مشاهده کرد.

شهریار حاتمی، کیوریتور نمایشگاه نهان بر عیان در این خصوص گفت: نمایشگاه نهان بر عیان پژوهشی را درباره نگارگری ایران در موزه هنرهای معاصر تهران نشان می‌دهد. پژوهش‌ها درباره نگارگری ایران به زحمت به ۱۰۰ سال می‌رسد و نگارگری هنری است که توسط مستشرقین برای ما تعریف شده است. این نمایشگاه مساله تاریخ دیدن در نقاشی ایران است و اینکه هنر ایران از چه ریشه گرفته است که ریشه اصلی هنر ایران از علم است. نقاشی ایران ریشه عمیقی در علم هندسه و ریاضی دارد. این پژوهش بر آرای ریاضی‌دانان ایرانی متکی است و تشریحی بر ۱۲۰ نسخه مصور در دوره زمانی ۳۰۰ سال نقاشی ایران است که با نگاره‌های نسخه جامع التواریخ رشیدی آغاز می شود و با شاهنامه مشهور به شاه عباسی پایان می‌یابد. 

حاتمی گفت: مهندسی تصویر در ایران را در شش لایه یا مرحله می‌بینیم که این نمایشگاه به آن پرداخته است و پژوهش از بیرون به درون اثر می‌رود. نقاشی ایران تاریخ دیدن مختص خود را دارد و این پژوهش نشان می‌دهد تاریخ نقاشی ایران چیست و چرا اینگونه طراحی و نقاشی می‌شود.

شهریار حاتمی کیوریتور نمایشگاه نهان بر عیان گفت: این نمایشگاه حاصل یک پروژه پژوهشی است که از سال ۹۶ کار روی آن را آغاز کرده‌ام و به پیوند علم و هنر در سده‌های ۸ تا ۱۱ هجری و به صورت تخصصی در زمینه نگارگری می‌پردازد. این نمایشگاه به صورت تخصصی بر روی هندسه تصویر کار می‌کند و هدف از این پژوهش آن بود که بدانیم هندسه دانان ایرانی چه کسانی بودند و نگارگران در آن زمان از چه علمی در کارهای خود استفاده می‌کردند. نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد دستور زبان مشترکی در همه هنرهای ایران از نگارگری، قالیبافی، معماری و... وجود دارد که همگی ریشه در هندسه دارند.

او با بیان اینکه در این نمایشگاه ابتدا با تاریخ تصویری ۳۰۰ ساله نقاشی ایران مواجه می‌شویم توضیح داد: اولین کتابی که در این نمایشگاه بررسی می‌شود کتاب جامع التواریخ رشیدی است که ابتدای قرن هشتم هجری در ربع رشیدی تصویر شد. این نقطه آغاز پروژه ماست و تا شاهنامه شاه‌عباسی در ابتدای قرن یازده هجری پیش می‌رود. در بخش‌های مختلف این نمایشگاه لایه‌های متفاوت از این پژوهش در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌گیرد و معرفی ریاضی‌دانان و هندسه دانان ایرانی، ابزار کار آن‌ها، رابطه هندسه درون تصویر، حضور گره در نقاشی ایران، آنالیز رنگی و... از جمله مسائلی است که در بخش‌های مختلف نمایشگاه ارائه می‌شود.

علاقه‌مندان برای دیدار از این نمایشگاه می‌توانند تا ۱۷ شهریور ماه،همه روزه به جز دوشنبه‌ها از ساعت ۱۰ صبح تا ۶ عصر به موزه هنرهای معاصر تهران مراجعه کنند.